Maria Rzepniko w ska Zëvendës Kryesues Oda Kombëtare e Auditorëve Ligjor Pol oni

1. Adaptimi dhe Implementimi i Etikës dhe Kërkesave për Pavarësi së BE-së- Mësimi nga gabimet në Poloni Maria Rzepnikowska Zëvendës Kryesues Oda Kombëtare e Auditorëve Ligjor Poloni

2. Progresi i Implementimit të Rekomandimeve të EC-së në Poloni Në Poloni, asnjë hap që kishte për synim implementimin e Rekomandimeve të EC mbi pavarësinë e auditorëve të çertifikuar nuk ishte ndërmarr, për shkak të çështjeve në vijim: • Rekomandimet ishin publikuar më 16 Maj 2002, dhe Polonia në atë kohë nuk ishte Shtete Anëtare • Amandamentet e reja të Aktit ligjor mbi Kontabilitet dhe Aktit ligjor mbi Auditorët e çertifikuar, • Mosdashja e rregullatorëve t’i njohtojnë ndryshimet e reja • Kodi i ri Etik i Auditorëve i adaptuar në Takimin e Jashtëzakonshëm Kombëtar të Auditorëve të mbajtur më 30 Qershor 2002 (ndryshim ky i kërkuar nga Akti ligjor mbi Kontabilitet dhe Akti ligjor mbi Auditorët e çertifikuar të ndryshuara – nuk kishte kohë të njohtohen amandamentet sipas Rekomandimeve) • Në rastet që nuk ofërohet nga Kodi Etik, aplikohet Kodi Etik i IFAC, që lejon qasjen në pavarësi të bazuar në parime. • Amandamentet e pritura të Direktivës së 7 dhe nevoja për harmonizim të ligjit me hyrjen e Polonisë në BE

3. Rregulloret ligjore të zbatuara në profesionin e auditimit Akti ligjor mbi Auditorët e çertifikuar dhe Organi i tyre vetë-rregullues • i 13 Tetorit 1994 • i ndryshuar në vitin 2000

4. Dispozitat e aktit ligjort Akti ligjor ofron : • Procedura për caktimin dhe funksionimin e Organit vetë-rregullativ në formë të Odës Ndërkombëtare të Auditorëve të çertifikuar dhe organet e tij • Veprime kualifikuese dhe çertifikime për auditorë • Rregulla për profesionin e auditorit • Politika të vazhdueshme edukative për auditorin • Politika mbikëqyrës për auditorin • Detyrime diciplinore dhe kriminale për auditorin

5. Nënshtrimi i organit vetë-rregullativ Këshilli Kombëtar i Auditorëve të çertifikuar dhe organet e tjera të Odës janë caktuar nga takimi i auditorëve të çertifikuar për periudhë 4 vjeçare Ministri i Financave mbikëqyr aktivitetet e Odës në mënyrën vijuese: • kontrolli i zgjidhjes së pajtueshmërisë me rregullativat e aplikuara apo me Statutin e Odës

6. Entitetet e autorizuara për të audituar pasqyrat financiare Pasqyrat Financiare mund të auditohen vetëm nga entitetet në vijim: • Auditorë të çertifikuar të vetë- punësuar, • Partneritet civi, partneritet të përgjithshëm, partneritet apo partneritet i kufizuar me auditorë të çertifikuar si aksionarë të vetëm • Persona ligjor që përmbushin të gjitha çështjet vijuese: • Auditorë të çertifikuar për auditim të pasqyrave financiare, • Shumica e anëtarëve të Bordit Menaxherial janë të përfaqësuar nga auditorët e çertifikuar dh nëse Bordi Menaxherial përbëhet prej më shumë se 2 personave, njëri prej atyre duhet të jetën auditor i çertifikuar, • Shumica e anëtarëve të organit mbikëqyrës janë auditorë të çertifikuar dhe nëse nuk ekzsiton një organ i tillë – shumica e votave duhet të mbahen nga partnerët apo aksionarë, të cilët gjithashtu janë auditorë të çertifikuar • Raportet e opinioneve dhe auditimeve (rishikimeve) të pasqyrave financiare nënshkruhen në emër të entitetit të autorizuar të auditoj pasqyrat financiare nga ata anëtarë të bordit menxherial, të cilet gjithashtu janë auditorë.

