100 likes | 687 Views
ÇEK. Doç. Dr. Mustafa ÇEKER. mceker@cu.edu.tr. KAVRAM. Kambiyo senetleri içinde en yaygın olarak kullanılan senet, çektir. Türk hukukunda çek, ancak bir banka üzerine düzenlenebilir.
E N D
ÇEK Doç. Dr. Mustafa ÇEKER mceker@cu.edu.tr
KAVRAM • Kambiyo senetleri içinde en yaygın olarak kullanılan senet, çektir. • Türk hukukunda çek, ancak bir banka üzerine düzenlenebilir. • Çekte üçlü bir ilişki vardır. Çeki çeken (keşideci) muhataba (banka) senette yazılı bedelin ismen gösterilmesi zorunlu bulunmayan bir kişiye ödenmesini emreder. Lehtar gösterilmesi zorunlu değildir, hamiline de düzenlenebilir. • Çek bir ödeme aracıdır, vade içermez.
UNSURLARI • Zorunlu Unsurlar • Çek kelimesi • Kayıtsız şartsız belirli bir bedeli ödeme emri • Muhatap bankanın ticaret unvanı • Keşide tarihi • Keşidecinin imzası • Hesap sahibinin kimlik numarası • Hesabın bulunduğu şube adı • Hesap numarası • Alternatifli Unsurlar • Keşide yeri • Ödeme yeri
ÇEKE YAZILABİLECEK KAYITLAR • GEÇERLİ KAYITLAR • Olumsuz emre kaydı • Ciro edilemez kaydı • Lehtar/hamil kaydı • YASAK KAYITLAR • Gününde muteberdir kaydı • Vade kaydı • Kabul kaydı • Faiz kaydı • Ceza kaydı • Sorumsuzluk kaydı
ÇEKTE İBRAZ • Çekin ödenmesi amacıyla bankaya sunulmasına “ibraz” adı verilir. • Çek üç ayrı yere ibraz edilebilir: • Hesabın bulunduğu şubeye ibraz • Muhatap bankanın başka bir şubesine ibraz • Takas Odasına ibraz
ÇEKTE VADE • TTK.m.707’ye göre, çek görüldüğünde ödenir; buna aykırı herhangi bir kayıt yazılmamış sayılır. • Bu bakımdan, çek üzerine vade yazılması, hatta “gününde muteberdir” vb. bir kayıt düşülmesi hâlinde bile, çek muhatap bankaya ibraz edildiğinde ödenmek zorundadır. • Hâmilin çeki ibrazı ve ödenmesini talep edebilmesi için belirli bir süre beklemesini öngören kayıtlar hiçbir hukukî sonuç doğurmazlar. • Matbu çek formları üzerinde vade yazılmasına olanak verecek bir alan bulunmadığından, uygulamada, keşide tarihi yerine ileri bir tarih yazılmak suretiyle “vadeli çek” düzenlenir. • Ancak, gerek TTK.m.707/II gerekse ÇekK.m.16’da açık bir şekilde, bu uygulamanın geçersiz olduğu vurgulanmıştır.
İBRAZ SÜRELERİ • Çek keşide edildiği yerde ödenecekse “10 gün” • Çek keşide edildiği yerden başka bir yerde fakat aynı kıtada ödenecekse ibraz süresi “1 ay” • Ayrı kıtalarda çekilip ödenecek olan çeklerde ibraz süresi “3 aydır”.
ÇEKTE İBRAZ • Çek ibraz süresi içinde muhatap bankaya ibraz edilmiş olmalıdır. • İbraz süresi geçtikten sonra; • Keşidecinin çekten cayma hakkı doğar. • Hamil, çeke dayalı olarak keşideci, ciranta ve avaliste başvuru hakkını kaybeder. • Banka, keşideci caymamışsa ilk 6 ay içinde (isterse) ödeme yapabilir. • Keşideciye karşılıksız çek hükümleri uygulanmaz. • İbraz süresi geçtikten sonra yapılan ciro işlemleri, alacağın temliki niteliği taşır. Hamil, çeki kişisel def’ileriyle birlikte devralmış olur.