بسم الله الرحمن الرحیم

1. بسم الله الرحمن الرحیم

2. به نام خدا • درس:تئوری های سازمان و مدیریت در جهان امروز • استاد:جناب آقای دکتر حیدری تفرشی • ارائه دهنده:طاهره محمدی • موضوع:هوش عاطفی • رشته:مدیریت آموزشی • مقطع:دکترای تخصصی • تاریخ ارائه:7/8/1388 • دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

3. هوش عاطفی - تعریف هوش - تعریف عاطفه - تعریف هوش عاطفی - ظهور و پیدایش هوش عاطفی - هوش عاطفی در تعلیم و تربیت - هوش عاطفی و استانداردهای آموزشی - کاربرد هوش عاطفی در حیطه های آموزشی - روش های صحیح آموزش هوش عاطفی - کاربرد هوش عاطفی در مدیریت آموزشی

4. تعریف هوش هوش مجموعه ای از توانایی های شناختی است که به ما اجازه می دهد تا نسبت به جهان اطرافمان آگاهی پیدا کنیم ،یاد بگیریم و مسائل را حل کنیم. برخی از صاحبنظران هوش را توانایی سازگاری با محیط تعریف کرده اند.

5. تعریف عاطفه: عاطفه نوعی حالت احساسی یا هیجانی است که خود آگاه و ارادی بوده وطی آن حالاتی چون شادی،غم و غصه،ترس،تنفر و...تجربه می شود و با حالت هایی چون شناخت یا انگیزش و اراده تفاوت دارد.

6. تعریف هوش عاطفی: توانایی تنظیم و تمایز قائل شدن عواطف و احساسات خود و دیگران و استفاده از اطلاعات حاصل برای کنترل اعمال و افکار خود. دکتر دانیل گلمن هوش عاطفی را اینگونه تعریف کرده است: آگاهی نسبت به عواطف مدیریت عواطف برانگیختن خود شناسایی عواطف دیگران تنظیم روابط با دیگران

7. تعریف هوش عاطفی: مایر و سالووی هوش عاطفی را اینگونه تعریف کرده اند: هوش عاطفی عبارت است از توانایی ادراک عواطف ،جهت دستیابی به عواطفی سازنده که به کمک آن ها بتوان به ارزیابی افکار ،فهم عواطف و دانش عاطفی خود پرداخت و با استفاده از آن بتوان موجبات پرورش احساسات و رشد هوشی خود را فراهم ساخت.

8. تعریف هوش عاطفی: در تعریفی دیگر آمده است:هوش عاطفی عبارت است از استفاده از عواطف برای حل مسائل و داشتن یک زندگی مفید ،خلاقه و سازنده. در هوش عاطفی مغز و قلب یا هوش وعاطفه به صورتی یگانه و منحصر به فرد با یکدیگر ترکیب می گردند؛اما آنچه دارای اهمیت می باشد این است که هوش عاطفی نمی تواند برای داشتن یک زندگی شاد و مرفه هم شرط لازم باشد و هم شرط کافی.شرط لازم است اما شرط کافی نیست.

9. ظهور و پیدایش هوش عاطفی: هوش عاطفی (Emotional Intelligence )به عنوان یک موضوع مورد مطالعه از بطن روانشناسی علمی ظهور کرد.بحث های فلسفی در مورد رابطه بین تفکر و عاطفه در فرهنگ مغرب زمین بیش از 2000 سال قبل برمی گردد.اما به صورت علمی و با توجه به فعالیت های روانشناسان در این حوزه ،در این مقاله از سال 1900 میلادی تا کنون مورد بررسی قرار می گیرد.این سال ها را می توان به پنج دوره تقسیم کرد: سال های 1969-1900 دوره ای که در آن مطالعات روان شناختی مربوط به هوش و عاطفه جدا و مستقل از یکدیگر صورت می گرفت. سال های 1989-1970 دوره ای که طی آن روان شناسان به بررسی چگونگی تاثیر عواطف و تفکر بر یکدیگر می پرداختند. سال های 1993-1990 دوره ای که در آن هوش عاطفی به عنوان یک موضوع مورد مطالعه و تحقیق مطرح گردید. سال های 1997- 1994 دوره ای که طی آن مفهوم هوش عاطفی رواج یافت. از سال 1998 تا کنون ،دوران اخیر که دوران انجام مطالعات شفاف سازی در مورد هوش عاطفی است.

10. هوش عاطفی آخرین تحول و ابداع مهم ،در درک رابطه بین تفکر و عاطفه است.بر خلاف عقاید قبلی ،بهترین و منحصر به فرد ترین کمکی که این سازه کرده،این است که عواطف و افکار را با هم سازگار می داند و هوشمندانه آن ها را با هم ترکیب می نماید. بر اساس آنچه گفته شد می توان از دو رویکرد در توضیح هوش عاطفی نام برد: رویکردهای اصیل و غیر ترکیبی که هوش عاطفی را به عنوان هوشی که شامل عاطفه است،تعریف می کند. رویکرد های معمولی و ترکیبی که هوش عاطفی را با مهارت ها و خصیصه های دیگری چون بهزیستی روانی ،انگیزش و توانایی برقراری ارتباط با دیگران در هم می آمیزد و بر ترکیبی از آن ها تاکید می کند.

