“eczeem”

1. “Eczéma” (Fr.) “Ek-zein”: “overkoken, losbreken” (kunstmatig Grieks) “eczeem” Veronique Meuleman Dermatoloog HAOWL 26 maart 2013

2. “eczeem” • Aandoening vooral van de epidermis • Ontsteking • Schilfering • Jeuk • Polymorf: erytheem, vesikels, papels, seropapels, schilfering, lichenificatie,…

3. Indeling • Etiologie: • Atopisch eczeem/constitutioneel eczeem • Seborrheïsch eczeem • Contacteczeem: allergisch, ortho-ergisch, irritatief • Asteatotisch eczeem • Stase-eczeem • Nummulair eczeem

4. Indeling • Voorkomen, kliniek: • acuut: vesikels, erosies, nattend • subacuut • chronisch: lichenificatie, zeer droog

5. Atopisch = constitutioneel eczeem Chronisch recidiverende dermatose gekenmerkt door intense jeuk Er zijn 3 stadia: “infantile”, “childhood”, “adulthood” Typische kliniek, wisselend per stadium Erfelijk bepaald Wordt beschouwd als een immunologische aandoening Prevalentie is hoog, incidentie neemt toe 30% van de zuigelingen 10-20% van de schoolgaande kinderen atopie [abnormale plaatsing van orgaan] {na 1950} < grieksatopia [ongebruikelijkheid], van atopos [niet op zijn plaats, ongebruikelijk], van ontkennend a + topos [plaats]. Etymologiebank.nl

6. Intrinsieke factoren Stress Hormonale factoren Voeding Infecties Allergie … erfelijkheid 1 ouder: 50% kans 2 ouders: 80% kans Atopische dermatitis Irritantia Seizoen, zon, pollutie Kledij, wasmiddelen Infecties: viraal, bacteriëel, schimmels Medicatie Extrinsieke factoren

7. Bolognia, Dermatology Third Ed.

8. Bolognia, Dermatology Third Ed.

9. Bolognia, Dermatology Third Ed.

12. Kliniek van atopische dermatitis Pityriasis alba

13. Papulosquameus eczeem

14. Keratosis pilaris Hyperlineariteit Cheilitis Lineaire excoriaties

15. “Dennie Morgan” plooi Orbitaal eczeem Diffuus papulosquameus eczeem

16. Head and neck dermatitis Neurodermisatie Sparen van het “narcosekapje”

17. Juveniele plantaire dermatose

18. Eczema herpeticum Surinfectie met Staf. Aureus Eczema molluscatum

19. Management van atopische dermatitis Uitleg geven aan patiënt en familie Ondersteunende maatregelen - hygiëne - kledij - emolliëntia - belang van onderhoudstherapie - belang van jeuk management Op zoek gaan naar uitlokkende factoren

20. Investigatie? Bloedanalyse: - Tot IgE - Abs eosinofilie - RAST testen Allergietesten: - priktesten - patchtesten

21. Wat met voeding en atopische dermatitis? Invloed van tyramine, histamine en kleurstoffen Kazen, varkensvlees, schaaldieren, aardbei, sinaasvruchten,chocolade, Alcohol, kruiden, tomaat, spinazie, boonsoorten, noten, yoghurt … Echte voedingsallergie Koemelk, wit van ei, pinda, soja, vis, granen Kruisreacties met pollen (vooral berkenpollen) …

22. Wat met stofallergie? Stofcontrole is zeker nuttig Rechtstreekse invloed van huisstofmijt op de huid Duidelijke informatie meegeven!!

23. Ondersteunende maatregelen Belang van emollientia “onderhoudszalf” Hygiëne: badolie Wasmiddelen: geen fosfaathoudende wasmiddelen, geen wasverzachter Kledij: katoen, niet te warm Warmte vermijden, zweten vermijden Barrièrecremes bij zwemmen …

24. Acute behandeling Lokale steroiden - opgelet met basis (“droog met droog en nat met nat”) - opgelet met de sterkte - opgelet met de lokalisatie - opgelet met hoeveelheid en duur van applicatie Lokale immunomodulatoren: tacrolimus, pimecrolimus Surinfectie behandelen - fusidinezuur, mupirocine - antiseptische, niet irriterende zepen - zo nodig p.o. antibiotica (flucloxacilline, macroliden) - eczema herpeticum: aciclovir Jeukbestrijding - antihistaminica - lokale therapie

26. Nat met nat, droog met droog

27. Lokalisatie Plooien: - zinkoxyde associëren - opletten met surinfectie door schimmels/gisten - ev. doekjes leggen Gelaat: - opletten met sterkere steroiden - hydrocort acet 1%, clobetas but 0.05%, TCA 0.1% - TIMS Scalp: - galeniek: ung. emulsificans cum aqua Beeler basis (cave incompatibiliteiten) cetomacrogolcreme

28. Opgelet voor steroid rosacea en peri-orificiële dermatitis ook bij “veilige steroiden”

29. Acute behandeling Systemische therapie: - orale steroiden (korte kuur: “couperen”) - Cyclosporine A - Head and neck dermatitis: orale azoles Lichttherapie: - UVB - UVA 1 - (PUVA)

