Εισαγωγή: Νέες Τεχνολογίες στα Μουσεία

1. Εισαγωγή: Νέες Τεχνολογίες στα Μουσεία Μαρία Οικονόμου m.economou@aegean.gr & m_economou@yahoo.com

2. Υπολογιστές στα Μουσεία:Μερικά πεδία εφαρμογών • Διαχείριση / Διοίκηση(μισθοδοσία, πωλητήριο, σύστημα εισιτηρίων, κλπ) • Επικοινωνία(μεταξύ του προσωπικού, εκτός μουσείου) • Βάσεις δεδομένων για διαχείριση συλλογών • Σταθμοί πολυμέσων για παρουσίαση κι ερμηνεία σε εκθέσεις • Ιστοσελίδες (πληροφορίες για τους επισκέπτες, για τις συλλογές, πρόσβαση στη βάση δεδομένων, κλπ) • Εκδόσεις(σε χαρτί, ηλεκτρονικές) Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

3. Υπολογιστές στα Μουσεία:Νέα πεδία εφαρμογών • Όλο και περισσότερο, χρήση της πληροφορικής για την κατασκευή ‘εμπειριών’ • Εικονική πραγματικότητα • Τρισδιάστατα περιβάλλοντα που αναπαραστούν άλλους κόσμους • Συσκευές χειρός • Διάδραση στην αίθουσα μουσείου με εικονικούς επισκέπτες στο Διαδίκτυο • ... Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

4. Υπολογιστές στα Μουσεία:Σύντομη Ιστορική Ανασκόπηση • Τέλη ’60 -υπολογιστές mainframe, υψηλό κόστος, μεγάλοι κι εθνικοί οργανισμοί (Σμιθσόνιαν, Museums Computer Group - MCN, Information Retrieval Group of the Museums Association - IRGMA) • Δεκαετία ’70 - αυξημένη δημόσια ευθύνη, βασικές πληροφορίες για ΟΛΑ τα αντικείμενα, mini υπολογιστές, εφαρμογές κατά παραγγελία, επέκταση (Νational Inventory Programme NIP - Καναδάς, Inventaire Général IG - Γαλλία) • Δεκαετία ’80 - όλα τα μεγέθη και είδη μουσείων, δίκτυα, χρήση εμπορικών εφαρμογών • Δεκαετία ’90 - πολυμέσα, διαδραστικότητα, Διαδίκτυο ... Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

5. Τεκμηρίωση & Υπολογιστές στα Μουσεία: Σημαντικοί Οργανισμοί • ICOM -Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων • CIDOC - Διεθνής Επιτροπή Τεκμηρίωσης (υπο-επιτροπές για πρότυπα δεδομένων (data standards), ορολογία, πολυμέσα, κλπ) • MDA - Museum Documentation Association, UK • MCN - Museums Computer Network, USA • Getty Arts Information Program, USA • CHIN - Canadian Heritage Information Network • Ελλάδα: Μουσείο Μπενάκη, Ινστιτούτο Υπολογιστών Πανεπιστημίου Κρήτης, Υπουργείο Πολιτισμού Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

6. Υπολογιστές στη Διαχείριση Μουσειακών Συλλογών Η διαχείριση των συλλογών περιλαμβάνει: • απόκτηση / μετακίνηση αντικειμένων • ταύτιση αντικειμένων, έρευνα • διαχείριση δανείων, περιοδικών εκθέσεων • έλεγχο μετακινήσεων και αρχεία για τη θέση των αντικειμένων • ασφάλεια των συλλογών • συντήρηση των συλλογών(π.χ. υγρασία, θερμοκρασία) • τεκμηρίωση(συνήθως σχετίζεται με όλα τα προηγούμενα) Οι υπολογιστές χρησιμοποιούνται για όλα αυτά Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

7. Πλεονεκτήματα ηλεκτρονικών συστημάτων τεκμηρίωσης • δυνατότητα πολύπλοκης σύνδεσης πληροφοριών • αποφυγή επαναλήψεων / κόπου(π.χ. σχεσιακές βάσεις δεδομένων) • γρήγορη κι εύκολη ανάκτηση πληροφοριών • δυνατότητα για σύνθετες/ συνδυαστικές αναζητήσεις • ικανότητα επεξεργασίας της πληροφορίας με διαφορετικούς τρόπους • δημιουργία διαφορετικών παραγώγων(π.χ. επεξηγηματική πινακίδα, φυλλάδιο, σελίδα στο Διαδίκτυο) Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

