تلاوت سوره حمد

1. بعدی تلاوت سوره حمد

2. فرسودگی شغلی Job burnout تهیه و تنظیم سید مصطفی حسینی دی1390

3. مقدمه آیا تاکنون برای شما پیش آمده است که به دلیل درگیر بودن به کارهای مختلف و نداشتن فرصت برای استراحت کافی ، احساس کنید حال خوبی ندارید، حوصله شما برای کار کردن ، ملاقات با دوستان ، حرف زدن با دیگران و هرگونه برقراری ارتباط با مشتریان ، همکاران، روسا و مرئوسان ، کم شده است؟ اکنون می دانیم که در کشورهای صنعتی پیشرفته ، درصدی از کارکنان هر سازمان ، گرفتار فرسودگی شغلی و عوارض گوناگون و گاه شدید آن هستید و از این بابت صدمات مالی و جانی قابل توجه به خانواده آنان و سازمان محل کارشان وارد می شود. فرسودگی شغلی از جمله مفاهیمی است که در یک دهه اخیر مورد توجه روانشناسان صنعتی و سازمانی در غرب و شرق دور و به ویژه ژاپن قرار گرفته و آشنایی ما در ایران با این مفهوم ، سابقه کمتری دارد. در اسلایدهای ذیل قصد داریم شما را با تعاریف ، رویکردها ، مراحل ، نشانگان و عوامل ایجاد کننده فرسودگی شغلی ، آشنا سازیم.

4. تاریخچه مفهوم فرسودگی شغلی از حدود سه دهه پیش تاکنون اشاعه یافته و مقاله های علمی متعددی در رابطه با آن ، به چاپ رسیده است. برای مثال ، پرلمن و هارتمن (1982) روشن ساختند که تا سال 1382 ، تعداد 48 مقاله در رابطه با فرسودگی شغلی ، به چاپ رسیده است. در سال 1994 نیز گزارش شد که بیش از 300 مقاله در رابطه با فرسودگی شغلی ، به چاپ رسیده است. (دکوات و دیگران 1994).

5. یکی از مفاهیمی که در سال های اخیر توجه روانشناسان صنعتی - سازمانی را به خود معطوف ساخته ، از پا درآمدن ، از رمق افتادن بی حالی ، سستی و رخوت متصدی شغل است که اصطلاحاً به آن فرسودگی شغلی گفته می شود. به نظرمی آید فرسودگی شغلی نوعی پاسخ فرد به عوامل فشارزای میان فردی درمحیط کار باشد که طی آن تماس بیش از ظرفیت متصدی شغل با همکاران ، روسا ، مرئوسان ، ارباب رجوع و..... باعث تغییراتی در نگرش ها و رفتار وی نسبت به آن می شود. تعاریف فرسودگی شغلی

6. فاریر(1983)در تعریف فرسودگی شغلی می نویسد: فرسودگی شغلی حالتی از خستگی جسمی ، عاطفی و روانی است که در نتیجه مواجهه مستقیم و دراز مدت فرد با مردم و در شرایطی که از لحاظ هیجانی طاقت فرساست، در وی ایجاد می شود. • به نظر مَزلچ و جکسون ، فرسودگی شغلی عبارت است از کاهش قدرت سازگاری فرد بر اثر عوامل فشارزا و نشانگان خستگی جسمی و هیجانی. تعاریف فرسودگی شغلی

7. مفهوم فرسودگی شغلی برای اولین بار در اوایل دهه 1970 توسط فِرود نبرگر (1975) معرفی شد. • فرودنبرگر اولین شخصی است که در سال 1975 از واژه فرسودگی شغلی با مضمون امروزی آن استفاده کرده و فرسودگی شغلی را حالتی از خستگی هیجانی و جسمانی دانسته است که از شرایط موجود در محیط کار، نشأت می گیرد. تعاریف فرسودگی شغلی

8. رویکردهای مختلف نسبت به فرسودگی شغلی مدل کَپنر: در مدل کَپنر ، بین دو متغیر فشارها و آشفتگی روانی ، رابطه مثبت وجود دارد. رویکرد بالینی: فِرودنبرگر فرسودگی را یک حالت خستگی و تحلیل رفتگی می داند که از کار سخت و بدون انگیزه ناشی می شود .

