BAŞARIYA GİDEN YOLDA FIRSATLAR ÜLKESİ TÜRKİYE 21-22 Şubat 2007 Swissôtel, İstanbul

1. BAŞARIYA GİDEN YOLDAFIRSATLAR ÜLKESİ TÜRKİYE21-22 Şubat 2007Swissôtel, İstanbul GAYRİMENKULDE YABANCI YATIRIMLAR VE MORTGAGE Işık Gökkaya Genel Müdür Y ve Y Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A. Ş.

2. Ajanda • Yabancı yatırımcı gözüyle Türkiye • Gayrimenkul sektörü ve yabancı yatırımlar • Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) modeli • Ülkemizde mevcut konut kredileri • Mortgage sistemine ilişkin beklentiler

3. Gelişen Türkiye • 2003’te 30 OECD üyesi arasında 17. sırada olan Türkiye, son üç yıldaki üstün ekonomik performans sonucu 2006'da 14. olmuştur.

4. Fırsatlar Ülkesi Türkiye • CIA World Factbook 2007 verilerine göre 2006 sonu itibariyle Türkiye satın alma gücü paritesine göre GSMH açısından dünya 18.si olmuştur.

5. Zenginleşen Türkiye • Son 3 yılda ekonomide yaşanan olumlu gelişmeler sonucu satın alma gücü paritesine göre kişi başı milli gelir yaklaşık 2000 dolar artmıştır.

6. Enflasyon Oranlarında İstikrar • 2002 seçimlerinden sonra, koalisyonlar dönemi sona ermiş, AB yolunda atılan adımlar, yapılan yapısal reformlar ve izlenen liberal politikalar, enflasyon oranlarını düşürmüştür.

7. İyileşen Yatırım Ortamı • Faiz oranlarındaki kalıcı düşüş ve istikrarlı seyir, uzun vadeli konut finansman sistemini gündeme taşımıştır.

8. Borsa’da Yükseliş Trendi • Olumlu ekonomik konjonktür İMKB’ye rekor üstüne rekor kırdırmıştır.

9. Döviz Kurlarında Stabilizasyon • Döviz kurlarında uzun yıllar süren yükseliş trendi sona ermiş, yatay trend başlamıştır.

10. Milli Gelirden Hızlı Büyüyen İnşaat Sektörü

11. Gayrimenkul Sektörüne Yabancı İlgisi • Son üç yılda iyileşen ekonomik koşullar sonucu gayrimenkul sektörü yerli ve yabancı yatırımcıların gözdesi olmuştur. • Yabancı yatırımcılar, • Gayrimenkul satın alarak, • Direkt kendileri proje geliştirerek, • İnşaat ve geliştirme şirketleriyle ortaklıklar kurarak, • Satın alma ve birleşmeler yoluyla yatırım yaparak, • Borsa’da portföy yatırımlarıyla gündeme gelmişlerdir. • Temmuz 2003’de yabancıların gayrimenkul alımları kolaylaştırılmasından bu yana 70 ülkeden 63,500 yabancı gayrimenkul sahibi olmuştur. Haziran 2005’te iptal edilen yasa, Ocak 2006’da yeniden düzenlenerek yürürlüğe girmiştir. • Son üç yılda gayrimenkul sektörüne 4,3 milyar dolar yabancı yatırımı yapılmıştır.

12. Gayrimenkul Sektörüne Yabancı İlgisi • Yabancıların sahip olduğu gayrimenkuller • 1980-2000 döneminde Türkiye'ye giren toplam yabancı sermaye tutarı 10 milyar dolardır. • 2003-2005 döneminde ise yabancı sermaye girişi 9,9 milyar dolardır. Yabancılara gayrimenkul satışları dahil edildiğinde son üç yıldaki yabancı sermaye tutarı 14,2 milyar dolara ulaşmaktadır. • 2006’da Türkiye'ye 12.1 milyar dolarlık bölümü doğrudan yabancı sermaye yatırımı olarak toplam 36.4 milyar dolarlık sermaye girişi gerçekleşmiştir.

13. Yabancılara Yapılan Gayrimenkul Satışları

14. Gayrimenkul Sektörünün Gözdesi GYO’lar • Gayrimenkuller ve menkul kıymetlerden oluşan portföy yöneterek gayrimenkul sektörüne sermaye piyasalarından kaynak sağlar. • Bağımsız denetimden geçen şeffaf bir yapıya sahiptir. • Alım satım işlemlerinde gayrimenkul değerlemesi zorunludur. • Gayrimenkul sektöründe kurumsallaşmanın en iyi örneğidir. • Yatırımcılarına enflasyona karşı koruma sağlar. • Küçük tasarruflarla büyük portföylere ortak olma şansı verir. • Gayrimenkul yatırımlarına likidite kazandırır. • Minimum %49 halka açılma zorunluluğu vardır. • Net aktif değerlerinin üç katına kadar borçlanabilirler. • Gelir ve kurumlar vergisinden muaftırlar. • Portföylerinin maksimum %49’u ile yurt dışı yatırımlar yapabilirler. • Yönetim Kurulu’nun çoğunluğunun T.C. vatandaşı olma zorunluluğu kaldırılmıştır. • Yabancı yatırımcılar açısından uygun şirket formasyonuna sahiptir.

15. Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının Gelişimi

16. Ülkemizdeki Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları • İMKB’de işlem gören 11 adet halka açık GYO vardır: • Akmerkez, Alarko, Atakule, EGS, Garanti, İş, Nurol, Pera, Vakıf, Yapı Kredi Koray ve Y&Y GYO • EGS GYO  İMKB Gözaltı Pazarı • Diğer 10 GYO  İMKB Ulusal Pazar • 31 Aralık 2006 itibariyle halka açık 11 GYO’nun • Toplam portföy değeri 1,49 milyar euro, • Net aktif değeri 1,36 milyar euro, • Piyasa değeri 1,15 milyar eurodur. • Gelişmiş ülkelerdeki GYO pazarlarıyla karşılaştırıldığında, ülkemizdeki GYO sektörü göreceli olarak küçük kalmakta ve önemli bir gelişme potansiyeline işaret etmektedir. • Ayrıca kurulma işlemlerini tamamlayan, faaliyetlerini sürdüren, portföy oluşturma ve halka arz hazırlıkları yapmakta olan 7 GYO daha bulunmaktadır • Akfen, Emlak Konut, İktisat, Martı, Maya, Sağlam ve TSKB • İMKB’ye kotasyonla birlikte sektörde halka açık şirket sayısı 18’e, toplam net aktif değer 4 milyar euroya yükselecektir.

17. GYO Sektör Verileri

18. GYO’lara Yabancı İlgisi • GYO’lara yabancı ilgisi: • Hollandalı Corio, Akmerkez GYO’nun halka arzında şirketin %46,9’unu satın almıştır. • Yabancı yatırımcı ve fonların GYO hisse senetlerinde aldığı pozisyonlar sonucu yabancı payı %30 seviyesine yükselmiştir • Credit Suisse, JP Morgan Chase & Co, NCH New Europe Property, East Capital Asset Management, Turkish Investment • 2006 yılında yabancı yatırımcıların ilk defa GYO’ların ana hissedarları olma yönünde girişimleri: • ABD’li fon yöneticisi Rudolph Younes, İhlas GYO’nun %13,35’ini almış, şirket ismi Y&Y olarak değiştirilmiştir. • GE Capital Corporation, Garanti GYO’nun %25,5’ini alarak Doğuş holding’le birlikte şirketin ana hissedarı olmuştur. • Mevcut GYO’ların portföylerindeki gayrimenkullere yabancı yatırımcılar yoğun ilgi göstermektedirler. • GYO birleşme ve satın almalarının artması, yabancıların da GYO kurmaya başlaması beklenmektedir.

19. Ülkemizdeki Konut Kredileri • 2000’lerin başında 100 milyon dolarlar seviyesindeki konut kredileri, bugün 16 milyar doları aşmıştır. • 2005 ve 2006’daki hızlı yükselişi, Merkez Bankası’nın Mayıs 2006’da dalgalanmaları ve döviz talebini önlemek için yıllık faizleri %13,25’ten %17,50 seviyesine çıkarması yavaşlatmıştır. • Tüketicilerin sadece %6’sı dövize endeksli konut kredisini tercih etmiştir. • Kullanılan kredilerin %74’ünün vadesi 37 ay ile 120 ay arasındadır.

20. Mortgage Sistemine İlişkin Beklentiler • GYODER’in ikinci araştırma raporuna göre: • Ülkemizin yıllık konut ihtiyacı 600.000 konuttur. • 18 milyon konutluk toplam stokun önemli birbölümünün yenileme ve güçlendirme ihtiyacı vardır. • Önümüzdeki 10 yılda toplam konut ihtiyacı 6,96 milyondur. • 10 yıl içinde toplam konut kredilerinin bugünkü 16 milyar dolar seviyesinden 88,4 milyar dolara çıkması beklenmektedir. • Mortgage Sistemi • ev sahibi olmak isteyen milyonlarca insanın hayalini kurduğu evi, emekli olmayı beklemeden satın almalarına imkan verecek, • dar gelirlinin ve orta sınıfın konut edinmesini kolaylaştıracak, • yapı kalitesinin yükselmesine, • mülkiyetin ve gayrimenkul alım satım işlemlerinin kayıt altına alınmasına büyük katkı sağlayacaktır.