قانون حفاظت از منافع سرمایه گذاران و اصلاح رویه های حسابداری شرکت های سهامی عام

1. قانون حفاظت از منافع سرمایه گذاران و اصلاح رویه های حسابداری شرکت های سهامی عام قانون ساربینز-آکسلی The Sarbanes-Oxley Act

2. Corporate Scandals Tyco Enron Arthur Anderson World com Health South 1

3. مقدمه • پس از افشاي تقلبات گسترده در بازار سرمايه جهاني به ويژه موضوع شركتهاي انرون، ورلدكام، آجيب، پارمالات، فولكس واگن و... كنگره امريكا كميته خاصي را مامور اين قضيه و يافتن راهكارهاي مقابله با فساد و تقلب نمود. • راهبري اين كميته بر عهده سناتور امريكائي به نام پل ساربنز و يك نفر نماينده كنگره امريكا بنام آقاي ميشل اكسلي تفويض شده بود. آنان با همكاري سازمان حسابرسي دولتي، انجمن حسابداران خبره امريكا و سازمان بورس امريكا لايحهاي را تنظيم كرد كه بعدها به نام همين دو نفر به نام «قانون ساربنز اكسلي» يا Sarbense-Oxely Act (SOA)مشهور شد

4. مقدمه • قانون حفاظت از منافع سرمایه گذاران و اصلاح رویه های حسابداری شرکتهای سهامی عام2002، معروف به قانون ساربینز اکسلی به عنوان پاسخی مناسب جهت مقابله با رسوایی های مالی شرکتهای بزرگ و معروف ایالت متحده آمریکا به تصویب رسید. • این قانون در جلسه 170 کنگره با 421 رای موافق در مقابل 3 رای مخالف و 8 رای ممتنع تصویب شد. و در سنا با 99 رای موافق در مقابل 1 رای ممتنع تصویب شد.

5. مقدمه • قانون مذكور در كنگره در تاريخ 2002/06/23 به تصويب نمايندگان رسيد و در تاريخ 2002/07/30 پس از امضاي جورج بوش جهت اجرا به SEC ابلاغ شد.

6. مقدمه • آقاي پل سپيروس ساربینز سناتور ايالات مريلند از حزب دمكرات متولد 1933 فارغ التحصيل رشته حقوق از دانشگاه اكسفورد انگلستان و هاروارد امريكا در سال 1960 ميباشد • و آقاي ميشل گارور آكسلي متولد 1944قانون ساربنز اكسلي متولد 1944 نماينده كنگره از حزب جمهوري خواه از ايالت اوهايو فارغالتحصيل رشته حقوق در سال 1969 از دانشگاه ايالتي اوهايو ميباشد.

7. دلیل تصویب قانون ساربینز- اکسلی2002 و ضرورت پیروی از آن • - قانون ساربینز-اکسلی در مقدمه اش بهترین دلیل تصویبش را چنین باز می گوید: • «قانون حفاظت از منافع سرمایه گذاران و اصلاح رویه های حسابداری شرکت های سهامی عام2002، شرکت های سهامی را به بسط رویه های جدید شامل حاکمیت شرکتی و گزارشگری مالی با هدف بازگردان اعتماد عمومی به بازارهای سرمایه ملزم می کند» • با تصویب این قانون الزامات متعددی برای شرکتهای سهامی عام وضع گردید که به لحاظ تنوع الزامات و دامنه تاثیر گذاری اش، قانونی معتبر و نافذ محسوب می شود. • هر گونه تخطي از اين قانون تخطي از قانون بورس اوراق بهادار سال 1934 تلقي شده وجرائم مطرح در قانون ‏مذكور براي اين قانون نيز به كار مي رود.‏ • این قانون شامل 11 عنوان و مجموعا 66 بخش می باشد.

8. خلاصه ای از قانونبخش اول

9. بخش اول: هیات نظارت بر حسابداری شرکتهای سهامی PCAOB این عنوان شامل نه بخش می باشد که در واقع بیان کننده ایجاد هیئت نظارت بر شرکت های سهامی عام که مسئول ثبت نام، بازرسی و منضبط ساختن مؤسسه های حسابرسی و تدوین مقررات حاکم بر کنترل کیفیت حسابرسی ، اخلاق ، استقلال و دیگر استانداردهای مربوط به تهیه گزارش حسابرسی شرکت هاست .

