การสัมมนาเชิงปฏิบัติการ เรื่อง “การจัดการความรู้ และการสร้างองค์กรแห่งการเรียนรู้ ”

1. การสัมมนาเชิงปฏิบัติการการสัมมนาเชิงปฏิบัติการ เรื่อง “การจัดการความรู้ และการสร้างองค์กรแห่งการเรียนรู้” (Knowledge Management & Learning Organization) โดย ดร. ประพนธ์ ผาสุขยืด (prapon@kmi.or.th) The Knowledge Management Institute สถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม (สคส.)

2. ภาพรวมของกำหนดการ วันแรก (LO) 9.00 - 9.40: Session 1 - เกริ่นนำ ทำความรู้จักกัน 9.40 - 10.30: Session 2 - ช่วยกันนิยาม ให้ความหมาย LO 10.45 - 12.00: Session 3 - จากการเรียนรู้ นำสู่ผลลัพธ์ที่ต้องการ 13.00 - 16.00: Session 4 - ร่วมสร้างปัจจัย ลองใช้ประเมินตนเอง วันที่สอง (KM) 9.00 - 12.00: Session 5- แนวคิด และการประยุกต์ใช้ KM 13.00 - 14.30: Session 6- ทดลองแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (S&L) 14.45 - 16.00: Session 7- สร้างคลังความรู้ ปูทางสู่ CoPs

3. เกริ่นนำ • เป็นสัมมนาที่เน้นการปฏิบัติจริง • ใช้กิจกรรมกลุ่มสลับการบรรยาย • ภายใต้บรรยากาศที่เป็นมิตรเป็นกันเอง • ฝึกรับฟังผู้อื่น รู้จักชื่นชม และให้กำลังใจ • ปล่อยตัวตามสบาย ทำใจให้ว่าง “ให้เตือนตัวเองว่า ... ไม่ได้มาทำงาน” การเรียนรู้จะเกิดขึ้นได้ภายใต้บรรยากาศที่ไม่เคร่งเครียด

4. พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี พ.ศ. 2546 หมวด 3 มาตรา 11 “ส่วนราชการมีหน้าที่พัฒนาความรู้ในส่วนราชการ เพื่อให้มีลักษณะเป็นองค์การแห่งการเรียนรู้อย่างสม่ำเสมอ โดยต้องรับรู้ข้อมูลข่าวสารและสามารถประมวลผลความรู้ในด้านต่างๆ เพื่อนำมาประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติราชการได้อย่างถูกต้องรวดเร็วและเหมาะสมกับสถานการณ์ รวมทั้งต้องส่งเสริมและพัฒนาความรู้ความสามารถสร้างวิสัยทัศน์และปรับเปลี่ยนทัศนคติของข้าราชการในสังกัดให้เป็นบุคลากรที่มีประสิทธิภาพและมีการเรียนรู้ร่วมกัน ทั้งนี้ เพื่อประโยชน์ในการปฏิบัติราชการของส่วนราชการให้สอดคล้องกับการบริหารราชการให้เกิดผลสัมฤทธิ์ตามพระราชกฤษฎีกานี้”

5. CM Change Management IM KM Information Management Knowledge Management

6. LO ตาม Model ของ Peter M. Senge Shared Vision Team Learning Systems Thinking Personal Mastery Mental Models Dialogue

7. LO ตาม Model ของ Michael J. Marquardt Organization People Learning Knowledge Technology

8. 4 เรียนรู้ เลียนแบบ พัฒนาต่อยอด 3 เลียนรู้ รับมา ทำเลียนแบบ 2 รับรู้ แต่อาจไม่ได้นำไปใช้ 1 ไม่รู้ ไม่รู้ไม่ชี้vs. ไม่รู้แล้วชี้ บันไดสี่ขั้นสู่การเรียนรู้ (Learning) นำเสนอแนวคิดโดย ดร. ประพนธ์ ผาสุขยืด สถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม (สคส.) 19 ธ.ค. 47

9. Learning Topics • Topic No. 1: ทำอย่างไรให้คนในองค์กรใฝ่เรียนรู้อยู่ตลอดเวลา (Personal Mastery) • Topic No. 2: ทำอย่างไรให้ทีมงาน (คนในกลุ่ม ในหน่วยงาน) มีการเรียนรู้ร่วมกัน (Team Learning) • Topic No. 3: ทำอย่างไรให้เกิดการเรียนรู้ทั่วทั้งองค์กร (Organizational Learning)

