Download
1 / 50
500 likes | 705 Views
الزامات راهبردي صنعت نفت در راستاي تبديل شدن به صنعت تراز جهاني. منصور معظمي- عضو هيئت علمي . 26 آبان 1392. مقدمه. الزامات صنعت نفت در راستاي تبديل شدن به صنعت تراز جهاني؛
E N D
الزامات راهبردي صنعت نفت در راستاي تبديل شدن به صنعت تراز جهاني منصور معظمي- عضو هيئت علمي 26 آبان 1392
مقدمه الزامات صنعت نفت در راستاي تبديل شدن به صنعت تراز جهاني؛ در صنعت نفت، ركن اساسي در جهت توليد ثروت، اثربخشي منابع، افزايش اشتغال، افزايش امنيت ملي، رشد دانش و محملي امن در راستاي دستيابي به اهداف سند چشم‌انداز كشور در افق 1404، ابلاغيه مقام معظم رهبري، اثرگذاري اجرايي در نقشه جامع علمي كشور، برنامه‌هاي پنج ساله توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور و ساير اسناد بالادستي و ابزاري قدرتمند در برابر تهديدات خارجي و تحريم‌ها است. بنابراين شايسته است كه اتخاذ راهبردهايي مناسب با وضعيت موجود كشور جهت دستيابي به اهداف عاليه نظام از طريق؛ توسعه راهبردي صنعت متناسب با تراز جهاني صورت پذيرد.
ذخاير اثبات شده نفت جهان به تفكيك منطقه(ميليارد بشكه)
ده كشور برتر دارنده ذخاير اثبات شده نفت(ميليارد بشكه)
توليد جهاني نفت به تفكيك منطقه( هزار بشكه در روز)
ده كشور برتر توليد كننده نفت در جهان(هزار بشكه در روز)
مصرف جهاني نفت به تفكيك منطقه( هزار بشكه در روز)
ده كشور برتر مصرف كننده نفت در جهان(هزار بشكه در روز)
ذخاير اثبات شده گاز طبيعي جهان به تفكيك منطقه (تريليون متر مكعب)
ده كشور توليد كننده گاز طبيعي در جهان(ميليارد متر مكعب در سال)
ده كشور برتر دارنده ذخاير اثبات شده گاز طبيعي (تريليون متر مكعب)
توليد جهاني گاز طبيعي به تفكيك منطقه(ميليارد متر مكعب در سال)
ده كشور توليد كننده گاز طبيعي در جهان(ميليارد متر مكعب در سال)
مصرف جهاني گاز طبيعي به تفكيك منطقه(ميليارد متر مكعب در سال)
راهبردهاي كلان شركتهاي بزرگ نفتي جهان
صنايع نفت و گاز تراز جهاني اهم راهبردي شركتهاي نفتي تراز جهاني • توسعه و توانمندسازي منابع انساني • توسعه و بهبود فرآيندهاي سازماني • توسعه فرآيندهاي عملياتي برمبناي استانداردهاي زيست محيطي • توسعه فناوري‌هاي روزآمد بر مبناي بيشينه نمودن زنجيره ارزش • توسعه منابع مالي • افزايش كيفيت و رقابت‌پذيري • كاهش شدت عرضه انرژي و مديريت كربن • بهبود فرآيندهاي مديريتي بر منابع (دارايي‌ها، مالي، اجرايي، انساني و ...) • تامين حداكثري منافع ذي‌نفعان جهت مزيت آفريني در فرآيندهاي عملياتي
اما بطور اخص موارد در حوزة بالادستي؛ • تمركز و تمايل به اكتشاف منابع نفت و گاز • توسعة ميادين نفتي در تمامي نقاط جهان و توليد • صعود در جايگاه جهاني توليد و اكتشاف • انحصاري نمودن بازاراروپا و ايجاد موقعيت در آفريقا و خاورميانه • تبديل شدن به توليد كنندة اصلي گاز جهان (LNG) • نگاه و تمركز ويژه به BIOMASS
توسعة اكتشاف و توسعة ميدانها • توليد گاز طبيعي • عمليات اكتشاف و استحصال از منابع آبهاي عميق • توليد گاز طبيعي • تبديل منابع هيدروكربوري به الكتريسيته • مشاركت با شركتهاي بين المللي درحوزة بالادستي براي اكتشاف و توسعة ميادين داخلي
