20 lat PAMIĘCI

1. 20 lat PAMIĘCI Zespół Szkół Handlowych w Elblągu

2. A my budujemy nowe społeczeństwo i nową Polskę! Krótka informacja o Elblągu - Musimy odbudować to miasto… Wybory samorządowe w Elblągu Elbląg dawniej … Dawniej – po II wojnie światowej Wybory samorządowe 27 maja 1990r. – Rozmowa z dyrektorem Zespołu Szkół Handlowych w Elblągu Wybory samorządowe 27 maja 1990r. Władze samorządowe miasta Elbląga „27 maja 1990 roku odbyły się pierwsze w powojennej historii, wolne i demokratyczne wybory samorządu terytorialnego w Elblągu. Większość mandatów w Radzie Miejskiej objęli przedstawiciele "Solidarności" i Komitetu Obywatelskiego. To oni wyłonili władze naszego miasta z Prezydentem Józefem Gburzyńskim na czele i przystąpili do tworzenia zrębów samorządności i społeczeństwa obywatelskiego w Elblągu. Olbrzymim wyzwaniem, które stanęło między innymi przed władzami miasta, było zewidencjonowanie a następnie skomunalizowanie, dotychczas państwowego, majątku znajdującego się w granicach Elbląga.” Jerzy Wilk – radny Miasta Elbląga „Trzeba było gdzieś przenieść te groby, jednak nie wykonano tego do końca. Zrobili teraz obeliski po grobach, po cmentarzach. Władze pamiętają o pomnikach, ale też o zabytkach. Po latach zaniedbania nastąpiła poprawa.” „Stare Miasto było bardzo zniszczone, jeszcze były gruzy. Kościół zgruzowany [katedra św. Mikołaja]. Dużo cmentarzy: na dzisiejszym rynku [plac targowy], w Parku Traugutta. Ślad po cmentarzach zanikł – w związku z nowymi budowlami”. Fragment rozmowy z J. Węgrzynem „Cały sens PRL – owskiej administracji opierał się na idei odgórnego sprawowania władzy. (…) Słowem, zarządzanie państwem było przeciwne samorządności.” „W tamtym okresie wybory były bardzo ważne, ponieważ był to okres reaktywacji Solidarności. Okres, w którym ponownie poczuliśmy swoją wartość jako obywatele. Każdy z nas zrozumiał, że ma prawo coś powiedzieć i ten głos będzie wysłuchany. Wybory samorządowe odbywały się pod hasłem Wybieramy nowe , to nowe to ludzie Solidarności. „Kiedy po dwudziestu latach patrzy się na wolną Polskę, to wśród wielu sukcesów rzadko widzi się reformę samorządową. Tymczasem to jedno z najważniejszych osiągnięć wolności.” W. Bereś, K. Burnetko: Nasza historia. 20latRP.pl. Warszawa 2009, s. 203. Mieszkaniec Elbląga Jan Węgrzyn Dyrektor ZSH w Elblągu – Mirosław Zalewski Witold Wróblewski WICEPREZYDENT ELBLĄGA Artur Zieliński WICEPREZYDENT ELBLĄGA Jarosław Lango SEKRETARZ MIASTA ELBLĄGA Zbigniew Pater SKARBNIK MIASTA ELBLĄGA Czy władze Elbląga pamiętają o przeszłości miasta? Zdecydowaną większość członków Rady Miejskiej w Elblągu stanowili przedstawiciele Solidarności, przedstawiciele dawnej władzy byli w opozycji. O ile dokładnie pamiętam – przewodniczącym Rady w tamtym okresie został wybrany pan Daszkiewicz, a prezydentem miasta został pan Gburzyński”. Henryk Słonina PREZYDENT MIASTA ELBLĄGA Elbląg po II wojnie światowej www.polskapartianarodowa.org Wybory samorządowe … i po wyborach samorządowych Odrestaurowana elewacja Katedry św. Mikołaja Odrestaurowana Brama Targowa w Elblągu Stare Miasto zrujnowane podczas działań wojennych Katedra Elbląska zniszczona w czasie wojny www.gazeta.pl