10. بخش اول: هیات نظارت بر حسابداری شرکتهای سهامی PCAOB • بخش 101-تاسیس و مقررات اجرایی • بخش 102-ثبت و پذیرش توسط هیات نظارت • بخش 103- حسابرسی، کنترل کیفی و قواعد و استاندارد های استقلال • بخش 104- بازرسی موسسات حسابرسی پذیرفته شده • بخش 105- تحقیق و تفحص و اقدامات انتظامی • بخش 106- موسسات حسابرسی خارجی • بخش 107- کمیسیون هیات نظارت • بخش 108- استانداردهای حسابرسی • بخش 109- تامین وجوه

11. خلاصه ای از قانونبخش دوم

12. بخش دوم: استقلال حسابرسان: این عنوان شامل نه بخش است و در واقع بیان کننده ایجاد استاندارد های لازم برای استقلال حسابرس مستقل به منظور محدود کردن تضاد منافع می باشد .

13. بخش دوم: استقلال حسابرسان: • بخش 201- فعالیت های خارج از محدوده کاری حسابرسان • بخش 202- الزامات اخذ مجوز از کمیته حسابرسی قبل از شروع به کار • بخش 203- دوره گردش شریک حسابرسی • بخش 204- گزارش حسابرسان به کمیته های حسابرسی • بخش 205-پیشنهاد اصلاحی جهت انطباق با قوانین • بخش 206-تضاد منافع • بخش 207- مطالعه در خصوص الزام به گردش کاری برای موسسات حسابرسی پذیرفته شده • بخش 208- اختیارات کمیسیون • بخش 209- ملاحظات توسط مقامات قانونی مجاز ایالتی

14. خلاصه ای از قانونبخش سوم

15. بخش سوم: مسئولیت پذیری شرکتها این عنوان شامل هفت بخش است و بیان می دارد که مدیران ارشد مسئول ارائه گزارش های مالی کامل شرکت هستند و در واقع مشخص کننده تعامل بین حسابرس مستقل و کمیته حسابرسی شرکت و علی الخصوص مسئولیت مدیران شرکت در مورد اعتبار و صحت گزارش های مالی می باشد .

16. بخش سوم: مسئولیت پذیری شرکتها • بخش 301- کمیته حسابرسی شرکتهای سهامی عام • بخش 302- مسئولیت شرکتها در قبال گزارش های مالی • بخش 303- نفوذ و تاثیر گذاری نامناسب بر رفتار حسابرسان • بخش 304- اعمال جریمه از محل سودها و پاداش های خاص • بخش 305- مجازات و حبس مدیران و روسا • بخش 306- معاملات تجاری گارکنان طی دوره های مسدودی وجوه بازنشستگی • بخش 307- قوانین مسئولیت حرفه ای برای وکلا و مشاوران حقوقی • بخش 308- اختصاص وجوه مناسب برای حمایت از سرمایه گذاران ‏

17. خلاصه ای از قانونبخش چهارم

18. بخش چهارم: افزایش افشائیات مالی عنوان چهارم شامل نه بخش است و در واقع این بخش ها مدیریت شرکت را ملزم به ارائه گزارشی از کنترل های داخلی به همراه گزارش سالانه می کند. گزارش کنترل های داخلی باید مسئولیت های مدیران را برای ایجاد و نگهداشت کنترل های داخلی کافی ناظر بر گزارشگری مالی به تفصیل شرح دهد و نظر مدیریت را در مورد اثربخشی آن ها منعکس کند .

19. بخش چهارم: افزایش افشائیات مالی • بخش 401- افشاء در گزارشات فصلي • بخش 402-مقررات تضاد منافع فزاینده • بخش 403-افشاء معاملات با مديريت وسهامداران عمده • بخش 404- ارزيابي مديريت از کنترلهای داخلی • بخش 405- استثناها • بخش 406-آيين رفتار حرفه اي براي مديران ارشد مالي • بخش 407-افشاء تخصص مالی اعضای كميته حسابرسي • بخش 408-تجدید نظر اساسی در افشاهای دوره ای شرکت ها • بخش 409-افشاهای همزمان و به موقع شرکت ها

20. خلاصه ای از قانونبخش پنجم

21. بخش پنجم:بررسی تضاد منافع • متشکل از تنها یک بخش است که شامل اقدامات انجام شده برای جلب اعتماد سرمایه گزاران و کم کردن تضاد منافع می باشد. ( که بوسیله تحلیل گران اوراق بهادار انجام می شود ) • بخش 501- تجزیه و تحلیل رفتار اوراق بهادار توسط انجمن پذیرش اوراق بهادار(RSA) و بورس ملی اوراق بهادار(NSE)

