140 likes | 455 Views
D ERSİMİZ T ÜRKÇE. İbrahim. AKÇA. Çamkent Ortaokulu. Fiillerin Anlam Özellikleri. Kâinatta iki temel öge vardır. Birincisi her türlü canlı, cansız nesne ve kavramı karşılayan isimler. İkincisi ise bu isimlerin meydana getirdiği iş, oluş ve hareketler yani fiillerdir. Fiiller. İsimler.
E N D
DERSİMİZ TÜRKÇE İbrahim AKÇA Çamkent Ortaokulu
Fiillerin Anlam Özellikleri Kâinatta iki temel öge vardır. Birincisi her türlü canlı, cansız nesne ve kavramı karşılayan isimler. İkincisi ise bu isimlerin meydana getirdiği iş, oluş ve hareketler yani fiillerdir.
Fiiller İsimler O Halde Fiil Nedir? İş, oluş, hareket bildiren sözcüklerdir. Fiillerin en temel özelliği harekettir.
1- iş (Kılış) Fiilleri Bir nesneyi olumlu ya da olumsuz etkileyen, insanlar tarafından genellikle bilinçli olarak gerçekleştirilen fiillerdir. Bu fiiller “kimi, neyi” sorularına cevap verir. İsmail ateşi yaktı. Elindeki bardağı kırdı. Oku-, at-, yaz-, tara-, ütüle-, yıka-, ara-, sula-, ver-, bekle- …
Özne ve Nesne Nedir? Özne, işi yapandır. Nesne de öznenin yaptığı işten etkilenen varlık ya da kişidir. Çocuk camı kırdı. Yapılan iş İşi yapan (özne) Etkilenen (nesne)
2- Oluş Fiilleri Eylemin gerçekleşmesinde öznenin etkisi yoktur. Eylem kendiliğinden oluşur. Bu eylemlerin gerçekleşmeleri özneden başka bir varlığı gerektirmez; bu eylemler, öznenin niteliğindeki değişimi ifade eder. Dolaptaki elmalar çürümüş. Bir anda ortalık karardı. Kızar-, morar-, sarar-, beyazlaş-, güzelleş-, bayatla-, paslan-, yaşlan- …
DİKKAT! Bazı fiiller kullanıldıkları cümleye göre iş ya da oluş fiili şeklinde karşımıza çıkar. Ahmet kapıyı açtı. Tomurcuk çiçek açtı. İş fiili Oluş fiili
3- Durum Fiilleri Fazla hareketi olmayan, belli bir süre devam eden ve nesneyi etkilemeyen fiillerdir. Çocuk şuracıkta uyudu. İki saattir burada oturuyorum. Dur-, sevin-, uzan-, yat-, ağla-, gül-, koş-, yüz- …
Soru • Aşağıdaki cümlelerin yüklemi olan fiillerden hangisi “oluş” bildirmektedir? • A- Sizi çok seviyoruz. • B- Bir de şu soruyu çözsene. • C- Çocuklar ne güzel de oynuyorlar. • D- Sen ne kadar da büyümüşsün, ufaklık!
Soru • Yüklemde bildirilen işi yapan varlığa …………, yapılan işten etkilenen varlığa da ………… denir. özne nesne Parayı veren ü çalar. İş fiili
Soru Aç oynamaz. Durum Fiili
Soru • Aşağıdaki eylemlerden hangisi sırasıyla “İş, oluş, durum” eylemidir? • A- Gel, git, büyü • B- Yıka, uza, dur • C- Sarar, kalk, gez • D- Anla, otur, çürü