1 / 42

GREZIA

GREZIA. DBH 1. GREZIA. Balkanetako penintsulan: Egeo eta Joniar itsasoaren ertzeetan Eskualde menditsua Uharte asko Kostaldea koskatsua Lur txarrak nekazaritzako + klima oso lehorra Polis ak sortu. AROAK. Brontzezko Aroa (K.a. XXVII-XII)

tekla
Download Presentation

GREZIA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. GREZIA DBH 1

  2. GREZIA • Balkanetako penintsulan: • Egeo eta Joniar itsasoaren ertzeetan • Eskualde menditsua • Uharte asko • Kostaldea koskatsua • Lur txarrak nekazaritzako + klima oso lehorra • Polisak sortu

  3. AROAK • Brontzezko Aroa (K.a. XXVII-XII) • Zibilizazio Minoikoa - K.a. 2660–1450 bitartean • Zibilizazio Mizenikoa - K.a. ≈2000–1150 urtera • Aro Geometrikoa (K.a. XII-IX) • Aro Arkaikoa (K.a. VIII-VI) • Aro Klasikoa (K.a. V-IV) • Aro Helenistikoa (K.a. III-II)

  4. BRONTZEZKO AROA ZIBILIZAZIO MINOIKOA • Hiriburua: Kreta • Sistema politikoa: monarkia • Erregerik ezagunena: Minos erregea • Erlijioa: politeista • Aurkitzailea: Sir Arthur Evans

  5. ZIBILIZAZIO MINOIKOA -EKONOMIA • Ekonomiaren oinarria: • Nekazaritza • Abeltzaintza • Itsas merkataritza ahaltsua • Produktuak esportatu: nekazaritza + eskulangintza • Metalak inportatu

  6. ZIBILIZAZIO MINOIKOA – ARTEA ETA KULTURA • Jauregi handiak: • Knosos • Faestos • Elementuak: • Freskoak hormetan (animali + landare) • Zeramika margotuak • Idazkera piktografikoa • Ondoren: A lineala

  7. KNOSSOS JAUREGIA

  8. BRONTZEZKO AROA MIZENASKO ZIBILIZAZIOA • Hiriburua: Mizenas • Sistema politikoa: monarkia absolutista • Fundatzailea: Mizeneo (mitologiaren arabera Perseo) • Erlijioa: politeista • Biztanleak: Akeoak • Aurkitzailea: Heinrich Schliemann (Troya)

  9. BRONTZEZKO AROA MIZENASKO ZIBILIZAZIOA • Akeoak iritsi Peloponesora = Mizenas sortu • Hiri harresidunak sortu • Mendi tontorretan • Mizenasek beste hiri batzuk kontrolatu • Buruzagiak = noble gerrariak • Brontzezko armak • Zalgurdiak

  10. MIZENASKO ZIBILIZAZIOA – EKONOMIA • Ekonomiaren oinarria: • Abeltzaintza • Nekazaritza • Merkataritzan ere aritu • Inbazioak • Kretarrak inbaditu… • Doriarrak inbaditu (amaiera)

  11. MIZENASKO ZIBILIZAZIOA – EKONOMIA • Hizkuntza = Greziera • Idazkera piktografikoa • Ondoren: Mizenasko B lineala • Kretatar kulturako elementu batzuk bereganatu • Freskoak margotzeko teknika

  12. ARO GEOMETRIKOA / ILUNA • K.a. ≈1150-750 • Hiru zibilizazio: • Joniarrak • Doriarrak • Eoliarrak • Arteko tematika: heriotza

  13. ARO ARKAIKOA • K.a. ≈750-500 • K.a 776an Joko olinpikoak sortu • Zeusen omenez • Kirolak + Musika • Teodozio enperadore erromatarrak abolitu (IV) • Homerok idatzi: • Iliada • Odisea • Safo poetisa • Lesbos uhartean bizi

  14. ARO ARKAIKOAPOLISAK HELADEAN • Hiri-estatu burujabeak • Bere gobernua • Bere legeak • Bere armada • Bere ontziak • Bere dirua

  15. ARO ARKAIKOAPOLISAREN ATALAK • Agora • Plaza publikoa • Polisaren erdigunea • Akropolia • Hiriko lekurik gorena • Gotorlekua • Nekazaritza-lurrak • Zerealak, mahatsondoak eta olibondoak • Portua

