430 likes | 915 Views
anevrizmuli subaraqnoiduli sisxlCaqceva: diagnostikis algoriTmi da marTvis principbi. aleqsandre ciskariZe Tsu nevrologiisa da neiroqirurgiis departamenti. anevrizmuli subaraqnoiduli sisxlCaqceva. insidensi (sixSire) aSS da evropa – 10-11 SemTxveva 100 000 populaciaze weliwadSi
E N D
anevrizmuli subaraqnoiduli sisxlCaqceva: diagnostikis algoriTmi da marTvis principbi aleqsandre ciskariZe Tsu nevrologiisa da neiroqirurgiis departamenti
anevrizmuli subaraqnoiduli sisxlCaqceva insidensi (sixSire) • aSS da evropa – 10-11 SemTxveva 100 000 populaciaze weliwadSi • saqarTvelo – 16 SemTxveva 100 000 populaciaze weliwadSi • insidensi asakTan erTad (piki me-6 dekada) • 40 wlis Semdeg prevalireba qalebSi
anevrizmuli subaraqnoiduli sisxlCaqceva sikvdiloba: • pirvel dRes – 28% • pirvel kviras – 33% • pirvel Tves – 40% • 6 Tveze – 52%
30-dRiani sikvdiloba (case-fatality) insultis qvetipebis mixedviT asak- da sqes-standartizebuli maCvenebeblebi: 35.6% (95%CI 29.3-42.2)- msoflios populaciis mimarT 37.4% (95%CI 32.1-42.7)- evropuli populaciis mimarT
inicialuri klinikuri niSnebi • uecari, uZlieresi, “mexis dacemis msgavsi” Tavis tkivili (thunderclap headache) • gulisreva/Rebineba • gulyrebi (10%) – maRali specifikuroba • cnobierebis daTrgunva – SemTxvevaTa 2/3, (maTgan 50% - koma) • kisris rigidoba (3-12 sT)
inicialuri klinikuri niSnebi naklebad tipiuri • fokaluri nevrologiuri deficiti – hematoma (intracerebruli/subduruli), mwvave iSemia (vazokonsriqcia) • III wy. nervis parezi – SigniTa saZile an ukana SemaerTebeli arteriis anevrizma • VI wy. nervis parezi (araspecifikuri niSani) • ekg cvlilebebi (miokardiumis iSemiis mimikria, gulis gaCereba – SemTxvevaTa 3%-Si)
Thunderclap headache-is sxva mizezebi • cerebruli venuri sinusebis Trombozi • kisris arteriebis (saZile, vertebruli) gaSreveba • spontanuri intrakraniuli hipotenzia • hipofizuri apopleqsia • iSemiuri insulti • mwvave hipertonuli krizi • gardamavali cerebruli vazokonstriqciuli sindromo • III parkuWis koloiduri kista • intrakraniuli infeqcia • pirveladi Thunderclap headache • pirveladi daZabvis, xvelis, koitusis Tavis tkivili
gamokvlevebi • kompiuteruli tomografia (sensitioba >95% pirvel dRes, Semdgom ) • Tavzurtvinis siTxis gamokvleva (Cveneba – uecari, Zlieri Tavis tkivili, negatiuri CT) • fundoskopia • magnitur-rezonansuli tomografia (mogvianebiT stadiebSi) • angiografia (digitalur-subtraqciuli, CT, MRI)
kompiuteruli tomografialobaluri hemoragia - anevrizmuli subaraqnoidul-pareqimuli sixlCaqceva
kompiuteruli tomografia III dRe I dRe
qsantoqromia siTxis speqtrofotometria saeWvo SemTxvevebSi!
subhialoiduri (periretinuri) da vitreuli hemoragia (tersonis sindromi)
CT vs MRI 0-48 sT 7 dRe
CT vs MRI me - 4 dRe, CT negatiuri, MRI – T2*
cerebruli anevrizmebis lokalizacia tvinis Sua art. wina SemaerTebeli art. ukana Semaer- Tebeli art. baziluri arteria naTxemis qvemo ukana arteria
angiografia wina SemaerTebeli arteriis anevrizma
angiografia tvinis Sua arteriis anevrizma baziluri arteriis anevrizma
araanerizmululi subaraqnoiduli sisxlCaqcevis mizezebi (iSviaTi) cerebruli arteriebis anTebiTi daavadeba • mikozuri (septikuri) anevrizmebi • boreliozi • behCetis daavadeba • pirveladi angiiti • Carj-strausis daavadeba • vegeneris granulomatozia • kvanZovani poliarteriiti intracarebruli sisxlZarRvebis araanTebiTo dazianeba • arteriis ganSreveba • artetriovenuri malformacia • fuziformuli anevrizma • duraluri fistula • kavernomuli angioma • cerebruli venuti Trombozi • cerebruli amiloiduri angiopaTia • moiamoias daavadeba
araanerizmululi subaraqnoiduli sisxlCaqcevis mizezebi (iSviaTi) zurgis tvinis sisxlZarRvovani daavadeba • spinaluri arteriis parkisebri anevrizma • spinaluri arteriovenuri fistula an malformacia • spinaluri kavernuli angioma simsivneebi • pituituri (hipofizuri) apopleqsia • kardiuli miqsomis cerebruli metastazebi • avTvisebiani glioma • akustikuri nevrinoma • angiolipoma • kraniuli nervis Svanoma • kisris midamos meningioma • zurgis tvinis kisris donis hemangioblastoma • spinaluri meningealuri karcinomatozi • raSis kudis melanoma medikamentebi • antikoagulantebi • kokaini Talasemia, koagulopTiebi
