521 likes | 1.04k Views
چه حوادثی موجب تبدیل چوب به سنگ شده است؟. با مشاهده دقیق شواهد موجود، مثلا وجود فسیل مرجان در یک لایه رسوبی نشان دهنده آن است که این لایه در محیط دریایی گرم و کم عمق تشکیل شده است. زمین شناسان چگونه به حوادث گذشته پی می برند؟.
E N D
چه حوادثی موجب تبدیل چوب به سنگ شده است؟
با مشاهده دقیق شواهد موجود، مثلا وجود فسیل مرجان در یک لایه رسوبی نشان دهنده آن است که این لایه در محیط دریایی گرم و کم عمق تشکیل شده است. زمین شناسان چگونه به حوادث گذشته پی می برند؟ بیشترین شواهد و مدارک برای مطالعه گذشته زمین در چه سنگ هایی یافت می شود؟ سنگ های رسوبی به دلیل داشتن فسیل چراسنگ های رسوبی می توانند در تشخیص سنّ لایه هاو محیط تشکیل آن ها مورد استفاده قرار گیرند؟
شکل الف:فاقدفسیل – دانه ها در اندازه های مختلف – بنابراین منشاء خشکی(رودخانه ای) دارد(سنگ کنگلومرا) شکل ب:حاوی فسیل آمونیت زیاد نام سنگ : کوکینا - منشاء دریایی
لایه لایه بودن آن ها مهم ترین ویژگی سنگ های رسوبی 1-نشان دهنده شرایط رسوب گذاری 2-زمان رسوب گذاری هر لایه از سنگ های رسوبی نشان دهنده چه چیزهایی است؟ یک لایه رسوبی با مساحت زیاد به صورت های متفاوتی دیده می شود.مثلا ممکن است در یک محل ماسه ای و در محل دیگر دارای قلوه سنگ های درشت و ریز و یا رسی باشد. ویژگی یک لایه رسوبی چیست؟ دانه های درشت در نزدیکی ساحل بر جای می مانند و ذرات رس به علت سبکی زیاد تا مسافت های زیادی از ساحل قرار می گیرند. بعد از ته نشن شدن رسوبات در دریا نحوه قرار گیری دانه های درشت و ذرات رس چگونه است؟
در هنگام تغییر شرایط محیطی – هر گاه شرایط رسوبگذاری تغییر ناگهانی داشته باشد، سطح حدفاصل لایه ها واضح است و هر گاه شرایط بطور تدریجی و به آهستگی تغییر کند، سطح حدفاصل نامشخص ایجاد می شود الف)رسوبگذاری در آبهای ساکن 1-لایه های بالایی به موازات لایه تیره پایینی تشکیل شده و هر لایه دارای انرژی پتانسیل یکسان می باشد. 2-قطر رسوبات در همه نقاط یکسان است 3-پستی و بلندی ها در نحوه رسوب گذاری تاثیری نداشته است. ب)آب حرکت داشته است، 1-زیرا در لایه زیرین انرژی پتانسیل در تمام نقاط یکسان نیست در برآمدگی ها انرژی پتانسیل بیشتر و داخل فرورفتگی انرژی پتانسیل کمتر است.2-ابتدا گودی ها پر شده ،سپس رسوبات به صورت سطوح صاف شکل گرفته است.
