Een teek? Pak ‘m beet!

1. Een teek? Pak ‘m beet!

2. Een tekenbeet is meestal onschuldig, maar kán u ziek maken als de teek lang vastgebeten in uw huid zit. Geef de teek dus geen kans.

3. Een tekencontrole nadat u in het groen bent geweest is een kleine moeite maar erg belangrijk. Heeft een teek u toch te pakken, dan kunt u hem eenvoudig zelf verwijderen.

4. Teken

5. Wat zijn teken? • Teken zien er uit als platte spinnetjes van 1 tot 3 millimeter groot. • Het zijn parasieten; ze leven van bloed.

6. Waar leven teken? • Teken komen op veel plaatsen in Nederland voor. Vooral in bossen, duinen, heidegebieden en weilanden, maar ook in parken en tuinen. • Ze leven in hoog gras en struikgewas tot ongeveer anderhalve meter boven de grond. Van daaruit klimmen ze op passerende dieren, en soms op mensen.

7. Waar leven teken? [Invoegen geografische kaart ]

8. Waar leven teken van? • Ze gaan op zoek naar een warme en vochtige plaats op het lichaam. • Ze bijten zich vast in de huid om bloed te zuigen.

9. Waar leven teken van? [Foto teek op de huid, foto volgezogen teek]

10. Wanneer komen teken voor? • Teken zijn er het hele jaar door. Ze worden actief zodra de temperatuur boven de 8-10 graden Celsius komt. • De meeste mensen worden gebeten in de periode van maart tot en met oktober.

11. Wat doen teken? • Teken leven van het bloed van mensen of dieren. Hun beet is meestal pijnloos. • Teken kunnen besmet zijn met de Lyme-bacterie (Borrelia burgdorferi), de veroorzaker van de ziekte van Lyme. • Een besmette teek die lang in de huid vastzit kan de Lyme-bacterie overdragen en zo de ziekte van Lyme veroorzaken.

12. Wat doen teken? • Onvolwassen teken, nimfen, zijn waarschijnlijk de belangrijkste overbrengers van besmettingen bij de mens. Die worden gemakkelijk over het hoofd gezien omdat ze zo klein zijn: niet groter dan een speldenkop.

13. Hoe vaak komen tekenbeten voor? • In 2009 gingen 93.000 mensen met een tekenbeet naar de huisarts. • Eerdere schattingen wezen uit dat jaarlijks ruim een miljoen Nederlanders een tekenbeet oploopt.

14. Hoeveel teken zijn er in Nederland besmet? • In Nederland is gemiddeld een kwart van de teken besmet met de Lyme-bacterie. • Er zijn echter grote verschillen: op sommige plekken is de helft van de teken besmet, op andere niet één.

15. Lyme

16. Wat is de ziekte van Lyme? • Een infectieziekte die door de Lyme-bacterie wordt veroorzaakt. • Na 3 dagen tot 2 maanden kan er een rode ring of (soms blauwachtige ) vlek op de huid ontstaan rond de plaats van de tekenbeet. Dat gebeurt niet altijd! • Een ander verschijnsel is een grieperig gevoel met bijvoorbeeld koorts, hoofdpijn en gewrichtspijn.

17. Wat is de ziekte van Lyme? In een later stadium van de ziekte is er kans op: • verlamming van gezichtsspieren • heftige pijn aan een arm of been • dubbelzien • krachtsverlies in armen of benen

18. Wat is de ziekte van Lyme? • pijnlijke of gezwollen gewrichten • een neiging tot flauwvallen en hartklachten. Met antibiotica is de ziekte van Lyme goed te behandelen.

19. Wat is de ziekte van Lyme? [Verschillende foto’s rode ring]

20. Hoe vaak komt de ziekte van Lyme voor? • In 2009 gingen ongeveer 22.000 mensen met de eerste verschijnselen van de ziekte van Lyme naar de huisarts. [Infographic tekenbeten + rode ring Nederland 2009]

21. Wie kan ziek worden en wie loopt extra risico? • Iedereen kan besmet raken met de Lyme-bacterie en de ziekte van Lyme krijgen. • Mensen die recreëren in het groen lopen meer risico op tekenbeten, zoals wandelaars en kampeerders.