عمليات اكتشاف و استحصال از منابع آبهاي عميق • سرمايه‌گذاري در خارج از كشور • تبديل شدن به پنجمين شركت بزرگ نفتي جهان • نگاه و تمركز ويژه به BIOMASS • مشاركت با شركتهاي بين المللي درحوزة بالادستي براي اكتشاف و توسعة ميادين داخلي • توسعة توليد نفت (بيش از 4% ميزان فعلي) • توسعة توليد گاز و تبديل آن به الكتريسيته
جايگاه صنعت نفت در افق چشم‌انداز جايگاه اول دانش و فناوري انرژي در منطقه جايگاه سوم توليد گاز در جهان با تاكيد بر ميادين مشترك جايگاه دوم اوپك با رويكرد توليد صيانتي نفت با تاكيد بر ميادين مشترك جايگاه اول منطقه‌اي در تنوع بخشي و حداكثرسازي زنجيره ارزش افزوده انرژي
چالشها(درمسير دستيابي به اهداف چشم‌انداز) • فقدان برداشت صيانتي از منابع هيدروكربوري • فاصله معني دار بين ضريب بازيافت نفت‌خام در شرايط حاضر با متوسط جهاني • عمر بالاي ميادين نفتي و كيفيت نفت توليدي • فقدان‌زيرساختهاي لازم جهت‌تزريق‌گاز طبيعي متناسب با برنامه‌هاي بلند مدت و سنواتي به ميادين نفتي • فقدان احجام گاز مورد نياز جهت‌تزريق‌گاز‌طبيعي‌متناسب‌با‌برنامه‌هاي بلندمدت و سنواتي به ميادين نفتي • وجود مقادير بسيار زياد گازهاي سوزانده شده همراه نفت خام • وجود مقادير بسيار زياد گازهاي اتلافي (گم شده) از ابتداي شبكه توزيع بالادست تا شبكه توزيع • فقدان ظرفيت مناسب پالايش نفت‌خام متناسب با برنامه‌هاي تعريف شده خودكفايي و صادراتي • پايين بودن راندمان (ضريب نلسون) پالايشگاه‌هاي نفتي • فقدان ظرفيت مناسب صنعت پتروشيمي متناسب با برنامه‌هاي توسعه‌اي و ارزش افزوده حاصل از آن • سرمايه‌گذاري نامناسب در بخش‌هاي مختلف صنعت نفت متناسب با اهداف كمي اعلامي • ناكافي بودن ظرفيت‌هاي انتقال نفت‌خام، فرآورده و گاز طبيعي (به ويژه خطوط لوله) • شدت عرضه و مصرف انرژي
چالشها(در مسير دستيابي به اهداف چشم‌انداز)-ادامه • فقدان تناسب في مابين صادرات فرآورده‌هاي نفتي و محصولات پتروشيمي در مقايسه با صادرات نفت خام و گاز طبيعي(وزن محسوس خام فروشي در سبد صادرات حامل‌هاي انرژي و محصولات تبديلي) • ضعف مشهود در ايجاد ظرفيت حداكثري توليد نفت‌خام و گاز غني • لزوم توسعه ظرفيت فرآورشي گاز و فقدان ظرفيت توليد LNG • فقدان‌شناخت‌كامل‌ازميزان‌ونحوه‌پراكنش‌ذخايرهيدروكربوري (ناكافي‌بودن‌اكتشافات‌درپهنه‌سرزميني) • ضعف مشهود در توان بومي‌سازي، توسعه درون‌زا و انتقال فناوري‌هاي روزآمد و مورد نياز صنعت نفت • ضعف مشهود و وابستگي حداكثري در تامين اقلام پرمصرف و استراتژيك صنعت • كيفيت پائين تجهيزات و خدمات بكارگيري شده • تحريم و ديپلماسي ناكارآمد انرژي و ضعف مشهود در تعاملات بين المللي • ضعف در توسعه و ساختار سازماني متناسب با نيازهاي صنعت و اهداف چشم‌انداز و توان مديريتي • ضعف در توسعه منابع (مالي و انساني) متناسب با نيازهاي صنعت و اهداف چشم انداز • ضعف در قراردادهاي حوزه توسعه بالادست نفت و گاز و نياز به بازنگري در قراردادها جهت ارائه مشوق، ايجاد جذابيت و ايجاد انعطاف در ساختار قراردادهاي بالادست نفت و گاز • ضعف در ساختار قوانين و مقررات فراسازماني حاكم بر فضاي كسب و كار داخلي صنعت نفت • تسلط بخش دولتي بر فضاي فعاليت در صنعت