Thunderclap headache-is diagnostikuri algoriTmi
subaraqnoiduli sisxlCaqcevis diagnostikuri algoriTmi
anevrizmuli subaraqnoiduli sisxlCaqceva garTulebebi: • rehemoragia • hidrocefalia • mogvianebiTi iSemia (vazospazmi) • gulyrebi • sistemuri garTulebebi (hiponatremia, ariTmia, hipotenzia, infeqcia, filtvebis neirogenuli SeSupeba, pnevmonia)
rehemoragia • kumulaciuri riski 40% (intervenciis gareSe) • maRali sikvdiloba da invalidizacia (80%) • prevencia – anevrizmis klipireba (Ria neiroqirurgiuli operacia) an endovaskuluri intervencia (coiling) • intervenciis optimaluri dro – 0-78 sT (idealuri 0-24 sT)
hidrocefalia • SemTxvevaTa 25% • korelirebs sisxlCaqcevis intensivobasTan • cnobierebis TandaTanobiTi daqveiTeba pirveli 24 saaTis ganmavlobaSi • zogjer – Tvalebis deviacia qvemoT, viwro gugebi • diagnostika – seriuli CT • marTva - mocda da dakvirveba (spontanuri ukuganviTareba) - seriuli lumbaluri punqciebi - ventrikuluri drenaJi/stoma (infeqciis maRali riski)
mogvianebiTi iSemia (vazospazmi) • SemTxvevaTa 1/3-Si • sikvdilobis mizezi 14%-Si • ganviTarebis piki me-5 dan me-14 dRemde • korelirebs subaraqnoidul sivrceSi sisxlis raodenobasTan • kompleqsuri paTogenezi - vazospazmi (angiografiulad 70%-Si) - angiopaTia (endoTeliuri disfunqcia, intimis proliferacia, mediis SeSupeba, fibrozi, nekrozi) - intrakraniuli hipertenzia, dehidratacia, hipotenzia, hipovolemia, hiperglikemia, gulyrebi
mogvianebiTi iSemiis profilaqtika/mkurnaloba • anevrizmis adreuli klipireba • kalciumis antagonistebi (nimotopi) • Triple H Terapia - hemodilucia/hidratacia (hiponatremiis prevencia/mkurnaloba) - hipervolemia - marTviTi hipertenzia
nimotopi (hemodinamikuri efeqtebi) • tropizmi koronaruli da cerebruli sisxlZarRvebis (gansakuTrebiT intrakraniuli) gluvi kunTebebis mimarT • pirdapiri vazodilataciuri efeqti • Tavis tvinis lokaluri sisxlnakadis gazrda (39-84%) metabolizmis gaZlierebis efeqtis gareSe • K+, prostaglandin 2, noradrenaliniT da serotononiT inducirebuli kunTovani SekumSvis (kontraqtilobis) Semcireba
nimotopi (neiroproteqciuli efeqtebi) • globaluri iSemiis modeli placebosTan SedarebiT: - nevrologiuri gamosavlis gaumjobeseba - eeg aqtiobis gamosworeba - ATP-is donis momateba - glukozis metabolizmis gamosworeba • fokaluri iSemiis modeli placebosTan SedarebiT: - lokaluri sisxlnakadis naklebad daqveiTeba - nevrologiuri gamosavlis gaumjobeseba - infarqtis keris Semcireba - intraceluluri PH-is momateba
nimotopi (klinikuri efeqtebi) Cochrane Collaboration –is metaanalizi subaraqnoiduli sisxlCaqcevis dros kalciumis antagonistebis efeqturobis Sesaxeb (2006) • 11 kvleva (2804 pacienti, 1376 - aqtiuri Terapia, 1428 - placebo) Sefasebis kriteriumi - arasasurveli gamosavali (GOS) SedarebiTi riski (RR) 0.82 (95% CI 0.72 – 0.93) absoluturi riskis Semcireba – 5.1% NNT - 20 • nimodipini (8 kvleva, 1574 pacienti) RR 0.69 (95% CI 0.58 – 0.84)
nimotopi (klinikuri efeqtebi) Cochrane Collaboration –is metaanalizi subaraqnoiduli sisxlCaqcevis dros kalciumis antagonistebis efeqturobis Sesaxeb (2006) • eqspertTa panelis daskvna: anevrizmuli subaraqnoiduli sisxlCaqcevis dros kalciumis antagonistebi amcirebs cudi gamosavlis da iSemiuri nevrologiuri deficitis mqone pacientTa proporcias. peroraluri nimodipinis efeqti aRemateba yvela sxva kalciumis antagonistis efeqts. amitom nimodipini (60 mg 4 sT-Si erTxel per os) rekomendirebulia rutinuli xmarebisaTvis anevrizmuli subaraqnoiduli sisxlCaqcevis mqone pacientebSi
rom SevajamoT... • anevrizmuli subaraqnoiduli sisxlCaqceva cerebrovaskulur katastrofebs Soris erT-erTi umniSvnelovanesia • miuxedavad Tanamedrove diagnostikuri da samkurnalo teqnologiebis ganviTarebisa, problebad rCeba daavadebis maRali sikvdiloba da morbidoba • daavadebis adreuli da swori diagnostika adeqvaturi mkurnalobis meTodebis gamoyenebasTan erTad saSualebas iZleva daavadebis samedicino da socialuri tvirTis mniSvnelovani Sebsubuqebis