3. Cmentarz Św. Anny i Św. Marii w parku Traugutta Cmentarz przy Targowisku Miejskim ul. Płk. Stanisława Dąbka Cmentarz przy kościele Bożego Ciała ul. Bożego Ciała Cmentarz Żołnierzy Radzieckich w Elblągu Tablice pamiątkowe i pomniki Władze samorządowe dopiero w ostatnich 20 latach zadbały o niektóre ślady przeszłości Elbląga i wskrzeszenie pamięci o objętych do tej pory cenzurą wydarzeniach z historii Polski. „DAWNY CMENTARZ ŚW. ANNY I ŚW. MARII PAMIĘCI POCHOWANYM” „DAWNY CMENTARZ PRZY KOŚCIELE BOŻEGO CIAŁA PAMIĘCI POCHOWANYM” „DAWNY CMENTARZ PÓŁNOCNY PAMIĘCI POCHOWANYM” Kontrowersyjną sprawą są symbole stalinizmu nieusunięte przez 20 lat wolnej Polski z cmentarza żołnierzy radzieckich.

4. Pracownicy Radia El rozsławili Elbląg, wymyślając nazwę „Apolityczny Róg 2 Maja” na zbieg ulic 1 Maja (dawne święto komunistyczne) i 3 Maja (ojczyźniane). Urzędnicy miejscy kazali zdjąć tabliczkę, jednak ugięli się pod naciskiem społecznym i przywrócili napis. Cmentarz na rogu dzisiejszej ulicy Brzeskiej i Browarnej Cmentarz na rogu dzisiejszej ulicy Brzeskiej i Browarnej Skwer im. Ofiar Sprawy Elbląskiej oraz tablica pamiątkowa Pomnik Polskiego Państwa Podziemnego przy Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. Kazimierza Wiłkomirskiego Grób województwa elbląskiego WOJEWÓDZTWO ELBLĄSKIE W latach 1965-70 po wschodniej stronie cmentarza zbudowano obiekt istniejący do dzisiaj jako sklep z częściami do łodzi i silników. Plac przed sklepem otrzymał posadzkę betonową. Do utwardzenia terenu zastosowano macewy. W 2001 ROKU WŁADZE SAMORZĄDOWE ZADECYDOWAŁY O UCZCZENIU PAMIĘCI ZMARŁYCH, STAWIAJĄC POMNIK „PAMIĘCI ŻYDÓW ELBLĄGA”. • „ TU LEŻY WOJEWÓDZTWO ELBLĄSKIE” • Władze miasta z humorem potraktowały smutną okoliczność utraty województwa. „PAMIĘCI ŻYDÓW ELBLĄGA DAWNY CMENTARZ 1812-1945” Cmentarz żydowski w Elblągu - założono w 1812 roku. W czasach III Rzeszy został częściowo zdewastowany, a potem całkowicie zlikwidowany przez władze PRL. 17 czerwca 1993 roku Rada Miejska I kadencji zmieniła nazwę ul. Hożej na Skwer Ofiar Sprawy Elbląskiej. „ZAWSZE WIERNI BOGU I OJCZYŹNIE 1939-1945” UCZCZENIE PAMIĘCI OFIAR STALINIZMU Apolityczny Róg 2 Maja