خیر آیا همه سنگ های لایه لایه رسوبی اند؟ 1-گدازه های آتشفشانی پس از انجماد به صورت لایه لایه در می آیند. 2-خاکسترهای آتشفشانی هم به صورت لایه لایه بر زمین می نشینند و سخت می شوند که توف نام دارند. به غیر سنگ های رسوبی کدام سنگ ها ممکن است لایه لایه باشند؟ در یک امتداد قرار گرفتن بلورهای سوزنی گدازه ها راه تشخیص جهت جریان گدازه ها
1-چینه بندی متقاطع 2-ریپل مارک ها 3-فسیل ها با چه شواهدی می توان سطح فوقانی لایه ها را تشخیص داد؟ یعنی در درون یک لایه قطور،لایه های نازکی وجود دارند که سطوح جدا کننده آنها نسبت به سطح رسوب گذاری عمومی لایه اصلی،زاویه دار است. چینه بندی متقاطع چیست؟ Cross-bedding 1-در هر کجا که سطح شیب داری بر اثر رسوب گذاری سریع تشکیل شود(دلتا ها) 2-عمل رسوب گذاری و تخریب به نوبت انجام شود. عوامل به وجود آمدن چینه بندی متقاطع یا لایه بندی مورب
به چین های کوچکی که در روی ماسه های ساحلی دریا،ته رودخانه یا روی تپه های ماسه ای و حتی برف دیده می شود ریپل مارک گفته می شود. ریپل مارک چیست؟ شیب ریپل مارک به طرف باد ملایم و طرف پشت به با تند است. ویژگی ریپل مارک هایی که عامل به وجود آورنده آن ها در یک جهت حرکت می کند چیست؟ ریپل مارک ها حالتی متقارن به خود می گیرند . لبه های تیز ریپل مارک ها ی متقارن همیشه به سمت بالای لایه قرار دارد. اگر آب یا باد حرکتی به جلو و عقب داشته باشد شک ریپل مار ک ها چگونه است؟
فسیل نیز گاهی طبیعی یا وارونه بودن لایه های رسوبی را نشان می دهد.وقتی گه آب دریا تعدادی صدف خالی را بر روی ساحل قرار می دهد ،امواج و جریان ها معمولا دهانه آن ها را روبه پایین بر می گردانند. راه تشخیص بالاو پایین بودن لایه ها به وسیله فسیل
بالایی وارونه است – چون نوک (Inner Crest) موج نشان به سمت پایین و گودی(Tragh) به سمت بالا. در شکل پایین هم ریپل ها نشان می دهد که شکل حالت عادی دارد و هم فسیل های دوکفه ای، زیرا بخش محدب اکثر فسیل ها رو به بالاست.
به هم خوردن توالی و پیوستگی لایه ها بر اثر چین خوردگی یا ایجاد گسل عوامل ناپیوستگی چیست؟
حرکات پوسته زمین (کوهزایی و چین خوردگی) باعث بالا آمدن لایه هایی می شود که قبلا در بستر دریا رسوب کرده اند و سخت شده اند.در این صورت سنگ ها در معرض تاثیر عوامل فرسایشی قرار می گیرند. بعدها دوباره به علت هایی آب دریا روی این طبقات فرسایشی را بپوشاند،رسوبات جدیدی در روی لایه های قبلی قرار می گیرد و سنگ های تازه ای را پدید می آورند. مراحل نحوه به وجود آمدن ناپیوستگی به وجود آمدن انقطاع در زمان تشکیل این دو سری رسوب به وقفه ایجاد شده در توالی رسوب ،ناپیوستگی می گویند. ناپیوستگی چیست؟
روی زمین نمی توان نقطه ای را یافت که در طول تاریخ زمین همواره در زیر دریا مانده و یا همچنان رسوبات لایه به لایه در آنجا ته نشین شده باشند. نکته ناپیوستگی ها مشخص کننده زمان هایی هستند که عمل رسوب گذاری متوقف شده است. ناپیوستگی مشخص کننده چه چیزی هستند؟ 1-ناپیوستگی آذرین پی 2-ناپیوستگی دگرشیب(زاویه دار) 3-ناپیوستگی هم شیب(موازی) انواع ناپیوستگی
در نقاطی که لایه هایی از سنگ های رسوبی مستقیما در روی توده های آذرین قرار گرفته باشند. تعریف ناپیوستگی آذرین پی الف) تشکیل توده آذرین ب) پیشروی دریا و رسوبگذاری
در این نوع ناپیوستگی ،سری رسوبات زیرین از حالت افقی خارج شده اند و روی آنها ،سری رسوبات جوان تر و اغلب افقی قرار گرفته است و تشخیص آن بسیار آسان است. تعریف ناپیوستگیدگرشیب یا زاویه دار
تعریف ناپیوستگی هم شیب: لایه های رسوبی بالا و پایین ناپیوستگی با هم موازی اند. فراوان ترین و نامشخص ترین ناپیوستگی کدام است؟ ناپیوستگی هم شیب چرا ناپیوستگی هم شیب نامشخص تر از دیگر ناپیوستگی ها است؟ زیرا لایه های رسوبی واقع در بالا و پایین سطح ناپیوستگی،با همدیگر موازی اند و حتی شواهد وقوع فرسایش احتمالی هم وجود ندارد. ناپیوستگی هم شیب الف) رسوبگذاری بطور افقی ب) پسروی یا عقب نشینی دریا(بدون چین خوردگی) ج) فرسایش و ایجاد سطح ناهموار(سطح فرسایشی) د) پیشروی و رسوبگذاری مجدد افقی
1- سمت چپ بالا (رسوبگذاری بطور افقی) 2- سمت چپ پایین(پسروی یا عقب نشینی دریا و با چین خوردگی) 3- سمت راست بالا(فرسایش و ایجاد سطح ناهموار یا سطح فرسایشی) 4- سمت راست پایین(پیشروی و رسوبگذاری مجدد افقی)
1-اصل انطباق 2-پیوستگی جانبی لایه ها وقتی سن سنگ ها به صورت مقایسه ای بیان شود مثلا سنگ الف از سنگ ب قدیمی تر است،سن نسبی آنها را مشخص می کنیم. سن نسبی سنگ ها چگونه مشخص می شود؟ 1-اصل انطباق اصول اصل انطباق نیکلاساستنو: 1-لایه های رسوبی به طور افقی ته نشین می شوند. 2-در یک سری از طبقات رسوبی که بدون تغییر مانده باشد لایه های زیرین قدیمی تر از لایه های فوقانی اند. البته زمانی که طبقات رسوبی برگشته نباشند و یا به عبارت دیگر توالی اولیه خود را حفظ کرده باشند.