9. رویکردهای مختلف نسبت به فرسودگی شغلی رویکرد روانشناختی – اجتماعی: آنها به این نتیجه رسیدند که فرسودگی شغلی یک ساختارچند بعدی می باشد که از سه مولفه مربوط به هم تشکیل شده است این مولفه ها عبارتند از: مولفه سوم: احساس موفقیت فردی مولفه اول: تحلیل یا خستگی هیجانی مولفه دوم : مسخ شخصیت

10. رویکردهای مختلف نسبت به فرسودگی شغلی • رویکرد تعاملی چرنیس: در مدل چرنیس ، حرکت به سمت فرسودگی شغلی به ترتیب ، شامل مراحل زیر است: مقابله دفاعی فشار روانی آشفتگی روانی

11. ِفرودنبرگر گروه های زیر را به عنوان کارکنانی که بیشتر دچار فرسودگی شغلی می شوند معرفی کرده است: 2 1 افرادی که سازمان را جایگزین زندگی اجتماعی خود کرده اند: این گروه از کارکنان افرادی هستند که زندگی بیرون از اداره برای آنان رضایت بخش نیست. تعهد بیش از حد به کار دارند و به مدت طولانی نیز در سازمان کار می کنند. کارکنان و کارمندان فداکار و متعهد به سازمان و کار: نمونه ای از این کارکنان کسانی هستند که در مراکز مشاوره ، مراکز پیش گیری از بحران ها و مراکز دیگری که به مردم خدمت می کنند به کار مشغول هستند و می کوشند به دیگران کمک کنند

12. ِفرودنبرگر گروه های زیر را به عنوان کارکنانی که بیشتر دچار فرسودگی شغلی می شوند معرفی کرده است: 4 3 مدیران: گروه دیگری که استعداد زیادی برای مبتلا شدن به فرسودگی شغلی را دارند مدیرانی هستند که بیش از حد کارمی کنند. کار بیش از حد مدیران منجر به خستگی جسمی و روانی آنان می شود و این رویداد نیز اولین گام رسیدن به فرسودگی شغلی است. افرادی که دارای شخصیت سلطه طلب هستند: به اعتقاد فرودنبرگر، افراد سلطه طلب نیز آمادگی لازم برای گرفتار آمدن به فرسودگی شغلی را دارند این افراد نیاز دارند تا دیگران را به شدت کنترل کنند آنها معتقدند که هیچ یک از افراد نمی توانند وظایف شغلی خود را آنچنان که شخص آنان انجام می دهد انجام دهند.

13. مراحل پنج گانه فرسودگی شغلی 5-مرحله برخورد با دیوار 2-مرحله کمبود سوخت 3-مرحله نشانه مزمن 1-مرحله ماه عسل 4-مرحله بحران توضیح

14. مراحل پنج گانه فرسودگی شغلی عبارتند از : • 1- مرحله ماه عسل: در این مرحله فرد احساسات شادمانی و سرخوشی ناشی از برخورد با شغل جدید را تجربه می کند این احساسات عبارتند از: تهییج ، اشتیاق ، غرور و چالش • 2- مرحله کمبود سوخت: در این مرحله فرد نوعی احساس مبهم زوال ، خستگی و گیجی را تجربه می کند. نشانه های این مرحله عبارتند از: نارضایتی شغلی ، عدم کارایی ، اختلال در خواب و احساس خستگی

15. مراحل فرسودگی شغلی • 3- مرحله نشانه مزمن: نشانه های عادی این مرحله عبارتند از: فرسودگی مزمن ، بیماری جسمی ، خشم و افسردگی • 4- مرحله بحران: در این مرحله فرد احساس می کند که بر او ستم رفته است و تمایلات مربوط به بدبینی ، شک و تردید نسبت به خود، در او افزایش می یابد. • 5- مرحله برخورد با دیوار: این مرحله از نشانگان فشار روانی ناشی از فرسودگی شغلی با به پایان رسیدن نیروی فرد برای سازگاری با محیط کار مشخص می شود و احتمال دارد در این مرحله فرد شغل خود را از دست بدهد.