7. Fusha e aktiviteti afarist të entiteteve të autorizuara të auditojnë pasqyrat financiare të pranuara me ligj Përveç auditimit të pasqyrave financiare, entitetet e autorizuara mund të zhvillojnë vetëm aktivitetet në vijim: • shërbimet e llogarimbajtjes dhe mbajtjes së të dhënave të tatimit, • rishikimet e pasqyrave financiare • të japin opinione eksperte dhe ekonomiko-financiare • këshilla mbi tatimin • organizim dhe kompjuterizim të kontabilitetit • masa për likuiditim dhe falimentim • publikim dhe edukim në fushën e kontabilitetit

8. Dispozita mbi etikën të ofëruar në veçanti për: • Akti ligjor mbi Kontabilitetin, i 29 Shtatorit 1994 • Akti ligjor mbi Auditorët e çertifikuar dhe Organi vetë-rregullativ • Kodi Etik i Auditorëve të çertifikuar • Urdhëresë e Ministrit të Thesarit Shtetëror që njohton “parimet për pronarë mbikëqyrës të entiteteve me Thesarin Shtetëror si aksionar dhe persona të tjerë ligjor të zotëruar nga shteti” • Kodi i praktikave të mira të kompanive të listuara

9. Qasja e prezentuar në rregullativat ekzistuese Edhe pse ekziston qasja në praktikë e bazuar në rregulla, prapseprap, sipas kaluzolës 2 neni 1 të Kodit të Etikës: “Në rastet e jo rregulluara në këtë mënyrë, rekomandohet Kodi Etikë”, i cili lejon të aplikohet në praktikë qasjën e bazuar në parime.

10. Çështjet e etikës të rregulluara në Aktin Ligjor të Kontabilitet Në vijim të Nenit 66: Pavarësia dhe neutraliteti i auditorit të çertifikuar • Pasqyrat financiare të auditohen nga auditori i çertifikuar, i cili i përmbush kërkesat e lëshimit të opinionit neutral dhe të pamvarur • Opinioni neutral dhe i pamvarur duhet të kenë kompromis, nëse auditori i çertifikuar : • mbanë aksione apo titujë të tjerë në një entitet apo në një entitet të shoqëruar, kompani aksionare, ndihëmuese apo bashkndihmuese, përveç për aksionet në një koperativ shtëpiake, • gjatë 3 viteve të fundit ka vepruar si përfaqësues ligjor (zëvendësim), anëtar i organit mbikëqyrës apo menaxherial apo punojë për një entitet apo entitet shoqërues, koperativ shtëpiake, ndihmuese apo bashkndihmuese, • gjatë 3 viteve të fundit ka marru pjesë në llogarimbajtje dhe përgatitje të pasqyrave financiare për tu audituar, • gjatë 5 viteve të fundit, së paku një herë ka gjeneruar 50% të të ardhurave vjetore për shkak të shërbimeve të shëndruara për dobi të entitetit, entiteti aksionar, entiteteve shoqëruese, ndihmuese apo bashkndihmuese Kjo nuk do të aplikohet gjatë vitit të parë të aktivitetit të auditorit të çertifikuar • është i martuar, ka afërsi familjare apo martesë direkte apo afërsi si kujdesës, adoptim apo kujdesje prindërore me menaxherin apo anëtarin e organit mbikëqyrës apo punëson një person të tillë gjatë ngjarjeve audituese, • nuk mund të ofërojë opinion neutral apo të pamvarur për ndonjë aryse.

11. Çështjet etike të rregulluara në Aktin ligjor të Kontabilitetit Vazhdim • Parimet e neutralitetit dhe pavarësisë të referuara në klauzolën 2 aplikojnë, në përputhje me rrethanat, entiteteve të autorizuara të auditojnë pasqyrat financiare dhe anëtarët e bordit menaxherial dhe organeve mbikëqyrëse të këtyre entiteteve apo personave të tjerë, që marrin pjesë në auditime të pasqyrave të tilla financiare. • Entiteti i referuar në klauzolën 3 është i zgjedhur nga organi që autorizon pasqyrat financiare të entitetit, përveç se statuti, nenet e shoqatës apo lidhje të tjera me ligj të entitetit ofërojnë ndryshe.

12. Shembull i çështjeve që nuk janë të përfshira nga rregullativat Polake As Akti ligjor i Kontabilitetit, Akti ligjor i auditorëve të çertifikuar, e as Kodi Etikë nuk oferon asgjë për çështje që kanë të bëjnë me shërbimet e ofruara një klienti nga një grup i entiteteve me kapital apo lidhje personale.

13. shembjut e çështjeve të ofruara në rregullativa përveç Rekomandimeve • nuk ka kufizime në asnjë formë sa i përket këshillimit mbi tatim • auditimi i pasqyrave financiare është i ndaluar, nëse gjatë 3 viteve të fundit, një entitet ka marrur pjesë në shërbime të llogarimbajtjes apo përgatitjes së pasqyrave financiare, pavarësisht nga lloji i shërbimit të tillë

14. shembjut e çështjeve të oferuara në mënyra të ngjashme • shërbimet e ofruara afatgjata të çertifikimit për entitetin e njëjt – qasja e njejtë racionale duhet t’i aplikohet auditorëve të çertifikuar të autorizuar për auditim të pasqyrave financiare, gjithashtu edhe mbikëqyrësve të tyre– Klauzola 7.8 e Kodit Etik (periudha maksimale nuk është treguar) • marrëdhënie familjare– pavarësia e auditorëve të çertifikuar dhe ajo e entiteteve mund të vihet në pyetje, nëse auditori i çertifikuar, të afërmit e tij apo entiteti kanë pranuar nga klienti mallra apo shërbime në vlerë që tejkalon mikëpritjen e zakonshme apo mirësjelljen – klauzola 7.7 e Kodit të Etikës • pagesa e kushtëzuar – rregulla e pavarësisë kërkon që çmimi i shërbimeve të çertifikuara të ofruara nga entiteti apo tarifa e auditorit të çertifikuar të mos jetë e kushtëzuar dhe të mos varet në rezultatin e shërbimeve të ofruara– klauzola 7.6 e Kodit të Etikës