  16. ARO ARKAIKOAKOLONIZAZIOAK • Koloniaren fundatzaileen polisa = Metropolia • Arrazoiak • Biztanleriaren hazkunde handia • Nekazaritzarako lur egokien falta • Gizarte gatazkak lurrengatik • Lehengaien beharra – Merkataritzarako grina

  17. ARO ARKAIKOAIBERIAR PENINTSULAREN KOLONIZAZIOA • K.a. VI. mendean • Material ugari: • Kobrea • Zilarra • Urrea • Nekazaritzako produktuak • Koloniarik garrantzitsuenak kostaldean

  18. ARO KLASIKOAATENAS • Sistema politikoa: demokrazia (Joniarrak) • Herriak erabakitzeko ahalmena • Hiritarrek egin legeak • Batzarretan parte hartu (+20 gizonezkoak) • Ez zuten eskubiderik: • Emakumeek + haurrek • Metekoek (atzerritarrak) • Esklaboek (talderik ugariena) • Gudaburu + Politikaria: Perikles

  19. ARO KLASIKOAATENASKO DEMOKRAZIA

  20. ARO KLASIKOAESPARTA • Sistema politikoa: oligarkia (Doriarrak) • Boterea gutxi batzuen esku • Ekonomiaren oinarria: • Lurra • Gizarte militarizatua • Gizartean hiru talde: • Espartiatak: gerrarako heziak, diziplina gogorrean. • Periekoak: nekazariak, eskulangileak eta merkatariak (zergak ordaindu) • Ilotak: esklaboak

  21. ARO KLASIKOAREN NAGUSITASUNA • Atenas Heladeko hiri garrantzitsuena • Gerra mediarrak K.a 499-449 • Hiri-estatu greziarrak VS Persak • Greziarrak irabazi • Delos-ko liga sortu: hainbat polisen elkarketa (zergak ordaindu) • Ontzidi ahaltsua sortu • Hoplitak: soldaduak • Gudurik ezagunenak: • Maratongo Gudua (K.a. 490) • Termopilaseko Gudua (K.a. 480) • Salaminako Gudua (K.a. 480)…

  22. ARO KLASIKOAREN NAGUSITASUNA • Merkataritza-sare garrantzitsua Mediterraneoan • Nekazaritza + eskulangintza produktu bikainak • Drakmak sortu • Partenoia sortu (K.a. 447-432) • Atenas jainkosaren egoitza: artea + jakintsaren gunea • Ugariak izan ziren: • Eskultoreak: Fidias… • Arkitektoak: Kalikrates… • Filosofoak: Protagoras, Sokrates, Platon… • Antzerkigileak: Euripidea… • Historialariak: Tuzidides…

  23. PARTENOIA

  24. ARO KLASIKOAATENASEN GAINBEHERA • K.a. V. Mendean • Polis batzuk ez zuten onartzen Atenasek Delos Ligako altxorra kontrolatzea • Peloponesoko gerra (K.a. 431-404) • Esparta nagusitu • Babesak suntsitu + nekazaritza gutxitu…

  25. ARO HELENISTIKOA • Mazedonia • Filipo II • Grezia menperatu + batu: • Atenas + Tebas konkistatu k.a. 338an • Alejandro Handia • 20 urterekin izendatu errege • Aristotelesek hezi • Morala, politika, medikuntza eta poesia ikasi • Ekialdea konkistatu: • Persia • Egipto • Indus ibai ingurua (gaur egungo India) • Konkistei esker: • Greziar kultura, hizkuntza eta bizimodua hedatu

  26. ALEXANDRO HANDIAREN INPERIOA

  27. ZIENTZIAK • Lurra + Unibertsoa ikertu metodo zientifiko bidez • Matematika: Pitagoras • Geometria: Euklides • Geometria oinarriak ezarria • Fisika: Arkimedes • Gorputz solidoek uretan duten pisua/igidura • Astronomia: Samosko Aristarko • Eguzkia unibertsoaren erdian • Medikuntza: Hipokrates • Gaixotasunak + sintomak aztertu • Giza existentzia azaltzen saiatu Filosofia sortuz