16. علایم هشدار دهنده فرسودگی شغلی 3- از دست دادن انگیزه 2- احساسات و هیجان های منفی 1- احساس پوچی 5- سوء مصرف مواد 4- افسردگی 6- سیکل نادرست 9- کاهش سطح سلامت جسمی 8- کاهش عملکرد 7- عقب نشینی احساسات 11- یأس و ناکامی 10- مشکلات بین فردی

17. نشانگان فرسودگی شغلی را می توان به گونه ای دیگر و مطابق آنچه در زیر آورده شده طبقه بندی کرد: 3 شاخص های سازمانی 2 شاخص های روان تنی 1 شاخص های رفتاری 5 شاخص های هیجانی 4 شاخص های نگرشی

18. عوامل بوجود آورنده فرسودگی شغلی 1- عوامل اجتماعی 2- عوامل شغلی و مرتبط با محیط کار فرد 3- عوامل فردی

19. مهمتریننشانه های فرسودگی شغلی ( بر اساس نتایج تحقیقات موس ، 1981)

20. 1- سطح فشار روانی 2- نوع فشار روانی 3- شخصیت فرد پاریک (1982) در پاسخ به این سوال که ، چه عاملی باعث می گردد ، افراد دچار فرسودگی شغلی شوند؟ می گوید که این عوامل متعدد و عبارتند از: ؟ 4- ماهیت شغل یا نقش فرد 5- نوع زندگی فرد در خارج از محیط کار 6- سبک زندگی فرد 7- سبک هایی که فرد برای مقابله با فشار روانی به کار می گیرد 8- جو یا اقلیم سازمانی

21. عوامل شخصیتی و سازمانی درفرسودگی شغلی

22. عوامل سازمانی • فشارهای شغلی معمولی ( از قبیل سنگینی کار ، محدودیت زمانی و ابهام و تضاد در نقش) بیش از فشارهای مربوط به مراجعان ، با فرسودگی شغلی ، رابطه دارند. از دیگر عوامل سازمانی موثر در فرسودگی شغلی 3- انتظارات سازمانی 1- انتظارات شغلی 2- انتظار پیشرفت

23. عوامل شخصیتی شیوه مقابله اجتناب کننده سطوح پایین شهامت ضعف مرجع کنترل داخلی عزت نفس کم

24. اگر بخواهیم دلایل بروز فرسودگی شغلی را آنچنان که در منابع و مآخد گوناگون آورده شده است به ویژه بر اساس نظریه چند عاملی بهره وری و مدل واره آن ، یعنی منابا ماس فهرست وار معرفی کنیم می توانیم عوامل زیر را به عنوان نمونه هایی از عوامل موثر در ایجاد فرسودگی شغلی ارایه دهیم:

25. ناآشنا بودن افراد با هدف یا اهداف سازمان سیاست هایی که مدیریت سازمان در ابعاد مختلف حیات شغلی وضع می کند یا در عمل به کار می گیرد. شیوه های رهبری و مدیریت اعمال شده به ویژه در سطوح پایه یا نحوه رفتار سرپرستان واحدها با مرئوسان سخت و غیرقابل انعطاف بودن قوانین ، مقررات و آیین نامه ها در سازمان ناسالم بودن شبکه های ارتباطی درسازمان و فقدان ارتباط های دو طرفه و از پایین به بالا در سازمان مداخله کم اثر مدیریت سازمان در امور کارکنان ( رفاهی ، درمانی و...)

26. بهره گیری ناکافی از همه توان و استعدادهای بالقوه افراد در انجام دادن وظایف شغلی مبهم بودن نقش فرد در سازمان و در فرایند تولید ، توزیع و مصرف کالا و خدمات ارایه شده توسط سازمان ناراضی بودن افراد از شغل ، واحد یا سازمان محل کارشان یا پایین بودن سطح خشنودی یا رضایت آنان از شغل خود فقدان امکانات لازم برای رشد و ترقی یا ارتقای افراد در سازمان قرار گرفتن مداوم افراد در شرایطی که لازم است در زمان محدود ، کار زیادی انجام دهند واگذار کردن مسئولیت های بیش از ظرفیت افراد به آنان و ترس افراد از ناتوانی برای انجام دادن این مسئولیت ها

