1 / 41

Populacija

Populacija. Organske vrste u prirodi ne mogu se shvatiti kao prost zbir izolovanih jedinki – njihov stvarni oblik postojanja jesu populacije

waggoner-buckingham
Download Presentation

Populacija

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Populacija

  2. Organske vrste u prirodi ne mogu se shvatiti kao prost zbir izolovanih jedinki – njihov stvarni oblik postojanja jesu populacije • Populacija predstavlja prostorno-vremenski integrisanu grupu jedinki iste vrste koje su međusobno povezane nizom odnosa, a pre svega odnosima reprodukcije • Jedinke u populaciji raspolažu zajedničkim skupom naslednih faktora (genofondom) i pripadaju određenom ekosistemu • Populacioni procesi su funkcije koje čine dinamiku populacija, a populacioni atributi su mere te populacije • Populacije imaju više različitih karakteristika (atributa) koje su osobene za grupu, a ne za pojedine članove grupe

  3. Atributipopulacije: • veličina (brojnost, relativnaiapsolutnagustina) • disperzijaiprostorniraspored • socijalnoiteritorijalnoponašanje, socijalnastruktura • natalitet (istopenataliteta) • mortalitet (istopemortaliteta, preživljavanje) • karakteristike rastenjapopulacije (eksponencijalno, sigmoidno), stoperasta, biotički potencijal • uzrasnaipolnastruktura

  4. veličinapopulacije(brojnost, relativnaiapsolutnagustina) • Pojambrojnosti označava ukupan broj jedinki u nekoj populaciji • Gustinapopulacijepredstavljaveličinupopulacije u odnosunajedinicuprostora • Izražava se kao broj jedinki ili kao biomasa po jedinici prostora (jed./m2, t/ha, kg/m3) • Gustina može biti opšta i ekološka

  5. Opšta gustinaje broj ili biomasa po jedinici ukupnog prostora • Ekološka (specifična) gustinaje gustina po jedinici staništa (habitata), prostora koji stvarno može kolonizovati populacija (jedinica stvarno naseljenog prostora)

  6. disperzijaiprostorniraspored • Disperzija populacije predstavlja kretanje jedinki (uključujući i semena, spore, larve) u ili iz populacije ili areala aktivnosti populacije. • Emigracije, imigracije– u jednom pravcu • Migracije– periodični odlazak i povratak

  7. horizontalne ivertikalnemigracije • dnevno-noćnemigracije (diurnalne). • sezonskemigracije • potragazahranom • odlazaknamrest • odlazaknazimovanje

  8. Rezultat kretanja jedinki neke životinjske populacije u datom trenutku jeste njihov prostorni raspored u staništu – dinamička kategorija u funkciji vremena • Slučajni (relativno redak u prirodi) dešava se kada je okruženje homogeno (ujednačeno povoljno) • Uniformnijavlja kada je kompeticija među jedinkama jaka ili gde postoji antagonizam (ujednačeno nepovoljna sredina) • Grupni (neujednačen, neslučajan)predstavlja najčešći obrazac (heterogena sredina)

  9. socijalnoiteritorijalnoponašanje, socijalnastruktura • Individue, paroviiliporodičnegrupe vertebrata ivišihinvertebrataobičnoimajuograničenuaktivnost u okvirunekogdefinisanogprostorakoji se nazivaindividualniareal aktivnosti(home range). Veličinazavisiodvrsteživotinjeinjene vagilnosti. • Ukoliko se tajprostoraktivnobraniodjedinkisopstvenevrste, naziva se teritorijom. • Teritorijalnost redukuje kompeticiju isprečavaprenamnožavanje iiscrpljenje rezervi tj. reguliše gustinu populacije ispod nivoa zasićenja sredine