22. Wie kan ziek worden en wie loopt extra risico? • Ook mensen die voor hun werk veel in de natuur zijn, lopen meer risico, zoals bosarbeiders, jagers en veldbiologen. • Kinderen zijn extra kwetsbaar omdat zij graag in het groen spelen en bij wandelingen gemakkelijk van de paden af gaan.

23. Hoe verklein ik de kans op de ziekte van Lyme? • Blijf op de paden • Vermijd contact met struiken en lang gras. • Draag kleding die de huid bedekt. Een shirt met lange mouwen en een broek waarvan de pijpen in de sokken zijn gestopt, verkleinen de kans op een tekenbeet.

24. Hoe verklein ik de kans op de ziekte van Lyme? • Als u het groen in gaat smeer dan uw huid (of uw kleding) in met een insectenwerend middel dat ten minste 30% DEET bevat. DEET helpt teken op afstand te houden. • Controleer altijd uw lichaam en kleding als u in het groen bent geweest! Kijk vooral op warme plekken, zoals oksels, liezen, bilnaad, knieholten. Teken nestelen zich ook - vooral bij kinderen - op het hoofd, achter de haargrens en achter de oren.

25. Hoe verklein ik de kans op de ziekte van Lyme? [illustratie lichaamscontrole volwassenen/illustratie lichaamscontrole kind]

26. Wat moet ik doen bij een tekenbeet? • Verwijder de teek zo snel mogelijk, uiterlijk binnen 24 uur! Dit is het allerbelangrijkste. • Gebruik geen alcohol, jodium, olie of andere middelen voordat u de teek verwijdert. • Pak de teek zo dicht mogelijk bij de huid beet, bij voorkeur met een puntig pincet of speciale tekentang. Trek de teek er langzaam uit.

27. Wat moet ik doen bij een tekenbeet? • Ontsmet het beetwondje met 70% alcohol of jodium. • Noteer de datum waarop en de plaats op het lichaam waar u gebeten bent, bijvoorbeeld in uw agenda. • Houd daarna tot 2 maanden na de tekenbeet de huid rondom de beet in de gaten. Let op het ontstaan van een rode ringvormige huiduitslag en griepverschijnselen als koorts, hoofdpijn en gewrichtspijn.

28. Wat moet ik doen bij een tekenbeet? [illustratie verwijderen teek]

29. Wanneer moet ik naar de huisarts? • Ga naar de huisarts als u een rode ring of vlek op uw huid heeft gevonden die in enkele dagen groter wordt dan 5 cm. Ga ook naar de huisarts : • als u na een beet de genoemde griepachtige verschijnselen krijgt; • bij heftige pijn aan een arm of been; • bij dubbelzien;

30. Wanneer moet ik naar de huisarts? • bij krachtsverlies in uw armen of benen; • bij pijnlijke gezwollen gewrichten; • bij een neiging tot flauwvallen; • bij last van verlamming van uw gezichtspieren. • Vertel de datum van de tekenbeet.

31. Hoe groot is de kans op besmetting na een tekenbeet? • We weten niet precies hoe groot de kans is op besmetting na een tekenbeet. • Als de teek zo snel mogelijk, uiterlijk binnen 24 uur na de beet, wordt verwijderd, is de kans op besmetting erg klein.

32. Hoe groot is de kans op besmetting na een tekenbeet? • Hoe langer u wacht met het verwijderen van een teek, hoe groter de kans op besmetting. • Mensen kunnen elkaar niet besmetten en u kunt ook niet besmet raken door het verwijderen van teken bij een dier.

33. [Meer informatie, afzendergegevens, disclaimer]