11. توانایی ها و مهارت های تشکیل دهنده ی هوش عاطفی: برای آگاهی از نظرات موجود در مورد حوزه ها و مؤلفه های هوش عاطفی به مدل های سه گانه هوش عاطفی که در جدول ارائه شده توجه نمایید: نظریه توانایی (تجدید نظر شده در سال1997)هوش عاطفی را به چهار حوزه تقسیم می نماید:اولین حوزه شامل ادراک و ابراز عواطف می باشد که در برگیرنده ی ارزیابی صحیح عواطف در خود و دیگران است. حوزه ی دوم شامل توانایی کاربرد عواطف جهت تسهیل تفکر است که در بر گیرنده ی پیوند و ارتباط صحیح عواطف با سایر احساسات و نیز توانایی کاربرد عواطف برای بهبود و افزایش تفکر می باشد. سومین حوزه یعنی درک و فهم عواطف ،شامل تجزیه کردن عواطف به اجزاء مختلف ،فهمیدن و درک تغییر احتمالی از یک حالت احساسی به حالت احساسی دیگر و فهم احساسات پیچیده در موقعیت های اجتماعی می باشد. در پایان، حوزه ی چهارم مدیریت عواطف است که شامل توانایی اداره ی احساسات خود و دیگران می باشد.

12. جدول 1- ابعاد هوش عاطفی از نظر دانیل گولمن

13. جدول 1- خصائص سازنده ی هوش عاطفی و رویکردهای مربوط به آن

14. هوش عاطفی و شناخت احساسات خود خودآگاهی و شناسائی نوع و شدت احساسات خود بخش مهمی از هوش عاطفی است. فردی که احساسات خود را به راحتی شناسایی می‌کند، واکنش سریع‌تری در برخورد با مسائل دارد. به عبارتی قدم اول در ارائه و استفاده از راهکارها برای مسائل زندگی شناسایی احساسات است. در اغلب مسائل زندگی احساسات و عواطف ما دخیل هستند. بنابراین هوش عاطفی عمدتا با این مسائل درگیر است. و بخشی از آن که شناسایی نوع و شدت احساسات را بر عهده دارد، اولین مراحل را برای آماده شدن فرد برای اجرای مراحل بعدی طی می‌کند. تا زمانیکه فرد با تاخیر و با مشکل از احساسات خود سر در می‌آورد، امکان اداره و کنترل این احساسات نیز در او با تاخیر همراه خواهد بود. سرعت عمل در اجرای این مراحل بالا بودن هوش عاطفی فرد را نشان می‌دهد.

15. هوش عاطفی و کنترل احساسات افرادی که هوش عاطفی بالاتری دارند، راحت‌تر از دیگر افراد احساسات خود را کنترل می‌کنند. قدرت بیشتری برای تحت اختیار درآوردن عواطف خود دارند و اجازه نمی‌دهند عواطف آنها بیش از حد لازم و در سطح افراطی عمل کند یا پسروی عاطفی داشته باشند. آنها برای کنترل احساسات خود شگردها و مهارت‌های زیادی را می‌دانند و در اکثر موارد با سرعت عمل از این مهارت‌ها و شگردها استفاده می‌کنند. آنها به راحتی خشم خود را کنترل کرده و آنرا در مسیر درست برای تخلیه و رسیدن به نتیجه مناسب هدایت می‌کند. زود و نابهنگام مضطرب نمی‌شوند و در این موارد می‌دانند که چگونه باید آرامش خود را حفظ کنند.

16. هوش عاطفی و شناخت احساس دیگران افرادی که از هوش عاطفی بالایی برخوردارند، علاوه بر اینکه احساسات خود را به خوبی می‌شناسند در شناخت احساسات دیگران نیز عملکرد خوبی دارند. این مهارت موجب می‌شود که فرد بتواند دیدگاه و نظر افراد دیگر را از لحاظ احساسی درک کند و به عبارتی بتواند خود را به جای او بگذارد. داشتن چنین مهارتی موجب می‌شود که فرد بتواند روابط خود را به بهترین وجهی اداره کرده و سازمان دهد.

17. هوش عاطفی و روابط اجتماعی افرادی که از هوش عاطفی بالاتری برخوردارند، از لحاظ روابط اجتماعی بسیار موفق هستند. آنها به راحتی روابط خود را برقرار می کنند، می‌توانند با مهارت‌هایی که دارند، این روابط را حفظ کرده و تحکیم بخشند. آنها در روابط خود راحت، فاقد اضطراب و خونگرم عمل می‌کنند و دیگران را نیز به راحتی می‌پذیرند. افراد دیگر در ارتباط با این افراد احساس راحتی و آرامش می‌کنند و معمولا تمایل بیشتری برای ادامه ارتباط با این افراد دارند. در حالی که افرادی ‌که دارای هوش عاطفی پائین‌تری هستند، در روابط ، سرد و خشک ارزیابی می‌شوند و اغلب روابط آنها در همان مراحل اولیه با شکست مواجه می‌شود.