30. Subacuut stadium Steroiden afbouwen Combineren of alterneren met TIM’s Combineren met onderhoudszalven Jeukmanagement Remissiefase Onderhoudszalven Jeukmanagement

31. Seborrheisch eczeem • Infantiele en volwassen vorm • Voorkeursplaatsen: • Scalp • Oren • Centrofaciaal • Bovenste deel van de romp • Grote plooien • Etiologische links met • Seborrhee • Abnormale sebumsamenstelling • Commensale gist Malassezia • Exacerbaties: • Seizoen • Alcohol • Stress • Zinkdeficiëntie uitsluiten

32. Seborrheïsch eczeemverband met Malassezia Geen infectie Commensale flora Malassezia species - M. furfur - M. sympodialis - M. globosa - M. obtusa - M. restricta - M. slooffiae - (M. pachydermatis)

33. Kliniek

35. Infantiele vorm

36. Seborrheïsch eczeem Psoriasis inversa “Seborrhiasis” Eerder onscherp begrensd Oranjerood erytheem Weinig geïnfiltreerd Vette pityriasiforme schilfering “Clues” op andere plaatsen Minder familiaal voorkomen Scherp begrensd Rozerood erytheem Duidelijk geïnfiltreerd Grove “mica” schilfering “Clues” op andere plaatsen Familiale anamnese Eventueel huidbiopt

37. Therapie Malassezia Oorzakelijk: Abnormaal talgkliergedrag Jeuk Schilfering Symptomatisch Erytheem

38. Therapie aanvalsbehandeling Recidieven zijn legio!! onderhoudsbehandeling

39. Therapie • talgkier • Malassezia • symptomatisch • Hormonaal (vrouwen): cyproterone acetaat • Vitamine A derivaten: retinoiden • 5 alpha reductase remmers: (dutasteride) • Sebum elimineren

40. Antimycotica: Lokaal: azoles hydroxy-pyridones zinkpyrithione seleniumdisulfide salicylzuur piroctone olamine … Per os:azoles Ketoconazole Itraconazole Fluconazole

41. Therapie - symptomatisch jeuk schilfers roodheid Per os: antihistaminicum • Lokaal: • teerderivaten • crotamiton • biozwaveloplossing • piroctone olamine • zinkpyrithione • … salicylzuur teerderivaten zinkpyrithione Biozwaveloplossing azoles calcipotriol steroiden teerderivaten azoles calcipotriol

42. “Dyshidrose” Etiologie: Speciale vormen: • atopische diathese • ‘ide’ reactie: mykide, bacteride • contact allergie • idiopathisch • roken • pompholyx • dyshidrosis lamellosa sicca

43. Nummulaireczeem Nummulaire dermatitis, microbiële dermatitis/coccogeen eczeem, discoide dermatitis • 50-70 jaar oud, mannen>vrouwen • muntstuk grote eczeemplekken met gele crustae • sterk jeukend • chronisch recidiverend verloop • onduidelijke etiologie • DD: mycose, psoriasis, atopisch eczeem, asteatotisch eczeem, lymfoom, contact • allergie, “parapsoriasis”,…

44. Stase-eczeem Te onderscheiden van dermo-epidermitis door stase Compressietherapie! Vaak associatie aan contactdermatitis zeker als ook ulcera cruris Zo beperkte letsels en geen therapeutische respons ook denken aan: - basalioom - spinocellulair Ca - amelanotisch MM

45. Asteatotisch eczeem Dermatitis sicca Winter itch Eczéma cracquelé

46. Handeczeem • ortho-ergisch • contactallergie • atopie • mykide reactie • - Mycologisch onderzoek: voeten! • Patchtesten • (biopt)

47. What’s new in contact dermatitis? Nikkel: - 1/3 van de Apple computers bevat grote hoeveelheden nikkel (lap top, muis) - coins! 1 en 2 Euro zitten er vol van Isocyanaten: - juwelen - verf (poly-urethaan) - heat exchangers Acrylaten: - kunstnagels (zetters en dragers) - verven Handschoenen: - additieven in latexvrije handschoenen - nieuwe allergenen in elastomeren, vinyl, PVC, etc - antibacterials (ook zonder poeder!) quaternium

48. What’s new in contact dermatitis? Biocides are everywhere! Isothiazolinones are everywhere! - cosmetica - wasmiddelen en wasverzachters - poetsproducten airborn contact derm. - WCpapier en vochtige doekjes - strijkwaters  airborn! - verven en lijmen!  airborn! - radiotoren  mechanici! - zepen op het werk - “sanitized” matrassen, beschermers etc. - water in waterbed! Limoneen, linalool: zelfs in ‘hypo-allergene’ topica!

49. What’s new in contact dermatitis? Testreeksen jaarlijks aanpassen!!! Gespecialiseerde reeksen (beroepen) Eigen materiaal! Medicatie: - testen kan zinvol zijn doch dan op delen van de huid waar de eruptie zat - benzodiazepines zijn altijd de moeite waard om te testen - corticoid aerosols!  airborn reacties budesonide “connubial” reacties

50. Differentiëel diagnose van “eczeem” • atypische lokalisatie • randactiviteit • parakeratotische schilfering • therapeutische respons • psoriasis • mycose • cutaan lymfoom • scabies • …