KRÄ°MÄ°NOLOJÄ° (I)

1. KRİMİNOLOJİ (I) KRİMİNOLOJİK ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ -3- Prof. Dr. Adem Sözüer Dr. Tuba Topçuoğlu İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKULTESİ

2. KRİMİNOLOJİDE KULLANILAN ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ • İkincil veri analizi (secondary data analysis) • Niteliksel araştırma (qualitativeresearch) • Katılımcı gözlem (participantobservation) • Yoğun mülakat (intensiveinterviewing) • Odak grupları (focusgroups) • Deneysel araştırma (experimentalresearch) • Değerlendirme araştırması (evaluationresearch) • Meta-analiz (meta-analysis) • Anket araştırması (surveyresearch)

3. DEĞERLENDİRME ARAŞTIRMASI(EvaluationResearch) • "Değerlendirme araştırmaları, sosyal müdahale programlarının kavramsallaştırılmasının, tasarımının, yürütülmesinin ve faydasının değerlendirilmesi için sosyal araştırma yöntemlerinin sistematik olarak uygulanmasıdır“ (Rossi ve Freeman, 1989:18).

4. DEĞERLENDİRME ARAŞTIRMASI-Süreçler- Programın Uygulanma Süreci Program Çıktıları Program Sonuçları Program Girdileri Geribildirim

5. DEĞERLENDİRME ARAŞTIRMASI • Değerlendirme araştırması ampiriktir ve veriye dayanır. • Uygulanan politikanın etkinliğine dair ampirik cevaplar sunar. • Bilimsel metodoloji kurallarına uyan objektif bir çalışma tasarlayıp bunu uygular. Bu çalışma gerçek deney, yarı deney, yoğun mülakat, niteliksel gözlem metodu olabilir. • Şu gibi sorulara yanıt aranır: Program, üzerinde uygulandığı insanların ihtiyaçlarını karşılamakta ne kadar etkili? Program, beklenilen sonuçları veriyor mu? Programın güçlü ve zayıf yanları neler?

6. DEĞERLENDİRME ARAŞTIRMASI • Değerlendirme araştırmalarının 4 çeşidi mevcuttur: 1. İhtiyaçların değerlendirilmesi 2. Program sürecinin değerlendirilmesi 3. Programın etkisinin, sonuçlarının değerlendirilmesi 4. Programın maliyete ilişkin etkinliğinin değerlendirilmesi

7. DEĞERLENDİRME ARAŞTIRMASI • Değerlendirme araştırmalarının 4 çeşidi mevcuttur: 1. İhtiyaçların değerlendirilmesi 2. Program sürecin değerlendirilmesi 3. Programın etkisinin, sonuçlarının değerlendirilmesi 4. Programın maliyete ilişkin etkinliğinin değerlendirilmesi

8. DEĞERLENDİRME ARAŞTIRMASI Gerçek Deneysel Tasarımlar 1. En az iki karşılaştırma grubu: Tedavi ya da müdahaleye maruz kalan deney grubu ve tedavi/müdahaleye maruz kalmayan ya da farklı bir tedavi/müdahaleye maruz kalan kontrol grubu. 2. Denekler bu karşılaştırma gruplarına rastlantısal olarak dağıtılır. 3. Deneysel müdahale sonrasında iki karşılaştırma grubunda sonuç değişkenine dair ölçüm yapılır. Dolayısıyla “gerçek deneyler”, müdahale programlarının etkilerinin, sonuçlarının değerlendirilmesinde en güçlü araştırma tasarımıdır.

9. Braga ve arkadaşları (1999)Sorun-odaklı polislik stratejisinin sonuç değerlendirmesi • Değerlendirme metodu: Rastlantısal Kontrollü Deney • Jersey şehrinde suç oranı en yüksek 56 bölge belirleniyor ve sonra belli özellikler açısından birbirine eşleştirilerek 28 çift bölge meydana getiriliyor. • Her bir çift içinde, hangi bölgenin deney grubuna, hangisinin kontrol grubuna yerleştirilmesi yazı tura atarak belirleniyor.

10. Braga ve arkadaşları (1999) Denekler Gruplara Gruplar Ön test Tedavi/ Son test yerleştirme Müdahale Suç olayları ve vatandaşın polis hizmeti için araması Vatandaşın polis hizmeti için araması Deney grubu Sorun-odaklı polislik Şiddet suçunun yoğun olduğu 56 bölge Rastlantısal Geleneksel polislik Vatandaşın polis hizmeti için araması Kontrol grubu Suç olayları ve vatandaşın polis hizmeti için araması

11. Harrell, Cavanagh ve Sridharan (1999)“Risk Altındaki Çocuklar (RAÇ)” programının sonuç değerlendirmesi • Değerlendirme metodu: Rastlantısal Kontrollü Deney + yarı-deneysel araştırma • Beş şehirde, en sorunlu bölgelerdeki ciddi risk altında olan çocuklar belirleniyor ve sonra da rastlantısal olarak bu çocuklar deney ve kontrol gruplarına yerleştiriliyor. Deney grubu, RAÇ programına dahil ediliyor fakat kontrol grubunda ise hiçbir program uygulanmıyor. • Bu gruplara ilaveten deney grubundaki çocuklarla eşleştirilen ikinci bir karşılaştırma grubu oluşturuluyor. Bu grup üzerinde de RAÇ programı uygulanmıyor.