  28. KULTURA • Antzerkia sortu • Lanak: • Tragediak: protagonistak gatazka askoren biktima • Komediak • Idazle ezagunenak: • Eskilo • Sofokles • Euripides • Herodoto: historiaren sortzailea • Tuzidides: iraganeko kontakizunak objetibotasunez kontatzen lehena

  29. ERLIJIOA • Erlijio: Politeista (patriarka) • Otoitz egin • Sakrifizioak eskaini • Prozesiak antolatu • Gurtza: • Familiakoa • Jendaurrekoa • Olinpiadak: Olinpian 4 urtetik behin Zeusen omenez • Panatena jaia: Atenasen 4 urtetik behin Atenaren omenez • Mitologia: jainko/jainkosa eta heroien abenturen kontakizunak • Jainko/Jainkosak: gizakiak bezala bertuteak eta akatsak zituzten • Olinpo mendian bizi • Heroiak: jainko/jainkosa eta gizaki baten seme-alabak

  30. JAINKO-JAINKOSAK • Zeus: zeruaren jainkoa eta jainko-jainkosa guztien aita • Hades: Infernuaren jainkoa • Poseidon: itsasoaren jainkoa

  31. JAINKO-JAINKOSAK • Hera: ezkontzaren jainkosa • Ares: gerraren jainkoa • Afrodita: edertasunaren eta maitasunaren jainkosa • Hefesto: suaren jainkoa

  32. JAINKO-JAINKOSAK • Atena: jakinduriaren eta zientziaren jainkosa • Apolo: eguzkiaren, medikuntzaren, poesiaren eta arteen jainkoa • Artemis: ilargiaren, ehizaren eta basoen jainkosa

  33. JAINKO-JAINKOSAK • Demeter: uztaren jainkosa • Hestia: etxearen jainkosa • Dionisos: mahats-biltzearen jainkoa • Hermes: merkataritzaren eta bokantzaren jainkoa

  34. ARTEA:PINTURA ETA ZERAMIKA • Artearen oinarriak: • Proportzioa • Harmonia • Oreka • Pintura eta zeramika: • Pintura gutxi daude • Freskoak garrantzi handia (hormak edertu) • Antzineko zeramikek irudi geometrikoak zituzten • Geroagoko zeramikek eszena mitologikoak • Irudi beltzekin • Azken garaian irudi gorrixkak hondo beltzean

  35. ARTEA:ESKULTURA • Hiru aro: • Aro Arkaikoa • Zurruntasuna eta estatikoa • Adierazkortasun gutxiko aurpegiak • Egipto/Mesopotamiaren eragina • Aro Klasikoa • Errealismoa eta mugimendua bilatu • Aurpegiek sentimenduak eta emozioak adierazi • Aro helenistikoa • Dinamiskoa • Dramatismo handia • Espresibitatea

  36. ARO ARKAIKOAANAVISSOS-KO KUROSA • Egilea: anonimoa • Data: K.a. 540-515 • Esanahia: osasuna eta indarra adierazten ditu

  37. ARO KLASIKOAMIRON-EN DISKOBOLOA • Egilea: Eleuterasko Mirón • Data: K.a. ≈ 455 • Esanahia: Jacinto heroia da discoa jaurtitzen

  38. ARO HELENISTIKOALAOKOON ETA SEMEAK • Egileak: Agesandro, Polidoro eta Rodasko Atenodoro (Rodia eskola) • Data: K.a. II-I • Esanahia: gizakiaren emozioak adierazi

  39. ARTEA:ARKITEKTURA • Tenpluak: • Normalean Akropolian sortu • Jainko/jainkosa bati eskainia • Harri/marmolezko blokeez osatua • Estalki lauak, arku/gangarik gabe • Kanpoaldean kolore deigarriak (gorria, urdeina, urre-kolorea) • Oinplano errektangularra • Apaindu eta zutabeen hiru forma: • Doriarra • Joninarra • Korintoarra

  40. TENPLUA

  41. ARKITEKTURA • Eraikin zibilak: • Antzokia: tragediak eta komediak antzezteko • Estadioak: atleten lasterketetarako • Gimnasioak: bainuz, igerilekuz eta atletismo-pistas • Hipodromoak: zaldi-lasterketetarako • Odeoiak: musika-ikuskizun eta -lehiaketetarako

More Related