18. هوش عاطفی و رهبری تحول گرا: • هوش عاطفي به گونه مثبت با رهبري تحول گرا و به گونه منفي با رهبري مبتني بر پاداش مشروط، يا رهبري بي قيد و بند، رابطه دارد با توجه به سودمندي رهبري تحول گرا، توجهات به مسائل ديگري، مثل چگونگي ايجاد و توسعه آن و عوامل مرتبط كه ممكن است زمينه را براي استفاده افراد از رهبري تحول گرا فراهم سازد، معطوف شده است. هوش عاطفی پیش نیاز برای رهبری موفق است.دلایل متعددی وجود دارد که چرا افرادی که هوش عاطفی بالایی دارند به احتمال بیشتر از رفتارهای تحول گرا استفادهمی کنند.نخست اینکه رهبرانی که می دانند و می توانند عواطف و احساسات خود را کنترل کنند و خود کنترل هستند می توانند به عنوان الگوی نقش برای پیروان خود باشند.و بنابراین اعتماد و احترام پیروان خود به رهبران را افزایش می دهند.دوم اینکه رهبرانی که هوش عاطفی بالایی دارند با تاکید بر شناخت احساسات و عواطف دیگران به گونه ای ایده آل تا اندازه ای که انتظارات پیروان می تواند افزایش یابد آنها را تحقق می بخشند.سوم اینکه رهبرانی که هوش عاطفی بالایی دارند بر همدلی و توانایی مدیریت روابط به شکل خوب و ملاحظات فردی تاکید دارند.

19. هوش عاطفی در تعلیم و تربیت: • یکی از اصول اولیه ی هوش عاطفی این است که روابط دوستانه و دلسوزانه ،باعث شکل گیری انواع یادگیری های اصیل و با ثبات می گردند.جان دیویی از جمله افرادی بود که به صورت عمیق و گسترده در مورد ماهیت کلاس درس به تفکر و مطالعه پرداخت و نتیجه گرفت که کلاس درس ،جایی است که دانش آموزان در مورد دموکراسی ،مهارت ها و حالت های ذهنی مورد نیاز برای رسیدن به آن و شرایط اجتماعی و عاطقی که برای انتقال و تداوم آن مورد نیاز است ،اطلاعات و آگاهی هایی به دست می آورند.به اعتقاد وی یک رابطه ی کامل و بدون چون وچرا بین آنچه که یاد گرفته می شود و زمینه ای که در آن یادگیری اتفاق می افتد و موقعیت هایی که در آن از این یادگیری استفاده می شود،وجود دارد.

20. هوش عاطفی و استانداردهای آموزشی: اگربه مسئله ی آموزش و تحصیل نگریسته شود مشخص می گردد که شباهت های زیادی بین محتوای برنامه های آموزشی و درسی با برنامه های پرورش هوش عاطفی وجود دارد.وظیفه ی اساسی مدارس،پرورش مهارت های مربوط به هوش عاطفی است.در سال های اخیر بیشتر بحث های مربوط به وظیفه ی تحصیلی و آموزشی مدارس،متمرکز و مبتنی بر استانداردهای آموزشی بوده است .استانداردهای آموزشی در حقیقت انعکاس دهنده ی انتظاراتی می باشند که از دانش آموزان می رود تا بتوانند به اهداف و مهارت های علمی مورد نظر دست یابند.تجزیه و تحلیل استانداردهای آموزشی نشان می دهند که پیشرفت های تحصیلی مورد انتظار در برنامه های درسی ،دربرگیرنده ی برخی مهارت های اساسی هوش عاطفی هم می باشند.

21. استفاده از هوش عاطفی در حیطه های گوناگون آموزشی: الف)حیطه ی اول:پیشگیری های سطح اول از طریق برنامه های درسی مدارس ب)حیطه ی دوم:پیشگیری از رفتارهای نامطلوب و رفتارهای مشکل ساز ج)حیطه ی سوم:برنامه هایی برای دوران گذر و حمایت های اجتماعی مورد نیاز

22. روش صحیح آموزش هوش عاطفی: جلب توجه مدیران تعیین توانش ها و صلاحیت های لازم ارزیابی هوش عاطفی آماده نمودن و جمع بندی اهداف برنامه جلسه های آموزش هوش عاطفی پیگیری

23. کاربرد هوش عاطفی در مدیریت آموزشی • استقبال از مدیریت مشارکتی • بالا بردن اعتماد به نفس و ایجاد انگیزه • ایجاد همدلی و همگرایی • برطرف شدن موانع ارتباطی میان سطوح مدیریتی • تسهیل و آسان سازی ارتباط در سطوح مختلف سازمانی • تبعیت داوطلبانه همکاران • تسهیل ارتباطات فرامنطقه ای و فراملی • توان سازگاری با شرایط متغیر

24. پایان