10. “Nothing is easier than being busy, nothing is more difficult than being effective.” -Alex Mackinsey From Learning to Action • อย่าทำแบบ NATO (No Action, Talk Only) • อย่าทำแค่เพื่อ BB (Being Busy) เพียงแค่ “ดูยุ่งๆ” ไม่ได้หมายความว่าเกิด “ประสิทธิผล”

11. ประสิทธิผล (Effectiveness) เป็นคนละเรื่องกับ ประสิทธิภาพ (Efficiency) ประเด็นการประเมินผล การปฏิบัติราชการ 60 % 20 % 10 % 10 % มิติที่ 1 มิติที่ 2 มิติที่ 4 มิติที่ 3 ประสิทธิผล ตามยุทธศาสตร์ คุณภาพ การให้บริการ ประสิทธิภาพ การปฏิบัติราชการ การพัฒนาองค์กร • การจัดการสารสนเทศ (Information Management) 5% • การบริหารความรู้ (Knowledge Management) 5% • การบริหารการเปลี่ยนแปลง (Change Management) 10%

12. หมายเหตุ : แปลและเรียบเรียงมาจาก “Dimensions of the Learning Organization Questionaire (DLOQ)” ซึ่งจัดทำโดย แบบประเมินหน่วยงานกับการเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ (Learning Organization) ผู้ประเมิน............................................................................................................................... หน่วยงาน..................................................................... (โปรดพลิก) กากาก้าก้ก้ก้ก

13. เป้าหมายสู่การเป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ (Learning Organization)

16. แนวคิดเรื่องKM create/leverage access/validate สร้าง/ยกระดับ เข้าถึง/ตีความ ความรู้เด่นชัด Explicit Knowledge ความรู้ซ่อนเร้น Tacit Knowledge นำไปปรับใช้ รวบรวม/จัดเก็บ เรียนรู้ร่วมกัน store capture & learn apply/utilize care & share เรียนรู้/ยกระดับ มีใจ/แบ่งปัน เน้น “2T” Tool & Technology เน้น “2P” Process & People

18. KM ส่วนใหญ่ ไป“ผิดทาง” อย่าลืมว่า ต้อง “สมดุล” ให้ความสำคัญกับ“2P” People & Processes ให้ความสำคัญกับ “2T” Tool & Technology

19. ส่วนกลางลำตัว ส่วนที่เป็น “หัวใจ” ให้ความสำคัญกับการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ช่วยเหลือ เกื้อกูลซึ่งกันและกัน (Share & Learn) Knowledge Sharing Knowledge Vision Knowledge Assets ส่วนหาง สร้างคลังความรู้ เชื่อมโยงเครือข่าย ประยุกต์ใช้ ICT “สะบัดหาง” สร้างพลังจาก CoPs ส่วนหัว ส่วนตา มองว่ากำลังจะไปทางไหน ต้องตอบได้ว่า “ทำ KM ไปเพื่ออะไร” แนวทางหนึ่ง ที่จะช่วยให้ “ไม่ไปผิดทาง” • KM Model “ปลาทู” • Knowledge Vision (KV) • Knowledge Sharing (KS) • Knowledge Assets (KA) KV KS KA

22. กรอบแนวคิดการประเมินตนเองตามบันไดขั้นที่ 1 สู่ HA (Self Assessment Framework for HA) ร.พ. ที่ 1

23. ระดับปัจจุบันของรพ.ที่ 1 และรพ.อื่นๆ

24. ระดับที่แตกต่างของแต่ละองค์ประกอบระดับที่แตกต่างของแต่ละองค์ประกอบ

25. “ธารปัญญา” แสดงระดับปัจจุบันของ รพ. ที่ 1 เมื่อเทียบกับกลุ่ม

26. จาก KV สู่ KS Knowledge Sharing (KS) Knowledge Vision (KV) ส่วนหัว ส่วนตา มองว่ากำลังจะไปทางไหน ต้องตอบได้ว่า “ทำ KM ไปเพื่ออะไร” ส่วนกลางลำตัว ส่วนที่เป็น “หัวใจ” ให้ความสำคัญกับการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ช่วยเหลือ เกื้อกูลซึ่งกันและกัน (Share & Learn)

27. ช่องว่าง (Gap) ระหว่างระดับที่เป็นเป้าหมาย (Target) กับระดับปัจจุบัน (Current) ในเรื่องการป้องกันและเฝ้าระวังการติดเชื้อในโรงพยาบาล Target Current

