De aardrevolutie

1. De aardrevolutie

2. Waarnemingen ZOMER WINTER

3. Waarnemingen WINTER : • In de winter komt de zon lager boven de horizon dan in de zomer • De baan die de zon in de winter boven de horizon beschrijft is korter dan in de zomer De dagen worden korter in de winter ZOMER : Omgekeerde situatie

4. Ellipsbaan Lentenachteveningen 21 maart 66°33´ Zomerzonnewende 21 juni PERIHELIUM APHELIUM Winterzonnewende 22 december Herfstnachteveningen 23 september

5. AARDE ALTIJD EVEN VER VAN DE ZON TIJDENS OMWENTELING ? • NEEN: • Kleiner in de winter = perihelium • Groter in de zomer = aphelium INDELING VAN SEIZOENEN OP BASIS VAN AFSTAND AARDE-ZON ? NEEN : Anders zou het in de winter warmer moeten zijn en tijdens de zomer veel kouder

6. WEETJE ! De aarde draait niet altijd even snel in haar baan! De perkenwet van Kepler: Als een planeet in dezelfdetijd van A naar B en van C naar D gaat, zijnde gearceerde oppervlakten even groot

7. Duur van één omwenteling 1 omwenteling rond de zon duurt ???? 365 dagen ? 366 dagen? 365 dagen 5u 48 min 45,2 sec

8. Schrikkeljaar Wat is een schrikkeljaar ? Een jaar met 366 dagen ipv 365 dagen. We tellen 29 februari er bij. Waarom voerden de Romeinen in hun tijd al om de 4 jaar een schrikkeljaar in ? 1 jaar = 365 dagen => per omwenteling bijna 6 uren over 4 x 6 uren = 24 uren = extra dag

9. Schrikkeljaar Waarom aanpassing in Gregoriaanse kalender ? Te veel schrikkeljaren gerekend in Romeinse tijd. 5u 48 min ….. = 6 uren Algemene regel voor schrikkeljaar : Een jaar is een schrikkeljaar als het deelbaar is door 4. Maar, eeuwjaren zijn geen schrikkeljaren, eeuwjaren deelbaar door 400 dan weer wel .

10. WEETJE ! Waarom precies 29 februari ? In de oudste Romeinse kalender, die maar tien maanden telde, kwamen januari en februari niet voor. De Romeinen zagen de winter namelijk als een maandloze periode. Toen onder keizer Pompilius het jaar werd verdeeld in twaalf maanden werd de laatste maand ‘februaris’ gedoopt. Het jaar begon toen dus met maart. De schrikkeldag werd logischerwijs verrekend aan het einde van het jaar. Dit betekent dus aan het einde van februari. In het jaar 456 na Christus werd januari de eerste en februari de tweede maand. De schrikkeldag bleef echter na de tweede maand.

11. 1980 : • 1600 : • 1800 : • 1917 : • 1994 : • 1996 : Schrikkeljaar Schrikkeljaar Geen schrikkeljaar Geen schrikkeljaar Geen schrikkeljaar Schrikkeljaar

12. Schuine aardas Eclipticavlak ? Het vlak waarin de aarde in zijn ellipsvormige baan om de zon draait

13. Aardas loodrecht op eclipticavlak ? Neen, hoek van 66° 33’ (gemiddeld) aardas 66°33’ eclipticavlak hoek tussen eclipticavlak en evenaarsvlak? 90° - 66°33’ = 23° 27’

14. WEETJE ! Precessie en nutatie van de aardas De aardas beschrijft een soort ‘tolbeweging’ met een omlooptijd van ongeveer 26 000 jaar. De oorzaak hiervan is de aantrekking die de zon op de aarde uitoefent. In deze kegelvorm zitten knikken (golven), dit is de nutatie. Dit wordt veroorzaakt door de wisselende invloed van de maan. Het gevolg is dat de hoek tussen de evenaar en de ecliptica varieert van 21°55’ tot 24°18’ in een periode van 40 000 jaar.

15. POOLCIRKELS KEERKRINGEN

16. Schuine aardas Noordpoolcirkel 66° 33’ N Kreeftskeerkring 23°27’ N Evenaar 0° Steenbokskeerkring 23°27’ S Zuidpoolcirkel 66°33’ S

17. Seizoensindeling Inleidende figuren : zonlicht Voor Ken staat de zon hoog aan de horizon Voor Barbie staat de zon lager aan de horizon

18. 21 maart en 23 september

19. NOORDPOOLCIRKEL KREEFTSKEERKRING EVENAAR STEENBOKSKEERKRING ZUIDPOOLCIRKEL

20. 21 maart en 23 september Op welke parallel loodrechte inval van zonnestralen? EVENAAR ! Loodrechte inval van zon = de zon staat in het zenith ! Lengte van dag en nacht? Overal gelijk : 12u dag en 12u nacht Culminatiehoogte van plaats X ? Algemene regel : 90° min de afstand van plaats X tot de plaats waar die dag de zon ‘s middags in het zenith staat.

21. Culminatiehoogte 50° Culminatiehoogte in België (50° NB) op 21 maart en 23 september: 90° - (afstand tussen 50° NB en evenaar) = 90° - 50° = 40 °

22. 21 juni

23. NOORDPOOLCIRKEL KREEFTSKK. EVENAAR STEENBOKSKK. ZUIDPOOLCIRKEL

24. 21 juni Op welke parallel loodrechte inval van zonnestralen ? Kreeftskeerkring Lengte van dag en nacht ? Alleen op evenaar dag en nacht nog even lang Hoe meer naar het noorden, hoe langer de dagen Hoe meer naar het zuiden, hoe korter de dagen

25. 21 juni Culminatiehoogte aan de evenaar : 90° - 23°27’ = 66° 33’ Culminatiehoogte in België (50° NB) : 90° - (50°- 23°27’) = 63° 27’ Ten noorden van 66°33’ NB : POOLDAG = de zon gaat niet onder de horizon Hoe meer naar de noordpool, hoe meer dagen de zon boven de horizon blijft. Ten zuiden van 66°33’ ZB : POOLNACHT

26. POOLDAG OF MIDZOMERNACHT

27. 22 december NOORDPOOLCIRKEL KREEFTSKK. EVENAAR STEENBOKSKK. ZUIDPOOLCIRKEL

28. 22 december Op welke parallel loodrechte inval van zonnestralen ? Steenbokskeerkring Lengte van dag en nacht ? Alleen op evenaar dag en nacht nog even lang Hoe meer naar het noorden, hoe korter de dagen Hoe meer naar het zuiden, hoe langer de dagen

29. 22 december Culminatiehoogte aan de evenaar : 90° - 23°27’ = 66° 33’ Culminatiehoogte in België (50° NB) : 90° - (50°+ 23°27’) = 90 – 50 – 23°27’ = 16°33’ Ten noorden van 66°33’ NB : POOLNACHT Ten zuiden van 66°33’ ZB : POOLDAG

30. Vroege middag in de Noorse stad Tromsö tijdens de poolnacht waarbij de zon 24 uur niet boven de horizon komt.