22. خلاصه ای از قانونبخش ششم

23. بخش شش: اختیارات و منابع مالی کمیسیون بورس اوراق بهادار • این عنوان شامل چهار بخش است و در مورد کمیسیون بورس اوراق بهادار صحبت می کند . • بخش 601-اختيارات تخصیص بودجه • بخش 602-نحوه شروع و رویه کاری پیش روی کمیسیون • بخش 603-اختيارات دادگاه فدرال براي بستن نماد سهام شرکت ها • بخش 604-شرایط عضویت افراد کارگزار و واسطه گران

24. خلاصه ای از قانونبخش هفتم

25. بخش هفتم: بررسی گزارش ها • این عنوان شامل نه بخش است و نیاز کمیسیون بورس اوراق بهادار را برای مطالعات مختلف و ارائه گزارش یافته های ناشی از مطالعات را بیان می کند. • بخش 701- مطالع وگزارش در خصوص ادغام موسسات حسابرسي‏ • بخش 702-مطالعه وگزارش كميسيون در خصوص موسسات رتبه بندي اعتباري • بخش 703-مطالعه وگزارش تخطي گران وموارد تخطي • بخش 704-مطالعه اقدامات اجباری مقرر شده • بخش 705-مطالعه بانكهاي سرمايه گذاري

26. خلاصه ای از قانونبخش هشتم

27. بخش هشتم: شرکتها و پاسخگویی در خصوص تقلبات مجرمانه • این عنوان شامل هفت بخش است و توصیفی در مورد مجازات های کیفری برای دستکاری و تقلب و یا تغییرات سوابق مالی می باشد . • بخش 801:مقدمه • بخش 802:مجازات کیفری برای جرح و تعدیل اسناد و مدارک • بخش 803: قصور غیر قابل بخشش در صورت تخطی از قانون تقلبات اوراق بهادار • بخش 804: قوانین موضوعه برای تقلبات اوراق بهادار • بخش 805- بازنگری در راهبرد قایی دولت فدرال برای جلوگیری از رشد جرایم کیفری • بخش 806- حفاظت از کارکنان شرکت های سهامی عام افشاء کننده تقلبات • بخش 807- مجازات کیفری برای کلاهبرداری سهامداران شرکت های سهامی عام

28. خلاصه ای از قانونبخش نهم

29. بخش نهم: افزایش مجازات جرایم کارکنان دفتری(یقه سفیدها) • این عنوان شامل شش بخش می باشد . در این بخش ها مسئولیت شرکت ها را در برابر گزارش های مالی شرح داده و مجازات های آن ها را بیان می کند . • بخش 901- مقدمه • بخش 902- تلاش و زمینه سازی برای ارتکاب اعمال متقلبانه کیفری • بخش 903-مجازات کیفری برای تقلب هنگام مخابره و ارسال گزارش ها • بخش 904- مجازات کیفری برای تخطی از قانون امنیت مستمری بازنشستگی کارکنان 1974 • بخش 905- تجدید نظر در راهبرد قضایی مربوط به قصور قطعی کارکنان دفتری • بخش 906- مسئولیت شرکت برای گزارش های مالی

30. خلاصه ای از قانونبخش دهم

31. بخش دهم: اظهارنامه مالیاتی شرکتها • عنوان دهم شامل یک بخش است که باید مدیر ارشد اجرائی اظهارنامه مالیاتی را امضا کند و در واقع مسئولیت او را نشان می دهد. • بخش 1001- نظر سنا در باره امضاء نمودن اظهارنامه مالیاتی شرکت توسط مدیر عامل/ مدیران ارشد اجرایی

32. خلاصه ای از قانونبخش یازدهم

33. بخش یازدهم: تقلبات شرکت و پاسخگویی این عنوان شامل هفت بخش است و در این بخش در مورد جرائم خاصی که افراد ممکن است مرتکب شوند و مجازات های آن ها صحبت می کند و کمیسیون بورس را قادر می سازد تا در صورت مشاهده نشانه ای از تقلب معاملات مربوط به آن شرکت را متوقف سازد.