12. Harrell, Cavanagh ve Sridharan (1999) 1. RAÇ programına katılan çocuklar ve aileleri, kontrol ve diğer karşılaştırma grubundaki çocuk ve ailelerle karşılaştırıldığında program kapsamında sunulan hizmet ve sosyal aktivitelere daha fazla katıldı mı? 2. RAÇ programına katılan çocuk ve ebeveynlerin program bittikten bir yıl sonra maruz kaldıkları risk faktörlerinde bir azalma oldu mu? 3. RAÇ programına katılan çocuklar, diğer risk altındaki çocuklarla karşılaştırıldığında program bitişinden bir yıl sonra daha az davranış problemi gösterdi mi?

13. Harrell, Cavanagh ve Sridharan (1999) Denekler Gruplara Gruplar Ön test Tedavi/ Son test yerleştirme Müdahale Suç davranışı Deney grubu Suç davranışı RAÇ programı Rastlantısal 11-13 yaşları arasında olan ve ciddi risk altında olan gençler Program yok Suç davranışı Kontrol grubu Suç davranışı Program yok Karşılaştırma grubu Suç davranışı Suç davranışı Eşleştirme

14. Brame ve MacKenzie (1996)Askeri tarzda ıslah edici kampların sonuç değerlendirmesi • Değerlendirme metodu: Yarı-deneysel araştırma (denk olmayan kontrol grup tasarımı). • Sekiz eyalette bu kamplardan mezun olan erkeklerden bir örneklem belirliyorlar (deney grubu). • Ayrıca yine suçlu çocuklardan oluşan iki karşılaştırma grubu bulunmakta: (1) Hapisten tahliye olan suçlulardan oluşan, (2) Denetimli olarak serbest bırakılanlardan oluşan. • Her üç grup 2 yıl boyunca denetleniyor.

15. Brame ve MacKenzie (1996) Gruplar Tedavi/Müdahale Son test Deney grubu Islah edici askeri kamp Mükerrer suç davranışı Mükerrer suç davranışı Karşılaştırma grubu Hapis Mükerrer suç davranışı Karşılaştırma grubu Denetimli serbestlik

16. Shermanve diğerleri (1998) • Adalet Bakanlığı tarafından finanse edilen tüm eyalet ve yerel suç önleme programlarının değerlendirmelerini incelediler. • Amaç: Bu programlardan hangileri suçu önlemede başarılı? Bilimsel bulgular bize bu programların sonuçları hakkında ne göstermektedir? • Sonuçta 500’den fazla program değerlendirmesini incelediler ancak sadece minimum bilimsel standartlara uyanları kabul ettiler.

17. Maryland Bilimsel Metotlar Ölçeği (Sherman ve diğerleri, 1997) • Değerlendirme çalışmalarını metodolojik üstünlükleri açısından değerlendirmek için bir ölçek geliştirdiler: Bu ölçeğe göre çalışmalar 1 den 5’e kadar bir sayı alıyor ve “5” nedensellik açısından en güçlü bilimsel kanıtı ifade ediyor. • Düzey 1: Aynı anda ölçülmüş suç önleme programı ile üzerinde etki yaratması umulan sonuç değişkeni arasındaki korelasyona dayalı • Düzey 2: Müdahale öncesi ve sonrası ölçüm var, fakat kontrol grubu yok • Düzey 3: Müdahale öncesi ve sonrası ölçüm var, deney ve kontrol grubu var

18. Maryland Bilimsel Metotlar Ölçeği (Sherman ve diğerleri, 1997) • Düzey 4: Müdahale öncesi ve sonrası ölçüm var, deney ve kontrol grubu var ve de sonucu etkileyebilecek diğer değişkenler kontrol ediliyor • Düzey 5: Rastlantısal kontrollü deney Deney ve karşılaştırma gruplarına yerleştirme tamamen rastlantısal.

19. Maryland Bilimsel Metotlar Ölçeği (Sherman ve diğerleri, 1997) • İşe Yarayan programlar: Bu grupta yer alan programların en az 2 tane 3.düzeyde değerlendirme sonucu suçu azalttığı yönünde bulgusu olmak zorunda. • İşe Yaramayan programlar: Bu grupta yer alan programların en az 2 tane 3.düzeyde değerlendirme sonucu suçu azaltamadığı yönünde bulgusu olmak zorunda.

20. İşe yarayan programlardan bazıları: • Suçluluğun çok yoğun olduğu sıcak bölgelerde polisin fazladan devriye gezmesi • Aile içi şiddet uygulayan (iş sahibi) eşlerin anında gözaltına alınması • Cezaevinde terapi programlarıyla uyuşturucu tedavisi • İşe yaramayan programlardan bazıları: • Aile içi şiddet uygulayan (işsiz) eşlerin anında gözaltına alınması • Polisin çocukları küçük suçlardan dolayı uyarması yerine gözaltına alması • Askeri eğitimi tarzında tasarlanan ıslah edici kamplar • Küçük suçlar işleyen çocuklara maksimum güvenlikli cezaevlerini ziyaret ettirerek onları korkutmak