1- شکل سمت چپ بترتیب از قدیم به جدید: گرانیت – شیل- ماسه سنگ – آهک – سطح ناپیوستگی - ماسه سنگ – آهک – توده نفوذی - گسل شکل سمت راست بترتیب از قدیم به جدید: ماسه سنگ – شیل - آهک – چین تک شیب - ماسه سنگ – سطح ناپیوستگی - آهک – شیل – توده نفوذی – گسل – سطح ناپیوستگی - ماسه سنگ – توده نفوذی
2- سمت راست : گدازه مدفون - بخاطر اینکه فقط زیر گدازه دچار دگرگونی شده است. همچنین قطعات فرسایش یافته از گدازه در لایه بالایی مشاهده می شود. سمت چپ : توده نفوذی آذرین - بخاطر اینکه بالا و پایین توده دچار دگرگونی شده است. همچنین قطعاتی از سنگهای بالایی ذوب شده در درون توده دیده می شود. همچنین قطعات فرسایش یافته در توده نفوذی دیده نمی شود.
برای تعیین همزمانی،یا تقدم و تاخر رسوب گذاری لایه ها علت تطابق و ایجاد همبستگی میان لایه ها ی رسوب گذاری توسط زمین شناسان چیست؟ طبقات رسوبی که رنگ مشخص ،بافت یا فسیل معینی دارند به آسانی می توان با همدیگر مقایسه کرد اما هر چه فاصله دو سری رسوب بیشتر شود کار انطباق و مقایسه مشکل تر می شود. در کدام رسوبات کار انطباق و مقایسه آیان تر و در کدام مشکل تر می شود؟
A ∩ C & C ∩ B A ∩ B A ∩ D D ∩ C & B
1-تعیین سن رسوبات به وسیله فسیل های موجود در آن ها 2-آگاهی از چگونگی و محل تشکیل رسوبات مثلا برخی از فسیل ها مربوط به جانوران دریازیاند پس سنگ های محتوی این فسیل ها باید درمحیط های دریایی تشکیل شده باشند. 3-فسیل هانشان دهنده طرز تکامل حیات در روی زمین اند و ترتیب لایه های رسوبی به وسیله فسیل ها اهمین فسیل ها برای زمین شناسان
1- از طریق فسیل ها – طبق اصل همبستگی فسیلی، سن لایه ها برابر سن فسیل های موجود در آن است. بنابراین فسیل جانداران پیچیده را فقط در زمان های نزدیک تر به زمان حال می توان یافت، در حالی که فسیل جانداران ساده در لایه های رسوبی قدیمی می توان یافت.
همه جا طولانی فراوان اغلب ساده
آسان لایه2 – زیرا برای تعیین سن لایه 1 فقط از فسیل تریلوبیت می توان استفاده کرد و برای تعیین سن لایه 3 فقط از فسیل اسپریفر می توان استفاده نمود ولی برای تعیین سن لایه 2 از هر دو فسیل می توان استفاده نمود.
صدف قطور : در آبهای گرم یونهای کربنات و بیکربنات زیاد می باشند. این ماده در ساختن اسکلت صدف نرمتنان بکار می رود. بنابراین صدف آنها قطورتر می باشد. تعداد آنها زیاد است. صدف نازک : در آبهای سرد زیرا که مقدار یون کربنات و بیکربنات کم می باشد و این جانوران نمی توانند به مقدار کافی این مواد را در ساختن اسکلت خود بکار ببرند. تعداد آنها کم است.
