BASINÇ ÜLSERLERİ VE BİR KLİNİK UYGULAMASI RUKİYE ERDOĞAN

1. BASINÇ ÜLSERLERİ VE BİR KLİNİK UYGULAMASI RUKİYE ERDOĞAN

2. Basınçülserleri;dokuların uzun süreli basınç altında kalmasına bağlı olarak gelişen ve daha çok kemik çıkıntılarının üzerinde gözlenen iskemik doku kaybı ve hücre ölümüdür.Mortalite oranı %8 dir. • Yatak yarası(bedsore), dekübit ülseri(decubitis ülser),dekübit,basınç yaraları(prosure sare) olarakta adlandırılır. • .Vücudun belli bir bölgesinin uzun dönem basınç altında kalmasına bağlı olarak kapiller dolaşım bozulmaya başlar ve basınca maruz kalan bölgeye kan akımı azalır ve basınç ülseri oluşur.

4. Basınç Ülserinin Önemi • Tüm dünyada ve ülkemizde sağlık kurumlarında önemli bir problemdir. • Hastanın fiziksel sağlığını etkileyerek yaşamını etkiler. • Bağımsızlığın kaybı,sosyal izolasyon psikolojik problemlere yol açar. .

5. Yara bakımı,debritman işlemleri nedeniyle hastane yatış süresi uzar. • Basınç ülserleri hastanın hareketlerinde kısıtlamaya sebep olmaktadır. • Yapılan cerrahi müdahaleler,kullanılan malzemeler nedeniyle hem hasta yakınlarının hem de hastane için maliyet artmaktadır. • Kişinin iyileşme süresini geciktirir.

6. Basınç Ülserlerinde Risk Faktörleri Hastaya bağlı faktörler: • Yaş • Ödem • Obezite • Hipo/hipertansiyon • Diabet • Travma • Nem • Anemi • Hareket kısıtlılığı • Yatağa bağımlılık • Büyük ameliyatlar • Beslenme bozuklukları • Nörolojik rahatsızlıklar • Kemoterapi kullanımı

7. Kullanılan Malzemeye Bağlı Olarak: • Nazogastrik sonda • Santral kataterler • Endotrakeal tüp • Varis çorapları • Bandajlar • Alçı/ Atel

8. Basınç Ülseri Evrelemesi Avrupa basınç ülserleri tavsiye paneli (EPUAB) 1998 basınç ülserlerini 6 evreye ayırmıştır. • I.Evre • II. Evre • III.Evre • IV.Evre • Tanımlanamayan Evre • Derin doku hasarıdır.

9. I.EVRE: • Deride basmakla solmayan kızarıklık göze çarpar. • Bu evre uyarı olarak algılanmaktadır. • Bu alanda göze çarpan diğer dokularla karşılaştırıldığında daha sert/yumuşak-daha sıcak yada daha soğuk olabilir. • Genellikle sık pozisyon değişimi ve yatağa temasın önlenmesi ile kendiliğinden geçer.

10. II.EVRE: • Dermis tabakasının kaybı ve vezikül oluşur. • Nekrotik doku bulunmayan pembe renkli yaraya sahip doku oluşumu gözlenir. • Yaranın enfeksiyon açından korunması önemlidir. • Silverdinli pansuman ile yatak ile teması engellenerek iyileşir.

11. III. EVRE: • Derinin ve subkutan dokunun kaybıdır. • Deri altında yağ dokusu görülebilir. • Yara değerlendirmesi dikkatle yapılmalıdır. • Nekrotik alan görülebilir. • Cerrahi müdahaleyle nekrotik alanlar debrite edilmeli ve bu evrede yara örtüsü kullanılarak yara temiz tutulmalıdır.

12. IV.EVRE: • Tam doku kaybıdır. • Kas,tendon kemiklerin tam kaybı vardır.kemik dokusu palpe edilir. • Nekrotik doku,tünelleşmeler bulunabilir. • Nekrotik alanlar cerrahi müdahale ile debrite edilmelidir.

13. SınıflandırılmayanEvre:Yara yatağı kabuklu (sarı-kahverengi-siyah renkli) gözükmektedir. • Derin Doku Hasarı: Deri bütünlüğü bozulmamıştır. Yumuşak doku sürtünmeye bağlı olarak yumuşamaya başlamıştır.