5. Spotkanie Prezydenta Miasta Elbląga z Panem Hansem-Joachimem Pfau Wydawnictwo Rozmowa z Małgorzatą Gizińską : „W latach kiedy rozpoczynałam pracę (lata 79-80) każda wystawa musiała przejść przez cenzurę. Był pan cenzor, który najpierw każdy scenariusz oglądał, ewentualnie wyrzucał jakieś niezbyt odpowiednie treści czy nawet eksponaty. Odznaczeń, które nie były popularne w tym czasie [zakazane] , nie można było zbierać, np. za udział w wojnie polsko-radzieckiej 1920 roku. Na takie rzeczy cenzor zwracał uwagę i te były po prostu wycofywane z wystawy albo pokazywane inną stroną [rewers], żeby po prostu tej treści nie było widać, nie dało się jej odczytać. „ Rozmowa z .. Małgorzatą Gizińską – historykiem Krystyną Laskowską – etnografem ! Walizka ! Muzeum wciąż odnajduje ślady przeszłości Elbląga i zachowuje je dla przyszłych pokoleń. Jedna z publikacji o Elblągu wydana po wystawie w Muzeum. W październiku 2009 roku., podczas remontowania starego budynku gospodarczego, adaptowanego na pracownie artystyczne Zespołu Szkół w Gronowie Górnym, natrafiono na skrzętnie ukrytą pod schodami walizkę podróżną. W walizce znajdowały się ciasno ułożone tekstylia, przykryte papierem stanowiącym część papierowej „reklamówki” z nadrukiem „Damen-und Herren-Bekleidung Oscar Stedefeld Elbing…” oraz kartka papieru, z odręcznym spisem w języku niemieckim, rzeczy zamieszczonych wewnątrz. Wizyta w Muzeum Archeologiczno- Historycznym Rozmowa z historykiem : -” Jestem członkiem stowarzyszenia Muzealników Polskich, działam we władzach okręgu warmińsko-mazurskiego. Pisałam ostatnio pismo do pana prezydenta wyrażające zaniepokojenie stowarzyszenia złą sytuacją finansową muzeum. MUZEUM PODLEGA WŁADZOM MIASTA, OTRZYMUJE PODSTAWOWE PIENIĄDZE NA FUNKCJONOWANIE, ALE SĄ TO MAŁE PIENIĄDZE, NIEWYSTARCZAJĄCE NA WSZYSTKIE DZIAŁANIA.” „O niemieckości nie mówiło się… Teraz jest to możliwe, są kontakty z dawnymi mieszkańcami Elbląga, którzy bardzo chętnie przyjeżdżają, sami dzielą się swoimi pamiątkami, pozostawiając je w muzeum, przykładem jest Pan Hans-Joachim Pfau. „ „Tematy z tamtego okresu [ po 1945 r. ] były bardzo bolesne dla jednej i drugiej strony. Otwartość na historię jest naprawdę większa niż wcześniej. „ Wręczenie medalu okolicznościowego przez Prezydenta Miasta Elbląga Henryka Słoninę panu Hansowi Pfau w uznaniu jego zasług dla Elbląga. Lista rzeczy sporządzona przez właściciela walizki… Wydawnictwo Operon

6. . Skaner Jest to urządzenie do skanowania starych gazet i książek które są poddawane digitalizacji. Muszą przejśćprzez skaner, ponieważ każde dotknięcie tego typu starodruku może spowodować uszkodzenie. Skaner umożliwia oglądanie starych zbiorów. Nowoczesne wnętrze biblioteki Biblioteka prowadzi prace konserwatorskie, opiekuje się książkami związanymi z historią Elbląga. Fundusze Biblioteki Digitalizacja zbiorów Warsztat konserwatora Biblioteka gromadzi dokumenty życia społecznego, współpracuje z innymi instytucjami, np. z Elbląskim Towarzystwem Naukowym, by zachować pamięć o dawnym Elblągu-Inicjatywa, pomysł rodzi się w Bibliotece, która stara się pozyskać środki, także u władz miasta, na realizację zamierzeń.-W XXI w. środki na inwestycje wyniosły 9 mln. zł. Gazeta wydana w Elblągu 21 czerwca 1880 roku. Sala wystawiennicza Konserwator pracuje w rękawiczkach, chroniąc książki i siebie… Statut Biblioteki Elbląskiej Czego dowiedzieliśmy się z rozmowy z Arkadiuszem Kowalczykiem – kierownikiem Działu Komunikacji Społecznej? Zeszyty uczniów z Gimnazjum Elbląskiego – XVII w. Jak Biblioteka Elbląska im.C.Norwida troszczy się o ślady przeszłości Elbląga ? § 3. 1. Organizatorem Biblioteki jest Prezydent Miasta Elbląga, który sprawuje nad nią bezpośredni nadzór. § 4. 1. Biblioteka jest samorządową instytucją kultury. 2. Biblioteka posiada osobowość prawną i podlega wpisowi do rejestru instytucji kultury prowadzonego przez Prezydenta Miasta Elbląga. Statut Biblioteki Elbląskiej im. Cypriana Norwida ( nadany Uchwałą Nr XI/236/2003 Rady Miejskiej w Elblągu z dnia 27 listopada 2003 r. w sprawie statutu Biblioteki Elbląskiej im. Cypriana Norwida w Elblągu ) Fundusze na działalność to środki budżetowe przyznane przez władze miasta, ale także środki unijne ,np. nowoczesny budynek biblioteki powstał dzięki wkładom własnym i środkom unijnym . Biblioteka digitalizuje najcenniejsze zbiory, przede wszystkim te, które mogą niedługo ulec zniszczeniu. Elbląg zwrócił się do biblioteki toruńskiej o zwrot depozytu : starodruków z przedwojennej biblioteki elbląskiej, ponieważ miał już warunki do przechowywania cennych zbiorów . Nowoczesna ekspozycja poświęcona F. Chopinowi Główny trzon zbiorów zabytkowych stanowi księgozbiór dawnej Biblioteki Miejskiej w Elblągu (Stadtbibliothek) i Biblioteki Gimnazjum Elbląskiego. Zbiory te liczą blisko 50.000 jednostek. Najcenniejsze to inkunabuły w liczbie 69 woluminów, 527 rękopisów, 8938 jednostek starych druków oraz druki muzyczne, kartograficzne, ekslibrisy i grafiki. Sala multimedialna Odzyskane starodruki Konserwator P. Ewa Chlebus