8. Μερικά ακόμα πλεονεκτήματα • Ευκολία ενημέρωσης αρχείου, προσθήκης νέων πληροφοριών • Ασφάλεια (έλεγχος πρόσβασης, αντίγραφα) • Ευκολότερη προώθηση πρότυπης ορολογίας κι ολοκλήρωσης της καταγραφής • Δυνατότητα μεταφοράς σε άλλα συστήματα Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

9. Πολυμεσικές βάσεις δεδομένων • Μπορούν να καταγράψουν σημαντικές πληροφορίες για τα αντικείμενα (π.χ. φωτογραφίες πινάκων, ήχους μουσικών οργάνων) • Οι εικόνες βοηθούν στην ταύτιση (thumbnail images) • Εικόνες/ήχοι μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν για εκπαιδευτικά προγράμματα, δημοσιεύσεις, ιστιοσελίδες, κλπ … αλλά ... • Απαιτούν • ειδικές γνώσεις • ακριβό εξοπλισμό • πολύ αποθηκευτικό χώρο • περισσότερο χρόνο Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

10. Μειονεκτήματα ηλεκτρονικών συστημάτων τεκμηρίωσης • υψηλό κόστος • ανάγκη εξοικίωσης / εκπαίδευσης • εισαγωγή δεδομένων - συνήθως χρονοβόρα • μικρός κύκλος ζωής μηχανημάτων και λογισμικού • εξάρτηση από εταιρίες/επαγγελματίες πληροφορικής • ανάπτυξη ελεγχόμενη από την αγορά, όχι τα μουσεία • ευκολία σβησίματος/καταστροφής χρόνων δουλειάς Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

11. Έλεγχος της ορολογίας Η χρήση ορολογίας και γενικώς αποδεκτών κανόνων στην τεκμηρίωση μουσειακών συλλογών επιτρέπει: • πλήρη ανάκτηση πληροφοριών • συνεπή αρχεία που δίνουν αξιόπιστες απαντήσεις • πετυχημένη επικοινωνία με άλλα μουσεία και μελετητές • καταγραφή των ιεραρχικών σχέσεων και των σχετικών όρων Από Leonard Will "Thesaurus principles and practice" Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

12. Νέες Τεχνολογίες & Διαχείριση στα Μουσεία Εφαρμογές πληροφορικής μπορούν να συνεισφέρουν στις ακόλουθες διοικητικές δραστηριότητες: • διαχείριση πληρωμών προσωπικού • οργάνωση οικονομικών για εκθέσεις, εκδόσεις, δραστηριότητες, κλπ. • διαχείριση κτιρίων • διαχείριση λογαριασμών πωλητηρίου • διαχείριση έρευνας, κρατικών επιχορηγήσεων, δωρεών, εισητηρίων, άλλων πηγών εισοδήματος • επίβλεψη αριθμού επισκεπτών Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

13. Βιβλιογραφία • Fahy, A. 1995. Collections Management. London: Routledge. [όχι στη Βιβλ] • Holm, S. A. 1991. Facts and Artefacts: How to Document a Museum Collection. Cambridge: Museum Documentation Association.[όχι στη Βιβλ] • Keene, S. 1998. Digital Collections: Museums and the Information Age. Oxford: Butterworth-Heinemann. [SAMOS , Call. No.: 069.50285 KEE 087057] • Orna, E. and Pettitt, C. 1998. Information Management in Museums. Aldershot: Gower Publishing.[όχι στη Βιβλ] • Perkins, J. (ed.) 1994. Planning for Museum Automation. Pittsburgh, PA: Archives & Museum Informatics.[όχι στη Βιβλ] Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

14. Διαδραστικά Πολυμέσα σε δημόσιους χώρους • Διαφορετικά επίπεδα διαδραστικότητας και προσεγγίσεις: • Παρουσιάσεις με περιορισμένες επιλογές, στηρίζοντας ένα έκθεμα με συγκεκριμένες οπτικο-ακουστικές πληροφορίες (αρκετά παθητικές) • Ηλεκτρονικές ξεναγήσεις ενώ περιδιαβαίνουν στο μουσείο (π.χ. πρώιμο παράδειγμα EasyGuide Interactive στην έκθεση για τις Μηχανές του Ντα Βίντσι στη Φλωρεντία) • Συστήματα αναζήτησης στη μορφή βάσεων δεδομένων με λίστες και χάρτες που λειτουργούν ως γρήγορα σημεία αναφοράς ή σταθμοί πληροφόρησης • Συμπληρωματικό υλικό για εκθέσεις, σε βάθος πληροφορίες, συνήθως σε διπλανό χώρο για αναζήτηση και μελέτη Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

