4. REAKT İ F KAPLARININ ÜZER İ NDEK İ İŞ ARETLER

1. 4. REAKTİF KAPLARININ ÜZERİNDEKİ İŞARETLER

2. Reaktif kaplarının üzerindeki işaretler bir araştırmacı için çok önemlidir. Çünkü içeriği ile tüm bilgiler bu işaretler ile gösterilir ve içeriğin kullanımı ve korunması ile insan sağlığı açısından bu bilgilere uygun olarak çalışılması gerekir. Aşağıda bu işaretlerden en çok kullanılanları özetlenerek gösterilmiştir. Özellikle risk piktogramları çalışanların sağlığı açısından çok önemli bilgiler verir ve mutlaka iyice okunup ona göre davranılması gerekir. Bazı örnekler aşağıda gösterilmiştir:

8. ÖNEMLİGHS SEMBOLLERI(PİKTOGRAMLARI)

12. ELBİSENİN GÜVENLİĞİ Bu sembol, elbiseyi lekeleyecek veya yakacak maddeler kullanırken görülür. AÇIK ALEV UYARISI Bu sembol, yangına veya patlamaya sebep olabilecek alev kullanıldığında görülür. DUMAN GÜVENLİĞİ Bu sembol, kimyasal maddeler veya kimyasal reaksiyonlar tehlikeli dumana sebep olduklarında görülür

13. ELDİVEN Cilde zararlı bazı kimyasal maddelerle çalışırken eldiven kullanılması gerektiğini hatırlatan uyarı işareti. ELEKTRİK GÜVENLİĞİ Bu sembol, elektrikli aletler kullanılırken dikkat edilmesi gerektiğinde görülür. YANGIN GÜVENLİĞİ Bu sembol, açık alev etrafında tedbir alınması gerektiğinde  görülür.

14. GÖZ GÜVENLİĞİ Bu sembol, gözler için tehlike olduğunu gösterir. Bu sembol görüldüğünde koruyucu gözlük takılmalıdır. KESİCİ CİSİMLER GÜVENLİĞİ Bu sembol, kesme ve delme tehlikesi olan keskin cisimler olduğu zaman görülür. BİYOLOJİK TEHLİKE Bu sembol, bakteri mantar veya tek hücreli hayvan veya bitki tehlikesi olduğunda görülür.

15. ISI GÜVENLİĞİ Bu işaret sıcak cisimlerin tutulması esnasında önlem alınmasını hatırlatmak içindir. KİMYASAL MADDE UYARISI Bu sembol deriye dokunması halinde yakıcı veya zehirleyici etkisi olan kimyasal maddeler kullanılırken görülür. RADYOAKTİF GÜVENLİĞİ Bu sembol, radyoaktif maddeler kullanırken görülür.

16. BİTKİ GÜVENLİĞİ Bu sembol, zehirli veya dikenli bitkiler tutulacağı zaman görülür. HAYVAN GÜVENLİĞİ Bu sembol, canlı hayvanlar üzerinde çalışırken hayvanların ve öğrenci güvenliğinin sağlanması gerektiğinde görülür. TASARRUFLU KULLANIM UYARISI Bu sembol, maddenin uygun bir şekilde kullanılmasına dikkat edilmesi gerektiğinde ortaya çıkar.

17. ZEHİRLİ MADDE UYARISI Bu sembol, zehirli maddeler kullanılırken görülür. KIRILABİLİR CAM UYARISI Bu sembol yapılacak deneylerde kullanılacak cam malzemelerin kırılabilecek türden olduğunu gösterir.

18. H ve P İBARELERİ Küresel Uyumlaştırma Sistemi (GHS = GloballyHarmonizedSystem of ClassificationandLabelling of Chemicals ) Birleşmiş Milletler tarafından, tehlikeli kimyasalları aynı şekilde sınıflandırılması ve etiketlenmesi için geliştirilmiş bir sistemdir. 1 Haziran 2015 yılı itibariyle sadece GHS sistemi kullanılacaktır. Bu sistemde eski AB sınıflandırma direktiflerinde geçen R-ibarelerinin (Risk Phrases) yerini Tehlike Cümleleri/Zarar ifadeleri (H-İfadeleri/H-İbareleri: HazardStatements) ve S-ibarelerinin (SafetyPhrases) yerini Önlem Cümleleri/Önlem İfadeleri (P-İfadeleri/P-İbareleri: PrecautionaryStatements) alacaktır.