7. Spotkanie z Miejskim Konserwatorem Zabytków – p. Mirosławem Jonakowskim Dwór z parkiem ul. Chrobrego 10 Elbląg od niedawna (rok), ma własnego konserwatora zabytków- to wielki sukces władz miasta ! Jak pozyskiwane są fundusze na renowację zabytków? Fundusze na renowację zabytków pozyskiwane są ze skarbu państwa bądź, jeśli są prywatne koszty renowacji, pokrywa je właściciel. Oczywiście, może ubiegać się o dotacje. Wielu prywatnych właścicieli zabytków z sukcesem odrestaurowuje swoje obiekty. Niektórzy właściciele utrudniają pracę konserwatorowi zabytków, więc z tego powodu nie można rozpocząć prac restauratorskich. Jednym ze sposobów na pozyskanie źródeł zewnętrznych na renowację zabytków jest Lokalny Program Rewitalizacji. Czy nasza obywatelska interwencja przyniesie skutek ? „Organem właściwym do sprawowania ochrony i opieki nad zabytkami w zakresie zadań powierzonych niniejszym porozumieniem jest Prezydent Miasta Elbląg, w imieniu którego zadania i kompetencje, w tym zakresie, wykonuje Miejski Konserwator Zabytków.” Miejski Konserwator Zabytków Mirosław Jonakowski „Z dokumentów, które analizowałem, wynika, że udział miasta w działaniach z zakresu ochrony zabytków zwiększa się. Na przykład większość działań na Starym Mieście do 1990 roku finansował konserwator ze środków zewnętrznych, zwłaszcza ministerstwa. Od 1990 roku miasto przejęło obowiązki finansowania znacznej części działań na Starym Mieście, m.in. prac archeologicznych. To zbiegło się ze zmianami politycznymi w mieście.” Niszczejący budynek, jeden z najstarszych zabytków Elbląga - pochodzący z 1795 roku. Budynek ma prywatnego właściciela i, jak objaśniał konserwator zabytków, od niego także zależy odnowa obiektu. Porozumienie zawarte w Olsztynie w 2008r. pomiędzy Wojewodą Warmińsko-Mazurskim oraz Gminą – Miasto Elbląg Miejski Konserwator Zabytków, który urzęduje samodzielnie dopiero rok, obiecał nam, że szczególnie zainteresuje się tym niszczejącym obiektem, by odrestaurować go w pierwszej kolejności. Zabytkowe wnętrze budynku przy ul. Chrobrego 10 Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa - z dokumentów Konserwatora Miejskiego Zabytków. Popadający w ruinę zabytek w pobliżu naszej szkoły – ul. Kazimierza Pułaskiego 10. Miejski konserwator Zabytków: Mirosław Jankowski

8. Zespół Projektowy „ 20 lat wspólnie’’ Władze samorządowe przez 20 lat starały się przywołać pamięć o zdarzeniach nie tylko z najnowszej historii , ale także ratowały pamięć o przeszłości – zaniedbaną przez lata PRL – u. Dla nowych pokoleń . To według nas sukces samorządu miejskiego. • Małgorzata Goleń • Aneta Werner • Sebastian Banaszek • Przemysław Krysik • Michał Polkowski • Daniel Stęclik • Opiekun : Wiesława Parys

9. OŚWIADCZENIE O PRAWACH AUTORSKICH Niniejszym oświadczamy, iż posiadamy prawa autorskie do prezentacji multimedialnej przesłanej w ramach projektu „20 lat wspólnie”. Jednocześnie wyrażamy zgodę na wykorzystanie jej przez Centrum Edukacji Obywatelskiej w celu publikacji będącej efektem projektu oraz na innych polach eksploatacji nieograniczonych czasowo ani terytorialnie. Zespół Projektowy z Zespołu Szkół Handlowych w Elblągu. Elbląg, 26 maja 2010 r.