15. Pajtueshmëria me parimet kryesore Pavarësisht nga lokacioni dhe lloji i punësimit, përderisa performohen aktivitetet e përcaktuara me ligj dhe dispozitat e përfshira këtu, duhet të vëzhgojnë parimet në vijim: • drejtësi dhe neutralitet • kompetencë profesionale • fshehtësi profesionale dhe në rast të shërbimeve të çertifikuara, parimet e pavarësisë do të vëzhgohet.

16. Pavarësia e veçantë e garantuar për shkak të fushave të kufizuara të aktiviteteve afariste Lista e fushave të aktiviteteve afariste në dispozicion për auditorët e çertifikuar përjashton aktivitetet, si shërbime ligjore, shërbime vlerësuese, etj.

17. Aktivitetet për shpërndarje të etikës në Odën Kombëtare të Auditorëve të çertifikuar • Komiteti Etik caktohet nga NCCA • Kodi Etik i IFAC i Nëtorit 2001 i përkthyer në Polonisht dhe i publikuar në buletinin informativ No. 51 të 20 Qershorit 2002, • Rekomandimet e EC mbi pavarësinë e auditorëve të çertifikuar në Bë i 16 Majit 2002 i përkthyer dhe publikuar në buletinin e NCCA dhe në revistën e Kontabilitetit No. 8/2003 • trajnimi obligativ mbi etikën: “Kodi i Etikës Profesioniste, përfshirë pavarësinë profesioniste, pagesën, marrëdhëniet e brendshme dhe informata”., • gjatë konferencës kombëtare, vjetore të auditorëve të çertifikuar, ligjeratat e organizuara mbi çështjet e etikës; p.sh. Dy ligjerata e dhëna gjatë Konferencës së 3 vjetore të Auditimit, 27-29 Nëntor 2002: • Pavarësia si kërkesë kryesore etike në profesionin e auditorit të çertifikuar • Etika – pajtueshmëri me Kodin e IFAC • Konferenca vjetore e auditorëve të çertifikuar e organizuar në Shtator të 2006 mbulon Direktivën e 7 dhe çështjet që kanë të bejnë me etikën

18. Zgjidhja e problemeve etike • Komisioni i Etikës adreson hetimet e auditorëve individ, të çertifikuar • Çështjet e llojit më të përgjithshëm janë diskutuar në buletinin e NCCA dhe në faqën në internet, • Në rast të konfliktit midis anëtarëve të Odës: • kërkojnë zgjidhje në degën rajonale, • nëse problemi nuk mund të zgjidhet – do t’i prezentohet Këshillit Kombëtar të Auditorëve të çertifikuar • nëse rasti mbetet i pazgjidhur, do t’i prezentohet zëdhënsit diciplinor.

19. Pozita e organit vetë-rregullativ mbi amandamentet e planifikuara • Të gjithë çështjet që kanë të bejnë me auditim duhet t’i ofërohen Aktit Ligjor mbi Auditorët e çertifikuar dhe tek organet e tyre vetë-rregullative • Të gjitha çështjet që kanë të bejnë me etikë duhet t’i ofërohen Kodit Etikë, • Kodi i Etikës për auditorët e çertifikuar duhet të bazohet direkt në Kodin e Etikës së IFAC të adaptuar Polonisë • Kooperimi me Ministrin e Financave dhe Komisionet Sej gjatë punës në amandamente/rregullativa të reja, nepërmes: • Diskutimit mbi ndryshimet që kanë të bejnë me Direktivën e 7 • Caktimet e Komisionit Rankues të kooperojnë me rregullatorët (Ministria e Financave, Sejm)

20. A është i mundshëm bashkwekzisitimi i qasjes së bazuar në rregulla në rregullativat ligjore dhe a është e mundshëm qasja e bazuar në parime në Kodin e Etikës? • Sipas pozitës së përfaqësuesit rregullativ nga vendet e ndryshme të paraqitura në Forumin e Etikës së IFAC më 11 Tetor 2005 në Bruksel, bashkë-ekzistime të tilla janë të nevojshme, pasi që rregullatorët nuk janë për njohjen e qasjës së bazuar në parim • Deri në një nivel të caktuar, është e sigurt për auditorët e çertifikuar, pasi që ndalesat e rrepta të ofruara nga qasja e bazuar në rregulla është gjithashtu prezentuar në qasjën e bazuar në parime, edhe pse vetëm si garancion i fundit