سنجیدن سن پدیده ها با زمان حال پس سن مطلق هر چیزی ،زمان پیدایش آن تا امروز را نشان می دهد. سن مطلق چیست؟ مقایسه سن نسبی و سن مطلق تعیین سن مطلق دقیق تر و مشکل تراز ین نسبی است. خاصیت رادیو اکتیو روش دقیق برای تعیین دقیق سن سنگ ها هسته بعضی از حناصر ،ذرات و انرژی را با نسبتی ثابت از خود دفع می کند. این عناصر رادیو اکتیو نام دارد. رادیو اکتیو چیست؟
1-سرعت تخریب قابل محاسبه است. 2-هیچ نوع عامل خارجی از قبیل گرما و فشار بر آن ها موثر نیست. چرا مواد رادیو اکتیو را به عنوان ساعت های طبیعی در نظر می گیرند؟ با تعیین مقدار عناصر رادیو اکتیو و غیر رادیو اکتیو روش محاسبه عمر سنگ از طریق رادیو اکتیو 1-اورانیوم عنصری رادیو اکتیو است 2-یک نوع اورانیوم با عنوان اورانیوم 238 برای تعیین سن مطلق سنگ ها کاربرد زیادی دارد. 3-اورانیوم 238 دارای عدد جرمی 238 و عدد اتمی 92 است یعنی 92 پروتون در هسته دارد. 4-این عنصر پس از تخریب یعنی خارج کردن مرتب دو پروتون و دو نوترون،کاهش جرم می یابد و سرانجام به سرب 206 تبدیل می شود. ویژگی های اورانیوم 238
سرعت تخریب بیشتر مواد رادیو اکتیو بسیار کند است اما دانستن این سرعت ، اهمیت دارد. دانشمندان دریافته اند که مدت زمان لازم برای تخریب نیمی از هر مقدار اورانیوم 238 و تبدیل آن به سرب 206 ،معادل 4/5 میلیارد سال است. برای هر عنصری چنین مدت زمانی را نیمه عمر آن عنصر می نامند. نیمه عمر چیست؟
سوال 1 سن سنگ = نیمه عمر × تعداد نیمه عمر گذرانده شده 13/5 = 4/5 × 3 2- اورانیم نیمه عمر طولانی دارد(4/5 میلیارد سال)، در نتيجه مقدار تخريب شده از عنصر اورانيوم 238 آنقدر كم و جزيي است كه قابل اندازه گيرينيست. بنابراین برای تعیین سن پدیده هایی که 10 میلیون تا 4/5 میلیارد سال قدمت دارند، استفاده می شود
نوعی کربن به نام کربن 14((c-14 دانشمندان برای تعیین سن نمونه هایی که قدمت زیادی ندارند مانند بقایای بدن جانداران از چه ماده ای استفاده می کنند؟ نیتروژن 14 کربن 14 بعد از تخریب به چه ماده ای تبدیل می شود؟ کربن 14 به طور طبیعی در اتمسفر وجود دارد که پس از ترکیب با اکسیژن co2 را به وجود می آورد. نحوه به وجود آمدن کربن 14
1-بیشتر کربن اتمسفر از نوع کربن 12 یا کربن غیر رادیو اکتیو است و مقدار کمی از این گاز ،محصول کربن 14 است. 2-نسبت میان کربن 14 به کربن 12 در اتمسفر ثابت است. 3-همه جانداران هر دو نوع کربن را جذب می کنند و گیاهان co2 حاصل از هر دو نوع را در فرایند فتوسنتز به کار می برند. 4-هر دو نوع کربن از طریق زنجیره غذایی به بدن جانوران هم می رسند. 5-تا زمانی که گیاهان و جانوران زنده اند ،نسبت میان دو نوع کربن در آنها ثابت است اما بعد از مرگ این نسبت تغییر می کند،چون عمل جذب آنها متوقف می شود و کربن 14 به علت ناپایداری ،شروع به تجزیه می کند و نیتروژن 14 را به وجود می آورد. مقاسیه کربن 14 با کربن 12
نیمه عمر کربن 14 معادل 5730 سال است. ابتدا نسبت کربن 14 به کربن 12 را تعیین می کنند. سپس آن نسبت را با نسبتی که این دو نوع کربن در بدن جانداران دارند،میسنجند. روش دانشمندان برای تعیین عمر نمونه کربن دار کربن 14 اغلب برای تعیین سن استخوان،چوب،صدف و بازمانده های آلی انسان به کار می رود. با این روش نمونه هایی را که تا 50 هزار سال قدمت دارند می توان عمرسنجی کرد. بنابراین باستان شناسان ،انسان شناسان و زمین شناسان از آن استفاده های زیادی می کنند. کاربرد کربن 14 استفاده از کربن 14 برای اولین بار توسط کدام دانشمند ابداع گردید؟ لی بی که در سال 1960 بخاطر ابداع این روش جایزه نوبل را دریافت کرد.