اهم الزامات عملياتي و راهبردي جهت غلبه بر چالشها • سرمايه گذاري و مشاركت با شركتهاي صاحب نام جهاني • افزايش ظرفيت توليد(بكارگيري روشهاي نگهداشت توان توليد در ميادين داراي افت توليد) • توسعه فناوري‌هاي روزآمد (بالادست، ميان دست و پايين دست) • توسعه ساختارهاي چابك و چالاك • اصلاح ساختار و مباني آموزشي در تربيت مديران و متخصصين تراز جهاني • توجه به تواندي‌هاي داخلي و باورداشتن توان ملي كشور • مشاركت فعال در بازار و توسعه تجارت انرژی
سرمايه گذاري و مشاركت با شركتهاي صاحب نام جهاني
شیوه های تامین مالی راهبردهای اصلی تامین مالی از منابع داخلی • تامین مالی از درآمد کل کشور • تامین مالی از درآمد ارزی ناشی از صادرات کالاها وخدمات • اوراق قرضه(Bond) تامین مالی از منابع بین المللی • دریافت اعتباری بانکی (Credit Line) • اوراق قرضه(Bond) • دریافت وام به صورت پول نقد(Cash) • خط اعتباری اعطایی فروشنده (Supplier Credit) الف- دریافت پول نقد ب – یوزانس ج- خط اعتباری مستقیم
شیوه های تامین مالی (ادامه) راهبردهای جنبی تامین مالی از منابع بین المللی (Recourse & Non Recourse) • مشارکتی • مشارکت در تولید (Production Sharing) • مشارکت در سود(Profit Sharing) • سرمایه گذاری مشترک (Joint Venture) • خصوصی سازی(Privatization) • پیش فروش محصولات آتی (Preselling Products) • سیستم های قراردادی(Contractual Arrangement) • قراردادهای خرید خدمت (Service Contract) • قراردادهای ساخت و انتقال (Build & Transfer Contract) • قراردادهای همکاری فنی(Technical Assistant Contracts)
نظام مالكيت و حاكميت و مديريت منابع نفت و گاز در ساير كشورها
تقسیم بندی کلی قراردادهای نفتی • قراردادهای بهره مالکانه و مالیات بر درآمد-(RTCs) • موافقتنامه‌های امتیازی(CAs) • قراردادهای مشارکت-(PSC)/(PSA) • در تولید • در سود • قراردادهای خرید خدمت- (SA )/(SC) • قراردادهای صرفا خدماتی (بيع متقابل) • خدماتی توام با ریسک
قراردادهاي بالادستي در كشورهاي عمده توليد كننده نفت و گاز
روند قراردادها • اغلب رژيم هاي مالي در جهان سيستم هاي امتيازي و قراردادهاي مشاركت در توليد • براساس مطالعه پريش در سال 2012 بيش از 54 درصد قراردادها، مشاركت در توليد • مشاهده روند تغيير در رژيم هاي مالي نفت و گاز • تغيير نوع قراردادهاي روسيه و قزاقستان از مشاركت در توليد به امتيازي • تغيير نوع قراردادهاي برزيل از سيستم امتيازي به قراردادهاي مشاركت در توليد
روند قراردادها(ادامه) • با توجه به اكتشاف و توسعه ميدان هاي غيرمتعارف در آينده بازار نفت و گاز جهان، افزايش تمايل به سمت قراردادهاي با انعطاف پذيري بيشتر • سازو كار انگيزشي در قراردادها با رويكرد جذابيت براي سرمايه گذاري شركت هاي بين المللي • انعطاف پذيري قراردادها برمبناي تسهيم بهينه ريسك و پاداش • افزايش سهم سود دريافتي شركت هاي نفتي • تغيير رژيم مالي از مشاركت در توليد به امتيازي در روسيه ، قزاقستان و الجزاير نشانه هايي از توسعه مجدد قراردادهاي امتيازي به دليل پيچيدگي هاي بهره برداري از ميدان هاي نفت و گاز اكتشافات جديد و غيرمتعارف باشد .