19. GHS 'de kullanılan H ve P İbarelerinin Anlamları 1 Zarar İfadeleri 1.1 H200 Serisi: Fiziksel zarar ifadeleri ve kodları 1.2 H300 Serisi: Sağlığa ilişkin zarar ifadeleri ve kodları 1.3 H400 Serisi: Çevresel zarar ifadeleri ve kodları 1.4 İlave zarar ifadeleri ve kodları 1.4.1 Fiziksel özellikler 1.4.2 Sağlığa ilişkin özellikler 1.4.3 Bazı karışımlara ilişkin ilave etiket unsurları/bilgileri 2 Önlem İfadeleri 2.1 P100 Serisi: Genel amaçlı önlem ifadeleri ve kodları 2.2 P200 Serisi: Tedbir amaçlı önlem ifadeleri ve kodları 2.3 P300 Serisi: Müdahale amaçlı önlem ifadeleri ve kodları 2.4 400 Serisi: Depolama ile ilgili önlem ifadeleri ve kodları 2.5 500 Serisi: Bertaraf amaçlı önlem ifadeleri ve kodları

20. 5. KİMYASALLARIN ETİKETLENMESİ

21. ETİKETLEME Düzgün bir kimyasal etiketleme ilk yardım ve korunmada önemli bir adımdır. Sağlık ve fiziksel etkileri tanımlanmış kimyasallar, kişisel maruziyet ya da yangın gibi durumlarda oluşabilecek olumsuz sağlık etkilerini ve maddi hasarı minimize etmede kritik derecede önem taşır. Düzgün şekilde etiketlenmemiş ya da tanımlanmamış kimyasallar eninde sonunda kimyasal atık haline geleceklerdir. Tanımlanmamış bir kimyasalı belirlemek maliyetli bir süreç gerektirirken bu durum aynı zamanda kullanıcılar ve çevre için endişe ve tehlikeleri barındırır. Bu sebeple laboratuvarda “bilinmeyen” kimyasallar oluşturmaktan kaçınılmalıdır.

22. ETİKETLEMEDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 1) Ambalaj üzerinde yasal gereklerin görülebileceği alan mevcut olmalıdır. Bu alan ambalajın diğer bölümündeki renklendirmeden yeterince farklı olmalıdır. 2) Etiketin boyu önceden belirlenmiştir ve içeriğe bağlıdır. Etiket içerik ve minimum boyut değerleri aşağıda tabloda belirtilmiştir.

23. 3) Kimyasallar, söz konusu kimyasalın tam olarak ismini (kısaltma vb. olmadan) tehlike sınıfını, son kullanma ve üretim tarihlerini içerecek sekildeetiketlenmelidir. 4) Tehlike riski yüksek ve zamana hassas maddelerin alınış ve açılış tarihleri etiketlenmelidir. 5) Kimyasal konteynerler, içlerinde depolanmış kimyasal sınıflarına uygun tehlike işaretleri ile etiketlenmelidir. 6) Tehlike sembolünün boyutu etiketin yüzeyinin en az 1/10’u olmalıdır. 7) Tehlike sembolünün minimum boyutu en az 1 cm2 ‘dir. 8) Müstahzarlar için çevresel tehlike de ilave edildikten sonra etiketlerin boyutu % 10 büyüyecektir.

24. 9) Bütün tehlikeli kimyasallar standart turuncu etiket ile etiketlenmelidir. 10) Tehlikeli olmayan kimyasallar standart yesil etiket ile etiketlenmelidir. 11) Bütün kimyasallar icin standart olan kolay okunur etiketler kullanılmalıdır. 12) ETİKETİN DİLİ TÜRKÇE OLMALIDIR.

25. İstisnalar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ‘‘Tehlikeli Maddeler ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliğine göre, ürün güvenliği bilgisi hükümleri hakkında birçok istisna yer almaktadır. Ambalajın içeriğinin 125 mL’den küçük olması halinde, oksitleyici, kolay alevlenir, alevlenir ve tahriş edici müstahzarlar için etiketleme zorunlu değildir. Hassaslaştırıcı müstahzarlar için bu geçerli değildir ve etiketleme zorunludur. Etikette yer alması yasaklanan bilgiler Herhangi bir tehlikenin olmadığından bahseden bilgilerin etikette yer alması yasaktır. Bunlara örnek olarak “toksik değildir”, “zararsızdır” ve “çevre icin tehlikeli değildir” ifadeleri etiketlerde yer alamazlar.