მტირალას ეროვნული პარკის ბიომრავალფეროვნება და როლი კლიმატის გლობალურ ცვლილებაში

1. მტირალას ეროვნული პარკის ბიომრავალფეროვნება დაროლი კლიმატის გლობალურ ცვლილებაში შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი ეკოლოგიის IIIკურსის სტუდენტი ლაშა მიქელაძე

2. მტირალას ეროვნული პარკისფლორადაფაუნა უნიკალურიდამრავალფეროვანია. სამყაროსამდაგვარგამორჩეულობასდათვითმყოფადობასგანსაზღვრავსის, რომკოლხეთიგამყინვარებისპერიოდშიუძველესიმცენარეულისახეობების (რელიქტების) თავშესაფარი – რეფუგიუმიიყო.

3. მტირალას ეროვნული პარკი “bunebis dacvis msoflio fondis -WWF mier kavkasia Seyvanilia im 200 ekoregions Soris, rom­lebic gamorCeulia saxeobaTa siuxvis, endemizmis maCveneblis, taqsonomiuri unikalurobis, warmoSobis Taviseburebebis da habitatebis iSviaTobis mixedviT. garda amisa, `Conservation international~-ma kavkasia Seitana msoflios im 34 `cxel wertilTa~ nusxaSi, romlebic xasiaTdebian yvelaze didi biologiuri mravalferovnebiTa da safrTxeSi myofi xmeleTis ekosistemebis siuxviT” (gagniZe2000: 21-32). am mxriv kolxeTs, Tavisi orografiuli, klimaturi pirobebiT da mcenareuli safaris mravalferovnebiT, maTSi endemizmis maRali xvedriTi wiliTa da tyis ekosistemebis unikalurobis mixedviT erT-erTi sayuradRebo adgili uWiravs.

4. erovnuli parkis saerTo farTobi 15806 ha-s Seadgens da igi mTlianad unikaluri kolxuri tyiT aris dafaruli, romelic ZiriTadad zRvispira aWaris zonas moicavs gamoiyofa: • mTiswineTis gorak-borcviani sartyeli (500-600 m-mde z.d.); • mTis qveda (1000-1200 m-mde); • Sua (1500-1600 m-mde) da • zeda (1500-1600 m-ze maRla) sartylebi.

5. zRvispira aWaris (baTumi) klimadiograma Wolter H. da Lieth H. 1960 mixedviT klimati • atmosferuli naleqebis saSualo wliuri maCvenebeli 2000 mm-ze metia, xolo mTa didi mtiralas zRvisken miqceul ferdobebze 4000 mm-sac ki aRemateba, rac mniSvnelovanwilad ganapirobebs adgilobrivi ფლორის unikalurobas. haeris tenianoba Seadgens 80-85%-s, xSiria nisliani dReebi, rac Tavisebur elfers aniWebs maradmwvane qvetyiT mocul, gauval kolxur tyeebs.haeris saSualo wliuri temperatura aq absoluturi simaRlis mixedviT meryeobs 10-120C-dan (500-600 m z.d.) 5-60C-mde (1000-1200 m)” (zazanaSvili....2008: 200)

6. mep biomravalferovneba • aq gavrcelebulia 95 ojaxis 327 gvaris 608 saxeoba, maT Soris xe­mcenareTa 29, buCqebis 55 da balaxebis 524 saxeoba (mravalwliania-370, orwlovani-29; erTwlovani-125. bolqvovani-15). • 43 saxeoba endemuria, maT Soris kavkasiis 15, saqarTvelos 7, kolxeTis 14 da aWara-lazeTis 7 endemia

7. კლიმატის გლობალური ცვლილება იგულისხმება დედამიწაზე ჰაერის საშუალო მრავალწლიური ტემპერატურის მომატება ცნობილია, რომ მოიმატებს ატმოსფერული ნახშირორჟანგის CO2კონცენტრაცია, რაც კლიმატის გლობალურ დათბობას გამოიწვევს

8. კლიმატის გლობალური ცვლილება • მიმდინარეობს ბუნებრივად და ასევე • ანთროპოგენური ფაქტორების მოქმედებით

9. მცენარე და კლიმატური ცვლილება • მცენარე ფოტოსინთეზისას შთანთქავს ნახშირორჟანგს CO2და გამოყოფს ჟანგბადს • CO2ის მომატება გამოიწვევს ასიმილაციის მომატებას, მაგრამ დათბობისას სუნთვის ინტენსივობაც მოიმატებს და CO2უფრო მეტი გამოიყოფა Colch Rhododendron ungernii უნგერნის როდოდენდრონი

10. popovis Cawyobila baia Ficaria popovii A • ვეგეტაციის პერიოდის ხანგრძლივობა გაიზრდება; • ყვავილობის პერიოდი შეიცვლება; • ზამთრის მოსვენების პერიოდისათვის მცენარე ვერ მოემზადება;

11. კლიმატის ცვლილების შესაძლო ეფექტი: • უნიკალური ჰაბიტატის რღვევა • ეკოსისტემის რღვევა • სახეობათა არეალის შეცვლა • სახეობათა ახალ გარემო პირობებთან შეგუება • არსებული სახეობების გადაშენების საშიშროება

12. კვებითი ჯაჭვის რღვევა

13. Colch სათბური გაზების მომატება medvedevis aryi Betula medwedewii • გამოიწვევს ბიომრავალფეროვნების ცვლილებას, კერძოდ მოხდება ტყის სარტყელის დაწევა დაბლობისაკენ და საფრთხეში მყოფ სახეობათა გაქრობა, რაც დაარღვევს ეკოსისტემაში წონასწორობას და ველური ბუნება შეიცვლის იერსახეს

14. მეპ როლი კლიმატის გლობალურ ცვლილებაში • 1 ha tye wlis ganmavlobaSi asufTavebs 18 mln kubur metr haers, aclis mas 30-60 tona mtvers da amdidrebs JangbadiT 10 miliard kubur metrze met haers. • 1 ha wiflis tye 68 tonamde mtvers akavebs da gamoyofs 20 miliard kubur metrze met Jangbads

15. მეპ როლი კლიმატის გლობალურ ცვლილებაში • დაცული ტერიტორიების დაარსებით, გონიერი მართვითა და ეკოლოგიური ცნობიერების ამაღლებით შევარბილებთ დედამიწაზე სათბური აირების მომატებას; • დღეისათვის პარკში არსებული ვიზიტორთა ცენტრი, რესტორანი და მოსახლეობა არჭურვილია მზის კოლექტორებით

16. გავუფრთხილდეთ ბუნებას !