28. LEVEL 6. การป้องกันและเฝ้าระวัง การติดเชื้อในโรงพยาบาล 5 4 3 2 1 1 0 2 3 4 GAP ( = Target minus Current) พร้อมให้ ร.พ.7 ร.พ.2, 8 ร.พ.5, 9 ใฝ่รู้ ร.พ.6 ร.พ.1 ร.พ.3 ร.พ.4 ร.พ.10, 11

30. การจัดการความรู้ การจัดการความสัมพันธ์ Care & Share / Give & Grow Share & Shine Learn - Care - Share - Shine

31. จาก KS สู่ KA ส่วนกลางลำตัว ส่วนที่เป็น “หัวใจ” ให้ความสำคัญกับการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ช่วยเหลือ เกื้อกูลซึ่งกันและกัน (Share & Learn) Knowledge Sharing (KS) Knowledge Vision (KV) Knowledge Assets (KA) ส่วนหัว ส่วนตา มองว่ากำลังจะไปทางไหน ต้องตอบได้ว่า “ทำ KM ไปเพื่ออะไร” ส่วนหาง สร้างคลังความรู้ เชื่อมโยงเครือข่าย ประยุกต์ใช้ ICT “สะบัดหาง” สร้างพลังจาก CoPs

32. เพิ่ม เพิ่ม เพิ่ม เพิ่ม สรุป เพิ่ม สรุป บทเรียน ขุมความรู้ (Knowledge Asset) เรื่อง…….. สิบเรื่องสำคัญที่สุดที่จะต้องรู้หารายละเอียดเพิ่มเติมได้จากที่ไหน เอามาปรับใช้ได้อย่างไร ควรปรึกษาใคร

33. ประเด็น/หลักการ เรื่องเล่า &คำพูด “ “ แหล่งข้อมูล/บุคคล “เราทดลองวิธีการใหม่ …” “ “ โทร. ... ..... เป็นขุมความรู้ (Knowledge Assets)ที่มีบริบทและรายละเอียด ตามกาละและเทศะที่ต้องการความรู้นั้น

34. ขุมทรัพย์ความรู้ เรื่อง ..........................

38. ส่วนกลางลำตัว ส่วนที่เป็น “หัวใจ” ให้ความสำคัญกับการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ช่วยเหลือ เกื้อกูลซึ่งกันและกัน (Share & Learn) Knowledge Sharing (KS) Knowledge Vision(KV) Knowledge Assets (KA) ส่วนหาง สร้างคลังความรู้ เชื่อมโยงเครือข่ายประยุกต์ใช้ ICT สร้าง CoPs ที่มีพลัง ดุจดั่งปลา“สะบัดหาง” ส่วนหัว ส่วนตา มองว่ากำลังจะไปทางไหน ต้องตอบได้ว่า “ทำ KM ไปเพื่ออะไร” “คุณอำนวย” Knowledge Facilitators “คุณเอื้อ” Chief Knowledge Officer “คุณกิจ” Knowledge Practitioners CKO

39. “Wilson, what exactly is a ‘knowledge worker,’ and do we have any on staff?”

40. You know you’re a knowledge worker if… • 80% of your time is spent doing things that "aren't your job" • "It's not my job" is no longer a reasonable excuse • Your mother doesn't understand what you do • Your boss doesn't understand what you do • You don't understand what you do

41. ความรู้ คน + วัฒนธรรมองค์กร ความรู้จากภายนอก งาน เลือก คว้า ใช้ กำหนดเป้าหมายของงาน งานบรรลุเป้าหมาย แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ยกระดับความรู้ จัดเก็บ ปรับปรุง ค้นหา คลังความรู้ (ภายใน) Model 3มิติ ของ สคส. (ดัดแปลงจากหนังสือ Learning to Fly)

43. รู้อะไร รู้ว่า ไม่รู้อะไร *KM Modelระดับปัจเจก 1 3 Known Area Unknown Area “Explicit Knowledge” “Implicit Knowledge” Learn Action 2 4 Blind Area Hidden Area We know more than we can tell (Polanyi) ไม่รู้ว่า Ignorance (อวิชชา) Open-up “Tacit Knowledge” * นำเสนอแนวคิดโดย ดร. ประพนธ์ ผาสุขยืด สถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม (สคส.)

44. ต้องการรายละเอียดเพิ่มเติม หาได้จากหนังสือเล่มนี้ครับ!

45. สนใจข้อเขียนของผมเข้าไปดูได้ที่:สนใจข้อเขียนของผมเข้าไปดูได้ที่: http://prapon-sharing.blogspot.com หรือที่ website ของ สคส. www.kmi.or.th