  10. natalitet (stope nataliteta) • Natalitet predstavlja urođeno svojstvo populacije da se uvećava • Maksimalni(apsolutni, fiziološki) natalitet (fekunditet, reproduktivni potencijal) je teorijska maksimalna produkcija novih jedinki u idealnim uslovima, konstantan je za određenu populaciju • Ekološki (realizovani) natalitet(fertilitet) se ostvaruje pod specifičnim uslovima sredine • Stopa nataliteta se izražava kao broj novorođenih u jedinici vremena (apsolutna, opšta stopa) ili broj novorođenih po jedinici vremena i po jedinici populacije (specifična stopa – najčešće po uzrastu). • Apsolutna (opšta) stopa • Specifična stopa

  11. mortalitet (stope mortaliteta, preživljavanje) • Mortalitet predstavlja negativni faktor rastenja populacije • Minimalni (teorijski, fiziološki) mortalitetse javlja u optimalnim uslovima, jedinke umiru od starosti determinisanom genetičkim i fiziološkim karakteristikama • Ekološki (realizovani) mortalitetse mortalitet pod specifičnim uslovima sredine • Apsolutna (opšta) stopa • Specifična stopa

  12. stopa preživljavanja =1 – stopasmrtnosti

  13. karakteristike rastenja populacije (eksponencijalno, sigmoidno), stope rasta

  14. ΔN/Δt = rN • Parametar r =trenutna (infinitezimalna) stopa populacionog rasta kada Δt teži nuli • Konačna stopa rasta (λ) pokazuje koliko puta će se populacija uvećati ako bi se nastavio eksponencijalni rast,  = e r • Kada je sredina optimalna, a postoji stabilna uzrasna struktura, specifična stopa rasta postaje urođena stopa prirodnog porasta ili rmax. • Ova maksimalna stopa je poznatija pod nazivom biotički potencijal ili reproduktivni potencijal.

  15. uzrasna i polna struktura • Prereproduktivna • Reproduktivna • Postreproduktivna

  16. KLASIFIKACIJA KVANTITATIVNIH METODA U DEMEKOLOGIJI

  17. Tri tipa kvantitativnih metoda: • apsolutne • relativne • prelazne

  18. Apsolutne metode • Metode koje nam daju gustinu tj. brojnost populacije u odnosu na jedinicu provršine/zapremine (jed./m2, t/ha, kg/m3) • Tri tipa metoda: • cenzus • metode markiranja i ponovnog ulova • uzorkovanje jedinice prostora

  19. Cenzus; predstavlja prebrojavanje kompletne populacije

  20. Metode markiranja i ponovnog ulova (capture-recapture) (Linkoln-Petersonov indeks, Džeksonova metoda (1 markiranje, višestruki ulovi), Bejlijeva metoda (3 ulova, 2 markiranja)...) • Dva tipa markiranja: grupno i individualno

  22. Uzorkovanje jedinice prostora (metode kvadrata)

  23. Relativne metode • To su različiti brojčani pokazatelji veličine populacije koji se ne izražavajupreko gustine (preko jedinice prostora) već preko jedinice truda/učinka(catch per unit effort, CPUE) • Indeksi gustine: skale i indeksi u užem smislu • Indirektni pokazatelji brojnosti

  24. Indeksi gustine • Skale – kada se brojnost ne predstavlja direktno već u okviru unapred određene skale (‚‚odokativnom“metodom ili prebacivanjem realinih veličina brojnosti u unapred definisane kategorije) • Primer: skale brojnosti sa kategorijama 1-10 ili IUCN kategorizacija ugroženosti na osnovu brojnosti populacije • Indeksi u užem smislu – brojnost jedinki u odnosu na jedinicu učinka/truda (klopke, satnica, količinu atraktanta/otrova...)

  25. Prelazne metode • Transekti (transekt opažanja, klopki i aktivni lov duž linije) (vremenski transekt i dužinski transekt) • Može biti određene i neodređene širine i u zavisnotsti od toga spada u apsolutne ili relativne metode • Regresione metode (totalno izlovljavanje) zasnivaju se sukcesivnim neselektivnim izlovljavanjima populacije • U zavisnosti kakva se statistička obrada podataka upotrebi i koliko se zadovolje početni uslovi metoda se može smatrati i apsolutnom

More Related