15. Διαδραστικά Πολυμέσα σε δημόσιους χώρους (2) • Διαφορετικά επίπεδα διαδραστικότητας και προσεγγίσεις: • ... • Ενταγμένα στοιχεία της έκθεσης με διασυνδέσεις μεταξύ αντικειμένων και προγράμματος • Ως κύρια εκθέματα τα ίδια, όπου το πρόγραμμα επεκτείνεται στον τρισδιάστατο χώρο • Μίμηση του ίδιου του εκθέματος σε εικονικές εκθέσεις • ‘Εμπειρία σε πακέτο’ με συγκεκριμένο προϊόν που μπορεί να πάρει κανείς στο σπίτι ή στην τάξη • Δημιουργία ‘εμπειριών συμμετοχής’ σε δημόσιους χώρους • Προσανατολισμός του κοινού Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

16. Διαδραστικά Πολυμέσα στις Εκθέσεις • συνδυάζουν ήχο, εικόνες, σχέδια, χάρτες, κείμενο, παιχνίδια, … >> σημαντικές δυνατότητες ερμηνείας • ικανότητα να δείχνουν συμπληρωματικές πληροφορίες, συμφραζόμενα για τα αντικείμενα • οι χρήστες διαλέγουν τι θέλουν να δουν • ικανότητα συνδυασμού, σύγκρισης αντικειμένων από διαφορετικές αίθουσες, περιόδους, χώρες, κλπ. Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

17. Δυνατότητες και πλεονεκτήματα Οταν οι εφαρμογές πολυμέσων είναι καλοσχεδιασμένες: • δυνατότητα ηλεκτρονικής παρουσίασης ευαίσθητων συλλογών στο κοινό χωρίς προβλήματα συντήρησης κι ασφάλειας • βοήθεια στο σχεδιασμό εκθέσεων (π.χ. μετακίνηση ‘εικονικών’ αντικειμένων, πριν την μεταφορά των πραγματικών) • δυνατότητα παρουσίασης της πληροφορίας σε διαφορετικά επίπεδα • δυνατότητα • να κάνουν τη μάθηση διασκεδαστική • να ενθαρρύνουν την ενεργή συμμετοχή • να στηρίζουν διαφορετικά είδη μάθησης • να χρησιμοποιούν διαφορετικές γλώσσες Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

18. Εκδόσεις Πολιτιστικών Πολυμέσων • πηγαίνουν πέρα από τους τοίχους του μουσείου • μπορούν να αποφέρουν έσοδα, αλλά ... • η εμπορική επιτυχία πολιτιστικών CD-ROM είναι πολύ σπάνια • μπορούν να τεκμηριώσουν μία προσωρινή έκθεση, άφου έχει ξεστηθεί Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

19. Ιστοσελίδες Mουσείων • πιο χαμηλό κόστος παραγωγής συγκριτικά με τα ανεξάρτητα, μη δικτυομένα πολυμέσα • είναι ένα μέσο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όλες τις λειτουργίες του μουσείου (εκπαίδευση, πληροφορίες για τις συλλογές, έρευνα, αναζήτηση νέων αγορών και κοινού, δημοσιότητα, κλπ) • η ποιότητα ποικίλει εξαιρετικά … • η τάση του ‘ηλεκτρονικού φυλλαδίου’ • διεθνές κοινό (αλλά έχουν πράγματι όλοι ίση πρόσβαση;) Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

20. Ιστοσελίδες Μουσείων: μερικά παραδείγματα Μουσείο Καλών Τεχνών Σαν Φρανσίσκο ιστορία για “Το φάντασμα των DeYoung” http://www.thinker.org/fam/education/publications/ghost/ Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

21. Ιστοσελίδες Μουσείων: μερικά παραδείγματα Εθνικά Μουσεία και Πινακοθήκες της Ουαλίας Ιστορία για τη συντήρηση νομισμάτων Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

22. Ιστοσελίδες Μουσείων: μερικά παραδείγματα Ινστιτούτο Τεχνών της Minneapolis, ΗΠΑ Έκθεση στο μουσειο και στο Διαδίκτυο http://www.artsmia.org/restoration-online/ Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

23. Ιστοσελίδες Μουσείων: μερικά παραδείγματα Ινστιτούτο Τεχνών της Minneapolis, ΗΠΑ Έκθεση στο μουσειο και στο Διαδίκτυο Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

24. Ιστοσελίδες Μουσείων: μερικά παραδείγματα Μουσείο Τέχνης Nelson-Atkins, Kansas City Missouri - Έκθεση στο Διαδίκτυο Tempus Fugithttp://www.nelson-atkins.org/tempusfugit/ Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