14. Basınç Ülserleri Değerlendirilirken;

15. Yara YatağıVeYüzeyi:sağlıklı canlı doku var mı? • Yara Kenarları Ve Çevresi: eritemli(kızarık),masere(soyulma),büllü ve endüre(kalınlaşma),akıntı • Yaranınbüyüklüğü:var olan yaranın en boy ölçümleri yapılmalı • Yarada ağrı,enfeksiyonda gözlenmeli

16. Genel Tedavi Prensipleri • Oluşmuş yara üzerindeki basınç kaldırılmalı • Nekrotik alanlar debrite edilmeli ve doku beslenmesi sağlanmalı • Granülasyon stimüle edilmeli • Protein ve kalorili beslemeye geçilmeli • İnkontinanslı hastalar için oluşabilecek enf karşı yara temiz tutulmalı • 2-4 haftada iyileşmeyen yaralar için gümüş sülfodiazin kullanılması tavsiye edilir.

17. Özellikle evre III ve IV için yaranın debritmanı dokunun kanlanması için önemlidir. • Son zamanlarda negatif basınç (VAC) sistemi de uygulanabilir. • Yara örtüleri de yaranın yatak ile temasını engellediği için kullanılmaktadır. • Hiperbarik oksijen tedavisi de III. Ve IV. Evre basınç ülserlerinde kullanılmaktadır. • Sinek larvaları ile yapılan tedavide önemli ölçüde gelişme sağlamaktadır.

18. 2 saat aralıklarla pozisyon değişimleri yapılmalı • Hastaya yan pozisyon verilirken dizlerin ve ayak bileklerinin birbiri ile sürtünmesini önlemek için araya yastık konulmalıdır. • Nem faktörü(terleme,fekal yada üriner inkontinans) ortadan kaldırılmalıdır.

19. Kalite Standartları Doğrultusunda Risk Değerlendirme Nasıl Yapılır. Basınç ülserini değerlendirmeye yönelik çok sayıda ölçek vardır(nortan,braden,waterlow ölçekleri). Braden ölçeği ABD’de ve ülkemizde en geniş yaş grubu hastaları içerdiği için güvenilir ve geçerli ölçektir.Braden ölçeği duygusal algılama,nem,aktivite yönünden değerlendir yapılır.

20. Braden Ölçeği • Duyusal,algılama,nem,aktivite,mobilite,beslenme,sürtünme ve yırtılmadır. • Sürtünme ve yırtılma hariç(1-3 puan)her bir değişken 1-4 arasında puanlanmaktadır.toplam puan 6-23 arası değişmektedir. • Toplam puanın düşük olması basınç ülseri gelişme riskinin yüksek olması manasındadır.

21. Braden Ölçeği 19puan:Riskyok 15-18puan:Risk sınırında • 24 saat ara ile basınç ülseri kontrolü yapılır. • Cilt her gün hiperemi açısından gözlenmeli • Sık pozisyon verilmeli yastık ve köpükler kullanılmalı • Çinko pomad kullanılmalı

22. 14 puan:Riskli • 12 saat ara ile basınç ülseri kontrolü yapılmalıdır. • Ek olarak hastaya 30 derece yan pozisyonu verilmelidir 10-12 Yüksekrisk:8 saat ara ile kontrol edilmeli

23. Nortan Ölçeği

24. Sonuç Olarak • Hastanelerde oluşan basınç ülserleri hemşirelik bakım süresinin artmasına ve hatta mortalitenin artmasına neden olmaktadır.Deri bütünlüğümde bozulamaya yol açan basınç ülserleri hemşirelik bakım kalitesinin önemli bir göstergesi olmaktadır. • Bakım planları,politikalar,protokoller ve prosedürler olmasına rağmen insidans yükselmektedir.

25. .Kalite dayalı sağlık bakım sistemleri multidisipliner tedavi ve önlenmesine yönelik cerrahi müdahaleler ve hemşirelik girişimleriyle insidansının önemli ölçüde azaltılabileceği görülmektedir. • Basınç ülserleri kurumların bakım süreci göstergeleri olduğu kabul edildiği için kurum imajı,kalite sürecini etkilemektedir.

26. BİR KLİNİK UYGULAMASIHASTA GELDİĞİNDE IV.EVRE

27. BU HASTAYA NE YAPILDI? • Yarası debride edildi. • Havalı yatak kullanımı ile yatak ile direkt teması önlendi. • Yara örtüsü kullanıldı. • 2 saat aralıklarla sık pozisyon verildi. • Yapılan uygulamalar sonucunda…

28. 1 HAFTA SONRA

29. Nekrotik alan çıkarıldıktan sonra doku kanlanması başladı. Uygulamaya: • Sık pozisyon değişimi • Çinko oksitli ve silverdinli pasuman ile 2*1 pansuman yapıldı • Proteinli diyete geçildi. • Havalı yatak kullanımına devam edildi.

30. 20 gün sonra basınç ülseri II. düzeye geriledi

31. Uygulama yapılan hasta serviste takip edilmektedir. • Pansumanlar çinko oksit ile yapılıyor. • Sık pozisyon uygulaması devam ediyor. • Basınç bölgesi destekleniyor.

33. İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.