34. بخش یازدهم: تقلبات شرکت و پاسخگویی • بخش 1001- مقدمه • بخش 1102-رشوه دهی یا سایر روش ها جهت ممانعت از اقدامات کارکنان • بخش 1103- اختیارات ویژه برای کمیسیون بورس اوراق بهادار • بخش 1104- اصلاح رهنمودهای قضایی فدرال • بخش 1105- اختیار کمیسیون برای ممانعت از خدمت اشخاص در مناصب ریاستی و مدیریتی • بخش 1106- افزایش مجازات کیفری موضوع قانون بورس اوراق بهادار سال 1934 • بخش 1107- عمل متقابل علیه جاسوسان

35. نکات با اهمیت قانون

36. نکات با اهمیت • امکان دخالت های متعدد و نظارت شدید تر دولت در عرصه نظام حاکمیت شرکت های سهامی • گذاردن وضع قوانین و مقررات برای بهبود اصول حاکمیت شرکت های سهامی عام توسط کمیسیون بورس اوراق بهادار • تشکیل مرجع جدید با نام هیات نظارت بر حسابداری شرکت های سهامی عام برای نظارت بر حرفه حسابداری و حسابرسی • تهیه استانداردهای حسابرسی، استانداردهای کنترل کیفیت و آئین نامه های اخلاقی توسط هیات نظارت حسابداری شرکتهای سهامی عام و مجاز بودن این هیات به تبیین اصول حسابداری در راستای مفاد این قانون

37. نکات با اهمیت • تاکید بر نقش هیات مدیره شرکت های سهامی عام به عنوان نمایندگان، مباشران و امانت داران سهامداران و توصیه به غیر موظف بودن اکثریت اعضای آن • گسترش نقش و افزایش مسئولیت های کمیته حسابرسی از جمله در زمینه عقد قرارداد، برکناری و نظارت بر حسابرسان مستقل، الزامی شدن تشکیل کمیته ی حسابرسی برای شرکت های سهامی عام، الزام به استقلال کلیه اعضای کمیته حسابسی از شرکت و عدم دریافت حق الزحمه ای از شرکت و همچنین تغییر در ساختار و ترکیب کمیته های حسابرسی و الزام به عضویت حداقل یک متخصص حسابداری در آن

38. نکات با اهمیت • لزوم ارزیابی کنترل های داخلی شرکت ها توسط مدیریت و گزارشدهی برون سازمانی آن به صورت سالانه( تحت عنوان گزارش کنترل داخلی) و الزام حسابرسان به اظهار نظر جداگانه در خصوص اثر بخشی کنترل های داخلی و ارزیابی های های مدیریت از کنترل های داخلی و نیز الزام مدیریت به افشاء نقایص عمده و نقاط ضعف با اهمیت کنترل های داخلی

39. نکات با اهمیت • وضع مقررات جدید در خصوص نحوه صدور گزارش حسابرسان و استقلال حسابرسان از جمله تعیین حداکثر دوره گردش 5 ساله برای حسابرسان و منع حسابرسان از انجام همزمان 8 نوع خدمات غیر حسابرسی برای صاحبکارن در دوره ای که حسابرسی صورت های مالی را به عهده دارند. • وضع مقررات جدید در زمینه افشاهای مالی جدید و گزارشگری دوره ای شرکت ها و الزام مدیر ارشد اجرایی/ مدیر عامل و مدیر ارشد مالی به صدور تائیدیه سه ماهه مبنی بر صحت رویه ها و کنترل های حاکم بر گزارشگری افشاء مالی شرکت ها • الزام مدیران به رعایت آئین نامه الحاقی و تشدید مجازات اعمال متقلبانه و مجرمانه و افزایش مسئولیت پلسخگویی مدیریت

40. نکات با اهمیت • بموجب قانون ساربینز براي تخلفات متقلبانه تا 20 سال زنداني پيش بيني شده كه اولين حاصل آن محاكمه مديران شركت انرون بود كه نتيجه راي دادگاه آنچنان براي مديران متقلب انرون سخت آمد كه كنت لي رئيس هيأت مديره شركت انرون روز چهارشنبه 14/4/1384 پس از دو ماه حبس دچار سكته قلبي شد و فوت شد. • سختگيري هاي بازار سرمايه چنان شده كه براي مديران متقلب دو راهكار بيشتر وجود ندارد و يا حبس هاي طولاني بيش از يكصد سال و يا خودكشي و سكته قلبي.