25. Ιστοσελίδες Μουσείων: μερικά παραδείγματα Μουσείο Τέχνης Nelson-Atkins, Kansas City Missouri - Έκθεση στο Διαδίκτυο Tempus Fugithttp://www.nelson-atkins.org/tempusfugit/ Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

26. Ιστοσελίδες Μουσείων: μερικά παραδείγματα Μουσείο Τέχνης Nelson-Atkins, Kansas City Missouri - Έκθεση στο Διαδίκτυο Tempus Fugit Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

27. Ιστοσελίδες Μουσείων: μερικά παραδείγματα Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο Παιχνίδι με πορτραίτα από τη συλλογή(δεν υπάρχει πια online) Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

28. Museum Web applications: some examples Rijksmuseum, Amsterdam http://rijksmuseum.nl/asp/framuk.asp?name=collectie Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

29. Museum Web applications: some examples Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

30. Museum Web applications: some examples Rijksmuseum, Amsterdam - Virtual Tour Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

31. Museum Web applications: some examples National Museum of Wildlife Art, USA http://wildlifeart.org/ArtTales/ Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

32. Ιστοσελίδες Μουσείων: μερικοί τεχνικοί όροι • VRML - εικονική πραγματικότητα στο Διαδίκτυο, μίμηση τρισδιάστατου περιβάλλοντος όπου βρίσκεται ο χρήστης • QTVR - εργαλείο Quick Time VR Apple ικανόνητα αναπαράστασης τρισδιάστατου χώρου (π.χ. αιγυπτιακοί τάφοι, αρχαίοι ελληνικοί ναοί , τέντες Μογγόλων, κλπ) Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

33. Μερικά ζητήματα και προβλήματα • Μπορούν τα πολυμέσα να αντικαταστήσουν τα ‘αληθινά’ αντικείμενα; • Προσφέρουν πληροφορία ή γνώση; • Ελκυστικότητα/ δημοτικότητα του μέσου για διαφορετικές ηλικίες, ομάδες επισκεπτών • Υποστήριξη της κοινωνικής διάστασης της επίσκεψης • Έλλειψη αξιολόγησης και έρευνας • Επίδραση στο προσωπικό • Επίδραση στην γενικότερη εικόνα του μουσείου • τεχνομανία / ‘technolunacy’ Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

34. Μερικά προγράμματα και πρωτοβουλίες • Ο εθνικός ‘κάναβος’ για τη μάθηση (National Grid for Learning, Αγγλία) www.ngfl.gov.uk/ngfl/ • Το 24-ωρο Μουσείο www.24hourmuseum.org.uk • AMICO (Art Museum Consortium) www.amn.org/AMICO/ • SCRAN (Scottish Cultural Resources Network) www.scran.ac.uk/ • ArtsConnectEd - Minneapolis Institute of Arts & the Walker Art Center www.artsconnected.org/ Dr Maria Economou - Virtual Museum Course

35. Βιβλιογραφία • Bearman, D. and Trant, J. (eds) 1997. Museum Interactive Multimedia 1997: Cultural Heritage Systems, Design and Interfaces. selected papers from ICHIM 97, Paris, Louvre, 3-5/9/1997. Pittsburgh, PA: Archives & Museum Informatics. (και τα πιο πρόσφατα, δες www.archimuse.com) • Bearman, D. and Trant, J. (eds) 1998. Museums and the Web 1998: Conference Proceedings (CD-ROM), Toronto, Canada, 21-25 April 1998. Pittsburgh, PA: Museum & Archive Informatics. (και τα πιο πρόσφατα, δες www.archimuse.com) • École nationale du patrimoine (ed.) 1997. Patrimoine et multimédia: le rôle du conservateur, Paris, Bibliothèque nationale de France, 23, 24 and 25/10/1996. Paris: La Documentation Française / École du Patrimoine. • Gordon, S. 1996. Making the Internet Work for Museums. Cambridge: Museum Documentation Association. [[όχι στη Βιβλ] • Orna, E. and Pettitt, C. 1998. Information Management in Museums. Aldershot: Gower Publishing[όχι στη Βιβλ] • Teather, L. ‘A Museum is a Museum is a Museum...Or Is It?:Exploring Museology and the Web’ Museums & the Web 1998 conference Pittsburgh, PA: Museum & Archive Informatics. http://www.archimuse.com/mw98/papers/teather/teather_paper.html • Jones-Garmil, K. (ed.) 1997. The Wired Museum: Emerging Technology and Changing Paradigms. Washington, DC: American Association of Museums.[όχι στη Βιβλ] • Thomas, S. and Mintz, A. (eds) 1998. The Virtual and the Real: Media in the Museum. Washington, DC: American Association of Museums[όχι στη Βιβλ] Dr Maria Economou - Virtual Museum Course