27. درگیر شدن در احساس تعارض نقش که طی آن نقش های متعارض به عهده فرد گذاشته می شود هماهنگ نبودن میزان پرداخت حقوق و مزایا با میزان کاری که انتظار می رود فرد در سازمان انجام دهد. نامناسب بودن نظام ارزیابی عملکرد شغلی افراد و جایگزین شدن رابطه به جای ضابطه در سازمان فقدان امکانات مناسب ، اثر بخش نبودن دوره های آموزشی تشکیل شده برای کارکنان و ناآشنا بودن متصدیان مشاغل گوناگون سازمان با وظایف خود به کار نگرفتن روش های علمی برای جذب ، آزمایش و انتخاب افراد و واگذاری تصدی مشاغل به افراد غیر واجدشرایط ناآشنایی افراد به وظایف شغلی خود از همان آغاز ورود به سازمان و تصدی شغلی که بر عهده آنان گذاشته می شود.

28. 1- آشنایی با مسئله اقدامات لازم برای جلوگیری از روند رشد فرسودگی شغلی 2- کوشش در پیدا کردن راه حل 4- پی گیری در این مورد که آیا نتایج اقدامات مفید بوده اند یا خیر. 3- به اجرا گذاشتن تصمیمات

29. شیوه های درمانی پیشنهادی فرودنبرگر جهت فرسودگی شغلی تغییر شغل شخص شرکت در دوره های آموزشی ویژه استراحت کردن محدود و کم کردن ساعات کار مرخصی گرفتن مبادله کردن اطالاعات و تجارب مربوط به فرسودگی شغلی با همکاران و دریافت حمایت های اجتماعی

30. روانشناسان صنعتی و سازمانی نیز پیشنهادهایی را جهت کاهش میزان فرسودگی شغلی کارکنان سازمان ها توصیه کرده اند. بعضی از این پیشنهادات جهت ایجاد تغییرات ساختاری در محل های کار عبارتند از 1- کاهش میزان سرو صدا درکار 2- کاهش سرعت کار 3- جلب توجه مسئولان نسبت به مشکلات کارکنان 4- دادن استقلال بیشتر به آنان جهت انتخاب برنامه کاری

31. 1- افراد را به کاری بگمارید که : به آن علاقمند هستند و از ویژگیهای شخصیتی لازم برای انجام دادن درست وظایف شغلی برخوردارند 2- برای متصدیان مشاغل گوناگون سازمان دوره های آموزشی مناسب تشکیل دهید راهبردهای سازمانی مقابله با فرسودگی شغلی 3- موجباتی را فراهم آورید که مهارت های افراد تحت نظارت شما در زمینه کنترل موقعیت ها ، افزایش یابد 4- از روش های تنبیهی و توبیخ کمتر استفاده کنید و اگر قصد دارید افراد تحت نظارت شما بهتر کار کنند روش های شرطی کردن عامل را به کار گیرید. 5- شرایط خطرآفرین در سازمان را به حداقل برسانید. 6- شبکه های ارتباطی در سازمان را بهبود ببخشید.

32. در پایان چند توصیه جهت پیش گیری و درمان فرسودگی شغلی به کارکنان سازمان ها پیشنهاد می شود: 5- سختی های زندگی را از میان بردارید 4- از اِنکار کردن جلوگیری کنید 3- به قدرت و منزلت واقعی خود پی ببرید 2- از گوشه گیری و انزوا پرهیز کنید 10- یاد بگیرید که خود را در حد اعتدال نگه دارید 1- ( نَه ) گفتن را یاد بگیرید 9- مراقب بدن خود ( سلامت خود) باشید 8- قوه تخیل خود را تقویت کنید 7- شرایط و محیط خود را تغییر دهید 6- سعی کنید مسایل را از هم تفکیک کنید

33. با تشکر از توجه شما موفق باشید تهیه و تنظیم سید مصطفی حسینی دی 1390 منبع: کتاب بهداشت روانی در محیط کار تالیف: پروفسور محمود ساعتچی