210 likes | 495 Views
Balkansko poluostrvo pod rimskom vlašću. Starosedeoci. Grci i Rimljani su starosedeoce Balkanskog poluostrva smatrali varvarima Zapadni deo Balkana, od jadranske obale do Velike Morave naseljavali su Iliri Istočno od Velike Morave živeli su Tračani
E N D
Starosedeoci • Grci i Rimljani su starosedeoce Balkanskog poluostrva smatrali varvarima • Zapadni deo Balkana, od jadranske obale do Velike Morave naseljavali su Iliri • Istočno od Velike Morave živeli su Tračani • U 4.veku p.n.e. naselili su se Kelti, na obalama Save i Dunava, u današnjoj severnoj Srbiji • Ova plemena su rano došla u dodir sa grčkom kulturom, koja se širila iz grčkih kolonija na obalama Jadranskog mora • Kasnije su uspostavljene i čvrste veze sa Makedonijom
Rimsko osvajanje • Rimljani su u dodir sa starosedeocima na Balkanskom poluostrvu došli u drugoj polovini 3.veka p.n.e. • U to vreme se na istočnoj obali Jadrana uzdigla Ilirska kraljevina, sa prestonicom u gradu Skodri, na obali Skadarskog jezera • Iliri su bili poznati po gusarenju, do sukoba sa Rimljanima je došlo kada su ilirski gusari počeli da pljačkaju rimske trgovačke brodove • Rimljani su porazili ilirsku državu, na čelu sa kraljicom Teutom • Pobeda nad Teutom označila je početak širenja rimskog uticaja, severno od Grčke i Makedonije
Rimsko osvajanje Balkanskog poluostrva završeno je u vreme Oktavijana Avgusta, koji je proširio vlast Rima do Dunava • Car Trajan je preduzeo dva uspešna pohoda na Dakiju (101-102; 105-107) • Ovim pohodima prethodili su obimni gradjevinski radovi; najpre je 100 godine prosečen put kroz Djerdap, a 105.god. sagradjen je čuveni Trajanov most kod današnjeg Kostolca
Provincije • Rimljani su na osvojenoj teritoriji osnovali nekoliko provincija • Veći deo Srbije i severne Makedonije pripadao je Gornjoj Meziji • Zapadna Srbija je sa današnjom Bosnom, Crnom Gorom i jadranskom obalom činila provinciju Dalmaciju • Srem je bio deo provincije Panonije
Rimski gradovi • Rimljani su na Balkanu osnovali čitav niz gradova • Ovi gradovi su imali značajnu ulogu u romanizaciji starosedelaca (širenju rimske kulture i civilizacije) • Najznačajniji gradovi na području Gornje Mezije bili su: Singidunum, Viminacijum, Naisus i Skupi
Singidunum (Beograd) i Viminacijum (Kostolac) nalazili su se na Dunavu, na mestima nekadašnjih keltskih naselja. • Jezgra oba grada činili su vojni logori, njihova osnovna funkcija bila je odbrana Dunavske granice (limesa) • Viminacijum je bio sedište namesnika Gornje Mezije
Singidunum su u 3.veku p.n.e. osnovali Skordisci (keltsko pleme) • U 1.veku Rimljani su na tom mestu izgradili kastrum (utvrdjenje) i izgradili most, koji je povezivao Singidunum sa Taurunumom (Zemun) • Osnovna funkcija bila je odbrana od napada varvara (pre svega Dačana)
Značaj Naisusa bio je u tome što je ležao na raskrsnici puteva, koji su povezivali dunavski limes sa obalom Jadranskog mora. • Naročit značaj stekao je u 4.veku, kao rodno mesto cara Konstantina • Skupi (Skoplje) bio je najveći grad na jugu Gornje Mezije
Od gradova u Dalmaciji i Panoniji značajni su Sirmijum i Salona • Sirmijum je od 2.veka bio prestonica Donje Panonije, a 293.god. postao je prestonica rimskog cara Galerija, zato što se nalazio u blizini dunavskog limesa, koji su ugrožavali varvari • U 4.veku grad je bio prestonica prefekture Ilirik • Sirmijum je bio sedište i jedne od hrišćanskih episkopija, episkop Irinej stradao je u Dioklecijanovim progonima
Car Galerije je sagradio veliku carsku palatu Felix Romuliana u Gamzigradu, svom rodnom mestu, posvetivši je majci Romuli • Palata je istovremeno bila i njegova rezidencija
Putevi • Balkansko poluostrvo bilo je prekriveno razgranatom mrežom puteva, koji su povezivali Italiju i zapadne provincije sa istočnim provincijama • Trase rimskih puteva podudaraju se sa modernim saobraćajnicama
Via militaris (Vojni put) je put koji je polazio iz Singidunuma, kroz Viminacijum, Naisus, Serdiku (Sofija), Hadrijanopolis (Jedrene) do Konstantinopolisa • Izgradjen je u vreme Tiberijeve vladavine • Jedan krak vodio je do ušća Dunava u Crno more, a jedan krak do današnjeg Soluna i obale Egejskog mora