ธาตุและสารประกอบ

ธาตุและสารประกอบ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์พื้นฐาน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5

สารบัญ

ผู้จัดทำ นางสาว วันเพ็ญ แปทู รหัส 5318153028 นางสาว อมลฉวี มัลลิการหัส 53181530137 สาขาวิทยาศาสตร์ศึกษา เคมี มหาวิทยาลัยราชภัฎลำปาง

คำนำ สื่อการเรียนรู้นี้จัดทำขึ้นเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา คอมพิวเตอร์เพื่อการศึกษา ซึ่งเนื้อหาในสื่อจะเกี่ยวกับเรื่องธาตุและสารประกอบ ซึ่งภายในสื่อนี้จะมีแบบทดสอบที่เป็นเกม เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความรู้สึกสนุกสนานในการกับการเรียนรู้ ทำให้ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการเรียนรู้ของผู้เรียนเพิ่มขึ้น

จุดประสงค์ 1. นักเรียนสามารถจำแนกธาตุเป็นโลหะ อโลหะ และกึ่งโลหะได้ 2. นักเรียนสามารถบอกสมบัติของธาตุได้ 3. นักเรียนสามารถอธิบายการเกิดสารประกอบได้ 4. นักเรียนสามารถระบุชนิดของธาตุและสารประกอบได้ 5. นักเรียนบอกสมบัติและประโยชน์ของธาตุและสารประกอบได้

แหล่งอ้างอิง หนังสือเคมีเรื่องธาตุและสารประกอบ http://tc.mengrai.ac.th/sinuan/link/sann1/c2.htm http://www.gotoknow.org/blogs/posts/482153 http://non9279.wordpress.com/scienc/element-compound/ http://www.neutron.rmutphysics.com/news/index.php?option=com_content&task=view&id=785&Itemid=3

สถานะของสาร แบ่งได้ 3 สถานะ ของแข็ง : มีปริมาตร และ รูปร่างแน่นอน เมื่ออุณหภูมิและความดันเปลี่ยน จะมีการเปลี่ยนแปลง ปริมาตรน้อยมาก ของเหลว : รูปร่างเปลี่ยนไปตามภาชนะบรรจุ ปริมาตรเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยเมื่ออุณหภูมิและ ความดันเปลี่ยน ก๊าซ : รูปร่างและปริมาตรไม่แน่นอน ปริมาตรเปลี่ยนแปลงมาก เมื่ออุณหภูมิและความดันเปลี่ยน

สาร สารเนื้อผสม (วิวิธพันธ์) สารเนื้อเดียว (เอกพันธ์) สารละลาย สารบริสุทธิ์ ธาตุ สารประกอบ

สารเนื้อเดียว สารที่มีเนื้อเดียวกันตลอด ถ้านำส่วนหนึ่งส่วนใดของสารนี้ไปทดสอบสมบัติ จะแสดงสมบัติเหมือนกันทุกประการ ทองคำ น้ำ สารละลายต่างๆ ฯลฯ

สารเนื้อผสม สารที่ไม่เป็นเนื้อเดียวกัน มีส่วนผสมของเนื้อสาร มากกว่า 1 ชนิดปนกันอยู่ สามารถแยกองค์ประกอบ ของสารเนื้อผสมได้ด้วยวิธีการทางกายภาพ เช่น พริกกับเกลือ ทรายผสมกับกรวด

สารละลาย ของผสมเนื้อเดียว ที่มีองค์ประกอบมากกว่า 2 ชนิดขึ้นไป ซึ่งปริมาณขององค์ประกอบสามารถเปลี่ยนแปลงได้ องค์ประกอบที่มีปริมาณมากกว่า เรียกว่า ตัวทำละลาย องค์ประกอบที่มีปริมาณน้อยกว่า เรียกว่า ตัวถูกละลาย

สารบริสุทธิ์ สารเนื้อเดียวที่มีองค์ประกอบคงตัว มีจุดเดือดและจุดหลอมเหลวคงที่

สารประกอบ สารบริสุทธิ์ที่ประกอบด้วยธาตุตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป รวมกันอยู่ด้วยอัตราส่วนคงตัว สามารถแยก องค์ประกอบได้ด้วยวิธีการทางเคมี เช่น น้ำ เป็น สารประกอบ H: 11.19% + O: 88.81%

ธาตุ สารบริสุทธิ์ที่ไม่สามารถแยกให้เป็นสารบริสุทธิ์ที่เล็กลงได้อีก โดยวิธีทางเคมีหรือกายภาพ ธาตุ มีทั้งที่เกิดเองตามธรรมชาติ และ ที่สังเคราะห์ขึ้น

ชนิดของธาตุ แบ่งเป็น 3 ชนิด คือ ธาตุโลหะ (Metals) ธาตุอโลหะ (Non-Metal) ธาตุกึ่งโลหะ มีสมบัติก้ำกึ่งระหว่างธาตุโลหะและธาตุอโลหะ เช่น นำไฟฟ้าได้เล็กน้อย สารประกอบออกไซด์เป็นได้ทั้งกรดและเบส ฯลฯ

