320 likes | 408 Views
ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟ ΠΡΙΝ ΤΟ ΤΕΛΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ. Νίκος Σ. Κακλαμάνης. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ( I ). Απλή μεταβολική οξέωση Διττανθρακικά 12 – 22 meq / L pH από 7,30 – 7,37 Εμφανίζεται στο ΙΙΙ/ IV στάδιο Χάσμα ανιόντων φυσιολογικό ή αυξημένο. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ( II ).
E N D
ΟΞΕΟΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟ ΠΡΙΝ ΤΟ ΤΕΛΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ Νίκος Σ. Κακλαμάνης
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ( I ) • Απλή μεταβολική οξέωση • Διττανθρακικά 12 – 22 meq/L • pH από 7,30 – 7,37 • Εμφανίζεται στο ΙΙΙ/IV στάδιο • Χάσμα ανιόντων φυσιολογικό ή αυξημένο
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ( II ) • Τα επίπεδα των διαττανθρακικών δεν μεταβάλλονται, όσο η νεφρική λειτουργία παραμένει σταθερή • Α) οι νεφροί αδυνατούν να απεκκρίνουν το σύνολο του καθημερινού φορτίου κατιόντων υδρογόνου, δημιουργείται θετικό ισοζύγιο και η περίσσεια εξουδετερώνεται από το ρυθμιστικό σύστημα των οστών με κόστος την απώλεια ασβεστίου • Β) η εγκατάσταση μεταβολικής οξέωσης είναι μια αναγκαία αντιροπιστική αντίδραση, που διεγείρει και μεγιστοποιεί τη νεφρική αποβολή οξέος, ώστε να ελαχιστοποιείται η κατακράτηση οξέος και να περιορίζεται η απώλεια ασβεστίου από τα οστά
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΟΞΕΩΣΗΣ ΣΤΗ Χ. Ν. Ν. American Journal of Kidney Diseases45; 2005:pp 978-993
ΣΥΝΘΕΤΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ • Συνυπάρχοντα νοσήματα • Οξέα συμβάματα • Εμετοί • Διάρροια • Σήψη • Φάρμακα • Διουρητικά • Δεσμευτικά φωσφόρου
ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ( I ) • Ελάττωση νεφρικής απέκκρισης NH4+ (75% / 50% ) • Διαταραχή ανταπόκρισης σε φόρτιση με οξύ • Αυξημένη παραγωγή NH4+κατά μονήρη λειτουργούντα νεφρώνα • Η διαταραχή οφείλεται σε μείωση του αριθμού των νεφρώνων
ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΣΕ ΦΟΡΤΙΣΗ ΜΕ ΟΞΥ Welbourne et al, J Clin Invest 1972
ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ( IΙ) • Τιτλοποιήσιμη οξύτητα φυσιολογική μέχρι το τελικό στάδιο • Εκτός: δεσμευτικά φωσφόρου, ελαττωμένη πρόσληψη πρωτεϊνών • Φυσιολογική ικανότητα επαναρρόφησης διττανθρακικών, οξινοποίησης ούρων (pH < 5,5) • Σπάνια διττανθρακουρία (υψηλή PTH, απώλεια άλατος, οσμωτική διούρηση, νοσήματα του εγγύς)
ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ( IΙΙ) • Κάλιο και Αλδοστερόνη δεν παίζουν σημαντικό ρόλο • Υπορενιναιμικός υπαλδοστερονισμός (οξέωση βαρύτερη από την αναμενόμενη, υπερκαλιαιμία, φυσιολογικό χάσμα ανιόντων) • Διαταραχής της ικανότητας οξινοποίησης των ούρων (οξυαιμία, pH ούρων > 6 και νοσήματα που προσβάλλουν κυρίως τα αθροιστικά σωληνάρια, όπως δρεπανοκυτταρική αναιμία, αποφρακτική ουροπάθεια και αμυλοείδωση)
ΕΠΙΠΤΩΣΗ • Η πτώση των διττανθρακικών αρχίζει σε GFR<30-20 ml/min (NHANES III) • Η οξέωση ανιχνεύεται σε GFR<40 ml/min J Am Soc Nephrol 20: 164–171, 2009 • Η πρωτοπαθής νόσος δεν παίζει ουσιώδη ρόλο • Οι νέοι εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά • Συχνό εύρημα στους ηλικιωμένους
ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΤΗ Χ. Ν. Ν. J Am Soc Nephrol 2009; 20: 164–171
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ • Μεταβολισμός των οστών • Μεταβολισμός πρωτεϊνών • Εξέλιξη νεφρικής βλάβης
ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ • Έκκριση προσταγλανδινών από οστεοβλάστες • Διέγερση οστεοκλαστών • Αναστολή οστεοβλαστών • Ελάττωση της ευαισθησία της παραθορμόνης στο ιονισμένο ασβέστιο • Αναστολή της 1α – υδροξυλάσης
ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΟΞΕΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΟΣΤΙΚΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ Kidney Int 2003; (Suppl 88): S13-S25Q 2003
ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΟΞΕΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΟΣΤΙΚΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ • θεραπεία της μεταβολικής οξέωσης με διττανθρακικό νάτριο για τρεις μήνες περιόρισε την αύξηση της PTH • θεραπεία της οξέωσης σε παιδιά με κληρονομική άπω νεφροσωληναριακή οξέωση για ένα χρόνο βελτίωσε τόσο τους δείκτες οστικού μεταβολισμού όσο και την ανάπτυξη • Σε γυναίκες με μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση η χορήγηση βάσεως οδήγησε σε βελτίωση των βιοχημικών δεικτών του οστικού μεταβολισμού
ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΟΞΕΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΟΣΤΙΚΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ Renal Failure 2006; 28: 1-5
ΑΥΞΗΣΗ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ • Α) Διέγερση του συστήματος proteasome / ubiquitin, που οδηγεί σε διάσπαση των πρωτεϊνών σε μικρά πεπτίδια και αμινοξέα • Β) Ενεργοποίηση του ενζύμου BCKAD (branched – chain alpha – keto acid dehydrogenase), το οποίο προάγει τον καταβολισμό των αμινοξέων, ιδιαίτερα των αμινοξέων πλάγιας αλύσου (βαλίνη, λευκίνη και ισολευκίνη)
ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ UBIQUITIN – PROTEASOME ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΞΕΩΣΗ Seminars in Dialysis 2004; 17: 455-465
ΕΛΑΤΤΩΜΕΝΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ • Αντίσταση στην αυξητική ορμόνη • Αντίσταση στην ινσουλίνη • Ελαττωμένα επίπεδα IGF-1 • Μειωμένη θυρεοειδική λειτουργία
ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΥΠΟΘΡΕΨΙΑΣ ΣΤΗ Χ. Ν. Ν. Kidney Int 2003; 88: S13-S26
The American Journal of Clinical Nutrition 1984; 40: 623-627
ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ • Τα αυξημένα επίπεδα NH4+ αντιδρούν με τους θειοεστερικούς δεσμούς του C3 με συνέπεια την ενεργοποίηση της εναλλακτικής οδού του συμπληρώματος και την περισωληναριακή εναπόθεση C3, C5 –b9 και άλλων μεσολαβητών ιστικής βλάβης • Νεφρική εναπόθεση ασβεστίου • Διέγερση αυξητικών παραγόντων • Οξειδωτική βλάβη από τον υπερκαταβολισμό
ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΒΛΑΒΗΣ Am J Kidney Dis 2009; 54: 270-277
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗΣ ΟΞΕΩΣΗΣ ΣΤΗ Χ. Ν. Ν. ( ΔΙΣΤΑΓΜΟΙ ) • Δεν έχουν καθοριστεί τα ιδανικά επίπεδα διττανθρακικών. • Φόβος για ανεπιθύμητες ενέργειες: • Αρτηριακή υπέρταση • Κατακράτηση υγρών • Τετανία • Επασβέστωση αρτηριών
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗΣ ΟΞΕΩΣΗΣ ΣΤΗ Χ. Ν. Ν. (ΔΕΔΟΜΕΝΑ) • Καλύτερη επιβίωση (dialysis) σε όσους είχαν πριν την έναρξη της συνεδρίας επίπεδα διττανθρακικών 21–22 meq/L. Μικρότερη επιβίωση με υψηλά > 27 meq/L ή χαμηλά < 17 meq/L επίπεδα (μελέτη DOPPS) • Καλύτερη επιβίωση (predialysis) σε διττανθρακικά 25 – 26 meq/L και η χειρότερη σε επίπεδα μικρότερα από 22 ή μεγαλύτερα από 29 meq/L Nephrol Dial Tranplant 2009; 24: 1232-1237
Am J Kidney Dis 2004; 44 : 661-671
ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΔΙΤΤΑΝΘΡΑΚΙΚΩΝ/ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ Χ. Ν. Ν. Nephrol Dial Transplant 2009; 24: 1232-1237
Η ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΟΞΕΩΣΗ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ Χ. Ν. Ν. Nephrol Dial Transplant 2009; 24: 1232-1237
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗΣ ΟΞΕΩΣΗΣ ΣΤΗ Χ. Ν. Ν.( ΟΔΗΓΙΕΣ ) • Συνιστάται θεραπεία της μεταβολικής οξέωσης της Χ. Ν. Ν., ανεξαρτήτως σταδίου ή μεθόδου υποκατάστασης, όταν τα επίπεδα διττανθρακικών είναι μικρότερα από 22 meq/L • Διττανθρακικό νάτριο, σε δόση 0,5 – 1 meq/KgΒΣ/ημέρα National Kidney Foundation: K/DOQI Clinical Practice Guidelines for Nutrition in Chronic Renal Failure. Am J Kidney Dis 2000; 35: S1-S140,2000
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ • Η χρόνια νεφρική νόσος προκαλεί ήπια μεταβολική οξέωση, με φυσιολογικό ή αυξημένο χάσμα ανιόντων • Οφείλεται στην ελάττωση της συνολικής νεφρικής παραγωγής και απέκκρισης NH4+, λόγω μείωσης του αριθμού των λειτουργούντων νεφρώνων • Προκαλεί διαταραχές στον οστικό μεταβολισμό, στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών και τη μυϊκή μάζα, στην ανάπτυξη των παιδιών και πιθανώς στην εξέλιξη της νεφρικής βλάβης • Χορήγηση διττανθρακικών όταν τα επίπεδά τους είναι μικρότερα από 22 meq/L • Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για τον καθορισμό των επιθυμητών επιπέδων διττανθρακικών και των ενδείξεων για θεραπεία