Sprawiedliwy podział

1. Sprawiedliwy podział Na podstawie książki H.P. Younga „Sprawiedliwy podział” Opracowała Magdalena Orczykowska

2. Podział wspólnej własności • Już wśród prymitywnych plemion Sprawiedliwe nie musi wcale zawsze oznaczać czegoś etycznego czy moralnego, chodzi o to by dane społeczeństwo uważało to za właściwe przy uwzględnieniu potrzeb, statusu i wkładu jego poszczególnych członków

3. W miarę rozwoju gospodarek wyobrażenia wspólnej własności i sprawiedliwego podziału przechodzą w system własności prywatnej. • Prawa własności przez cały czas są przez społeczeństwa tworzone, likwidowane i zmieniane. • Powstają nowe źródła własności. Są nimi innowacje techniczne . Takim dobrem jest dostęp częstotliwości dla komunikacji radiowej i satelitarne, dno oceaniczne, emisja toksycznych gazów, tworzenie nowych przedsiębiorstw

4. Sposób podziału • Innowacje techniczne dzielimy się tak samo jak dzieci dzielą się tortem ja dzielę ty wybieraj - tutaj tort= dno oceaniczne • Zanieczyszczenia dzielimy nakładając limity równe albo zindywidualizowane. Problem z ustalaniem limitu początkowego • W nowym przedsiębiorstwie dzielimy koszty i korzyści wg właściwości i zasług

5. Sprawiedliwość w skali mikro i makro • Sprawiedliwość w skali mikro- to jak określone instytucje rozdzielają konkretne korzyści i ciężary • Sprawiedliwość w skali makro-sprawiedliwy ład społeczny • Bram mechanizmu podobnego do „niewidzialnej ręki rynku” • Konsekwencja- różne normy, precedensy, różnice kulturowe

6. Podstawowe pojęcia • Alokacja, dystrybucja to przydzielenie danych przedmiotów poszczególnym osobom • Alokacja jest czymś innym niż wymiana. Alokacja poprzedza wymianę. • Alokacja jest rezultatem 3 rodzajów decyzji : decyzji o zasobach , decyzji dystrybucyjnych , decyzji reaktywnych • Reguła alokacji to proces lub formuła, która rozdziela określony zasób między członków potencjalnej grupy pretendentów zgodnie z istotnymi cechami owych pretendentów

7. 3 ogólne koncepcje sprawiedliwości • Równouprawnienie oznacza, że pretendenci mają być traktowani równo • Proporcjonalność oznacza, że uznaje się różnice pomiędzy pretendentami i dzieli się dane dobro w proporcji do tych różnic • Priorytet nakazuje by dane dobro otrzymała osoba mająca największe do niego prawo

8. Normatywne teorie sprawiedliwości- Arystoteles • zasada Arystotelesa zgodnie z którą dobra powinny być dzielone proporcjonalnie do wkłady każdego pretendenta • Problem- częsty brak obiektywnej miary wkładu jaką wnieśli poszczególni pretendenci w realizacje wspólnego zadania • Problem- dobra musza być podzielne

9. Normatywne teorie sprawiedliwości- Bentham • Utylitaryzm- dobra należy dystrybuować w taki sposób, by maksymalizować ogólny poziom dobrobytu pretendentów • Problemem - trudności w porównywaniu poziomu satysfakcji różnych jednostek

10. Normatywne teorie sprawiedliwości-Rawls • zasada maksyminu lub dyferencji -grupie najgorzej sytuowanej w społeczeństwie powinno się wieść najlepiej jak to możliwe. • Problem- inne mierniki oprócz dochodu nie dają się już tak łatwo porównywać, i nie wiadomo jak je ważyć w stosunku do siebie • Problem- nie do końca sprawiedliwa

11. Brak zawiści • Tinbergen - w sprawiedliwym społeczeństwie nikt nie chciałby się zamienić pozycjami z nikim • Problem- ludzie często zazdroszczą sobie cech osobistych zawiści w takim rozumieniu nigdy nie da się wyeliminować • Foley -społeczeństwo nie musi być całkowicie wolne od zawiści wystarczy nam, że żadna osoba nie preferowała cudzego udziału nad własny w konkretnej alokacji dóbr • Problem- może się pojawić manipulacja

12. Sądy dystrybutywne a porównania międzyosobowe • problem sprawiedliwości wiąże się uwzględnieniem wysokości roszczeń, wynikającej z różnicy zasług, wkładu, potrzeb • Nie można unikać problemu porównań międzyosobowych • Sądy takie nie są niezgodne z teorią użyteczności

13. Dlaczego klasyczne formuły zawodzą • sprawiedliwość nie da się zredukować do prostych, w pełni uniwersalnych rozwiązań • Problem przekształcenia dobra niepodzielnego w podzielne 3 sposoby: randomizacja, rotacja , konwersja • Zastosowana metoda zależy od okoliczności • W przypadku dóbr niepodzielnych można zastosować tez :kompensację i licytację

14. Zasada priorytetu • Osoba której roszczenia są najsilniejsze dostaje dobro, pozostali nie • Priorytet jest kryterium porządkowym nie kardynalnym • Stosuje się procedury

15. Zasada zgodności • zasady zgodności -dobro powinno być podzielone w taki sposób, aby dla każdych dwóch uczestników podziału wielkość ich udziałów były takie, jakie były, gdyby byli oni jedynymi uczestnikami podziału • zastosowanie dobrzy wybranych kryteriów może prowadzić do wyprowadzenia rozwiązań wielu trudnych problemów alokacyjnych

16. Gdy zawodzi proporcjonalny podział dóbr podzielnych • Czy zawsze wszystkich pretendentów da się porównać za pomocą jakiejś liczbowej miary uprawnienia ? • uwzględnienie kwestii bodźców ekonomicznych najczęściej kosztów alternatywnych • Problem- nie zawsze prowadzi ona do podziałów zgodnych z naszym poczuciem sprawiedliwości

17. Gry o sprawiedliwy podział • sytuacje gdy decyzje o podziale nie są powierzane zewnętrznym instytucjom ale są negocjowane przez zainteresowanych • zasady sprawiedliwości służą tu jako narzędzia rozwiązywania sporów dotyczących podziału • Tworzone procedury - gry o ściśle określonych regułach , w których posunięcia graczy prowadzą do konkretnego podziału

18. Sprawiedliwość i efetywność • Alokacja w równowadze konkurencyjnej – istnieje dla niej zestaw cen, taki że każdy z pretendentów otrzymuje najwyżej preferowany zestaw dóbr, które mógłby nabyć za kwotę odpowiadającą wartości jego udziału

19. Dziękuję za uwagę