ธาตุโลหะ (Metals) มีคุณสมบัติดังนี้ มีความโน้มเอียงที่จะเสียอิเล็กตรอน เมื่อรวมตัวกับอโลหะ ทำปฏิกิริยากับสารละลายกรดได้ก๊าซไฮโดรเจน ทำปฏิกิริยากับก๊าซออกซิเจนได้สารประกอบออกไซด์ที่มีสมบัติเป็นเบส ส่วนมากมีสถานะเป็นของแข็ง ยกเว้น ปรอทเป็นของเหลว ณ อุณหภูมิปกติ เป็นมันวาว เคาะมีเสียงดังกังวาน ส่วนใหญ่มีจุดเดือด จุดหลอมเหลวสูง นำความร้อนและไฟฟ้าได้ดี มีความหนาแน่นสูง เหนียวดึงเป็นเส้นหรือตีเป็น แผ่นได้

ธาตุอโลหะ (Non-Metal) มีทั้งสถานะของแข็ง ของเหลวและ ก๊าซ ณ อุณหภูมิปกติ ขัดไม่เป็นมันวาว เคาะไม่มีเสียงดังกังวาน ส่วนใหญ่มีจุดเดือด จุดหลอมเหลวต่ำ เป็นฉนวนไม่นำไฟฟ้า ยกเว้นแกรไฟต์ มีความหนาแน่นต่ำ เปาะดึงเป็นเส้นหรือตีเป็นแผ่นไม่ได้ มีสมบัติดังนี้ มีความโน้มเอียงที่จะรับอิเล็กตรอนเมื่อรวมตัวกับโลหะ ทำปฏิกิริยากับกรดไม่ได้ก๊าซไฮโดรเจน ทำปฏิกิริยากับก๊าซไฮโดรเจนจะได้สารประกอบออกไซด์ที่ละลายน้ำมีสมบัติเป็นกรด

ประโยชน์ของธาตุ มนุษย์ได้มีการค้นพบธาตุและนำมาใช้ประโยชน์ตั้งแต่สมัยโบราณ เช่น ทองคำนำมาทำเครื่องประดับ วัตถุมงคล ฯลฯ

เหล็ก ใช้ทำอาวุธต่างๆ และเครื่องมือล่าสัตว์

ตารางธาตุปัจจุบัน • เฮนรี โมสลีย์ (ค.ศ.1913) ได้เสนอให้เรียงธาตุตามเลขอะตอม เนื่องจากสมบัติต่าง ๆ ของธาตุมีความสัมพันธ์กับประจุบวกในนิวเคลียสหรือเลขอะตอมมากกว่ามวลอะตอม • ตารางธาตุปัจจุบันจึงได้จัดเรียงธาตุตามเลขอะตอมจากน้อยไปหามาก ซึ่งมีความสอดคล้องกับกฎพีรีออดิก และพัฒนาขึ้นมาจากตารางธาตุของเมเดเลเอฟ

ตารางธาตุปัจจุบัน IA IIA IIIA IVA VA VIA VIIA VIIIA

Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper

ก.ก้อนหิน เกลือข.ทองแดง ทองเหลืองค.น้ำตาล น้ำอัดลมง. ทองคำ น้ำ แบบทดสอบ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบเดียว

กติการการเล่น

1. ธาตุและสารประกอบ คือข้อใด ก้อนหิน เกลือ ทองคำ น้ำ ทองแดง ทองเหลือง น้ำตาล น้ำอัดลม

ถูกต้องครับ เก่งมาก ข้าน้อยขอคารวะ

ผิด ความผิดนี้ร้ายแรงนักสมควรลงโทษ

2. ข้อใดไม่ใช่สมบัติของธาตุและสารประกอบ เป็นสารเนื้อเดียว ประกอบด้วยองค์ประกอบเดียว มีอัตราส่วนขององค์ประกอบที่สม่ำเสมอ มีจุดเดือดคงที่ จุดหลอมเหลวไม่คงที่

3. ธาตุและสารประกอบ จัดอยู่ในหมวดใด สารละลาย สารบริสุทธิ์ สารคอลลอยด์ สารแขวนลอย

4. ข้อใด คือความหมายของธาตุ มีองค์ประกอบอะตอมของธาตุเพียงชนิดเดียว ไม่สามารถแยกสลายได้โดยวิธีการทางเคมี ถูกทุกข้อ แยกสลายออกได้โดยวิธีนิวเคลียร์

5.ข้อใดไม่ใช่สมบัติของธาตุโลหะ5.ข้อใดไม่ใช่สมบัติของธาตุโลหะ นำไฟฟ้าได้ดี ดึงเป็นเส้นได้ เคาะดังกังวาน เปราะ

6. ข้อใด เป็นธาตุอโลหะ ปรอท เงิน ทองแดง กำมะถัน

7. นักวิทยาศาสตร์จัดเรียงธาตุในตารางธาตุตามลักษณะอย่างไร7. นักวิทยาศาสตร์จัดเรียงธาตุในตารางธาตุตามลักษณะอย่างไร ความสะดวก ความสวยงาม คุณสมบัติที่เหมือนกัน เวลาการค้นพบ

8. อนุภาคที่ประกอบด้วยนิวเคลียสที่มีโปรตอนรวมกับนิวตรอนอยู่ตรงกลาง ส่วนอิเล็กตรอนจะวิ่งอยู่รอบนิวเคลียส เรียกว่าอะไร สารประกอบ อะตอม ธาตุ โมเลกุล

9. อนุภาคมูลฐานของธาตุ คือข้อใด นิวตรอน โปรตอน อิเล็กตรอน ถูกทุกข้อ

ธาตุและสารประกอบ

ธาตุและสารประกอบ

Presentation Transcript