41. نکات با اهمیت قوانینوضع شده توسط SEC با استفاده از اختیارات حاصل از قانون SOX

42. نکات با اهمیت- قوانین وضع شده توسط SEC • کلیه خدمات حسابرسی و غیر حسابرسی باید به تصویب کمیته حسابرسی شرکت های سهامی برسد • مجاز نبودن انجام خدمات غیر حسابرسی مشخص توسط حسابرسان یک صاحبکار از جمله خدمات حسابداری، طراحی و استقرار سیستم های مالی، خدمات ارزیابی و ارزشیابی، خدمات حقوقی و مشاوره ای و خدمات مالیاتی • افشا مبالغ پرداختی به حسابرسان مستقل بابت خدمات حسابرسی و غیر حسابرسی سرمایه گذاران • توصیه به شرکت های سهامی مبنی بر اینکه اکثریت اعضاء هیات مدیره غیر موظف باشد. • الزام شرکت ها به افشاء تراکنش های برون ترازنامه ای

43. پیشینه نظری تصویب قانون

44. پیشینه نظری تصویب قانون • بسیاری از موصوعات قانون ساربینز- اکسلی2002 پیشینه نظری دارند که با وقوع ورشکستگی انرون خود را نمایان ساختند. • به عنوان مثال : دخالت سنا و کنگره • در حرفه حسابداری و حسابرسی همیشه ملاحظات سیاسی و میزان نظارت و شدت ضعف آن مورد مناقشه بسیاری قرار داشته است. هرگاه میزان تخلفات در این حرفه افزایش داشته است به همان نسبت نیز بحث در خصوص نظارت دولت و میزان آن رواج یافته است.

45. پیشینه نظری تصویب قانون • در دهه 1970 به دنبال تخلفات متعدد در حرفه حسابداری و حسابرسی و مطرح شدن آن ها در دادگاه، انتقادات از حرفه حسابداری و حسابرسی در کانون توجه مقامات و شخصیت های سیاسی قرار گرفت. البته در ایالت متحده برای تقلبات گزارشگری مالی طی دهه 1970 دلایل مختلفی از جمله نرخ بالای تورم و به تبع آن نرخ بالای بهره و بالا بودن هزینه های انرژی و مقررات دست و پاگیر دولتی مطرح شده است. اما به هر حال کمیته فرعی مجلس و کمیته خارجی به سرپرستی جان ماس یکی از اعضای کنگره خواستار دخالت بیشتر کمیسیون بورس اوراق بهادار در صورت بندی استانداردهای حسابداری و حسابرسی شد.

46. پیشینه نظری تصویب قانون • در همان سال کمیته ای فرعی در مجلس سنا به ریاست سناتور لی مت کالف مطالعه خود را در حسابداری آغاز نمود. • هم این گروه و هم ساربینز و اکسلی خواستار دخالت بیشتر دولت فدرال از طریق کمیسیون بورس اوراق بهادار بر حرفه حسابداری و حسابرسی شدند. • با تشکیل هیات نظارت بر حسابداری شرکت های سهامی عام می توان گفت بخش عمده ای از خواسته های منتقدین حرفه ای در دهه 1970 جامعه عمل پوشانیده شد.

47. دخالت دولت در استاندارد گذاری

48. دخالت دولت در استاندارد گذاری • در ایالت متحده آمریکا با توجه به حاکمیت نظام اقتصادی سرمایه داری، همیشه دخالت حداقلی دولت یا کم ترین نظارت دولتی مطرح بوده است. بعد از سقوط بزرگ بورس ایالت متحده در 1929، قانون اوراق بهادار 1933 و قانون بورس اوراق بهادار 1934 تصویب شد و به موجب آنها کمیسیون بورس اوراق بهادار مسئول وضع استانداردهای حسابداری و حسابرسی گردید. • با تشکیل کار گروه رویه های حسابداری در 1939 عملا استاندارد گذاری از دولت گرفته شد. سپس هیات اصول حسابداری و هیات استانداردهای حسابداری مالی نیز به همین رویه ادامه دادند. اما به نظر می رسد با تصویب قانون ساربینز آکسلی مجددا میزان دخالت و نفوذ دولت در استاندارد گذاری حسابداری و حسابرسی بیشتر شده است. چرا که طبق بخش های 103 و 18 این قانون عملا بورس اوراق بهادار امکان دخالت مستقیم در استاندارد گذاری حسابداری و حسابرسی را می یابد.

49. تغییر قوانین قبل

50. تغییر قوانین قبل • طبق بررسی های انجام شده قانون ساربینز – آکسلی چند قانون مهم تصویب شده در ایالت متحده از جمله قانون اوراق بهادار1933، قانون بورس اوراق بهادار و .... را از جنبه های مختلف تحت تاثیر قرارد داد.