افزايش ظرفيت توليد • اقدامات چاه محور • اقدامات تاسيسات محور • توسعه ميادين مشترك • توسعه ميادين توسعه يافته • توسعه ميادين توسعه نيافته
لزوم تدوین راهبرد افزايش ظرفيت توليد • طي سالهاي گذشته بهره برداري و توليد از مخازن هيدروكربوري كشور براساس اصول مديريت مخزن صورت نگرفته و اكثر اين مخازن بطور دقيق و سيستماتيك مورد مطالعه قرار نگرفته اند. • بازيافت از مخازن هيدروكربوري كشور بخصوص در مورد ميادين بزرگ، بدليل فشار اوليه زياد و بهره دهي بالاي چاهها، بطور صحيح صورت نگرفته و در بسياري از موارد توليد بيش از حد مجاز باعث افت فشار مخزن و هرزروي نفت خام گرديده است. • در حال حاضر از 66 ميدان توليد نفت خام كشور، بيش از 40 ميدان در مرحله افت توليد قرار دارند. • توليد در ميادين عمده كشور از حدود 3020 هزاربشكه در روز در سال 1389 به 2487 هزاربشكه در روز در سال 1394 خواهد رسيد. • كاهش 533 هزاربشكه اي طي 5 سال اتفاق خواهد افتاد. از اين ميزان 432 هزار بشكه در روز متعلق به مناطق خشكي و 101 هزار بشكه در روز متعلق به مناطق دريا مي باشد. • ضريب بازيافت از ميادين نفتي كشور در حدود 20 الي 25%، متوسط جهاني 35% و كشور ايالات متحده بيش از 45%
روند توليد از ميادين نفتي كشور در 10 سال اخير
فشار فناوريTechnology Push مدل فرآيند ساده مرحله‌اي خطي؛ با تاكيد بر تحقيق و توسعه و علم اول دهه 1930 كشش بازار Market Pull مدل فرآيند ساده مرحله‌اي خطي؛ با تاكيدبربازاريابي، به عنوان منبعي براي ايده‌هاي تحقيق و توسعه‌اي دوم دهه 1960 مدل تركيبي Coupling Model شناخت برهم كنش عناصر مختلف در حوزه توسعه فناوري و ايجاد حلقه‌هاي فيدبك بين آنها با تمركز بر تحقيق و توسعه و بازاريابي سوم دهه 1970 مدل برهم‌كنشي Interactive Model تركيبي از مدلهاي فشار و كشش با تمركز بر فعاليت‌ها و توانمندي‌هاي خارج از سازمان چهارم سير تكامل مدلهاي توسعه فناوري در شركتهاي تراز جهاني دهه 1980 مدل شبكه Network Model تاكيد بر دانش موجود داخلي و خارج از سازمان، با تمركز بر سيستم‌هاي هم‌گراكننده و توسعه دهنده شبكه‌سازي پنجم دهه 1990 مدل نوآوري باز Open Innovation Model تجاري سازي تركيبي از ايده ها و فناوري‌هاي توسعه يافته شده در درون و برون سازمان، تسريع در توسعه فناوري‌هاي نورس و جديد به بازار ششم دهه 2000 شبكه نوآوري گسترده Extended Innovation Network تركيبي از مدل شبكه و مدل نوآوري باز، مدلي پيش‌رو در مسير توسعه فناوري‌هاي نوين با تكيه بر كليه توانمندي‌هاي اثبات شده به ويژه خارج سازمان هفتم دهه 2010
نسل هفتم مدل فرآيندي نوآوري Fugle External Model استراتژي فرهنگ و مردم اطلاعات و دانش ساختار سازماني و فرآيندها فاز1: قيف – تعيين موقعيتها و ايجاد سبد انتظارات فاز2: شيپور-تجاري‌سازي از طريق توسعه، استقرار و بهره‌برداري مرحله استقرار امكان سنجي مفهوم / مرحله پالايشي مرحله استقرار مرحله بهره‌برداري مرحله تعريف مفهوم مرحله توليد ايده مرحله تدوين سبد درگاه بهره‌برداري فيلتر ايده درگاه اقدام درگاه سرمايه محيط داخلي محيط خارجي
ساختار عمودي Vertical Structure سير تكامل ساختار سازماني در شركتهاي تراز جهاني Shell Exxon Mobil ساختار افقي Horizontal Structure ساختار ماتريسي Matrix Structure ساختار وظيفه گرا Functional Structure ساختار وظيفه گراي عرضي Cross Functional Structure ساختار وظيفه گراي عرضي شبكه‌اي Network Cross Functional Structure
مديرعامل مدیر تداركات مدیر كسب و كار مدیر مالي مدیر فروش و بازاريابي مدیر پشتيباني مدير بازاريابي و فروش مدیر مالي مدیر پشتيباني طرح الف Network Cross Functional Organization طرح ب طرح ج وظايف/ ماموريت‌ها سازمان‌هاي همراستا با استراتژي طرح ج (n) سازمان‌هاي همراستا با استراتژي طرح ج (1) سازمان‌هاي همراستا با استراتژي طرح الف (1) سازمان‌هاي همراستا با استراتژي طرح ب (1) سازمان‌هاي همراستا با استراتژي طرح الف (n) سازمان‌هاي همراستا با استراتژي طرح ب (n) ت ت ت سازمان‌هاي همراستا با استراتژي طرح ج (2) سازمان‌هاي همراستا با استراتژي طرح الف (2) سازمان‌هاي همراستا با استراتژي طرح ب (2) پ پ پ ك ك ك ف ف ف م م م
اصلاح ساختار و مباني آموزشي در تربيت مديران و متخصصين تراز جهاني با رويكرد غلبه بر ضعف در اجراي الزامات راهبردي؛ ايجاد دوره‌هاي تحصيلات تكميلي متناسب با نيازهاي روز و اقتضائات توسعه تراز جهاني صنعت نفت در دانشگاه هاي كشور
رب ادخلني مدخل صدق و اخرجني مخرج صدق و اجعل لي من لدنك سلطانا نصيرا
