Hormonoterapia Nowotworów

1. Hormonoterapia Nowotworów

2. Historia hormonoterapii • 1896 Beatson – kastracja w raku piersi • 1940 Huggins – orchidektomia w r. jąder • 1962 Jensen – odkrycie receptorów

3. Nowotwory hormonozależne rak piersi rak gruczołu krokowego rak trzonu macicy Nowotwory o średniej hormonozależności rak jajnika rak szyjki macicy rak tarczycy rak nerki Zastosowanie hormonoterapii w leczeniu nowotworów

4. Inne zastosowanie hormonoterapii • wyniszczenie nowotworowe • poprawa tolerancji leczenia

5. Rola hormonoterapii w onkologii

6. Założenia terapii hormonalnej • Radykalne leczenie przeciwnowotworowe • neoadiuwantowe • uzupełniające • samodzielne (w szczególnych sytuacjach) • Leczenie paliatywne • Leczenie wspomagające • Leczenie substytucyjne • Zapobieganie (?)

7. Mechanizm działania • Pozbawienie wpływu hormonów • Usunięcie tkanek produkujących hormony (ablacja) • Zahamowanie ich produkcji • Zablokowanie receptorów hormonalnych • Terapia addytywna

8. Wrażliwość komórek na leczenie hormonalne uwarunkowana jest obecnością specjalnych białek, tzw. receptorów zlokalizowanych na ich powierzchni, w cytoplaźmie lub w jądrze komórkowym.

9. 80 70 60 50 40 30 20 10 0 ERPR -- +- -+ ++ Clark, 1984 Odpowiedź na leczenie hormonalne w zależności od ekspresji receptorów estrogenowych i progesteronowych

10. Odpowiedź na kolejne rzuty hormonoterapii

11. Hormony oddziałujące na pierś FSH + LH Estrogeny Progesteron Przedmenopauzalne Jajnik Prolaktyna Hormon wzrostu Przysadka Kortykosterydy LHRH (podwzgórze) Pomeno- i przedmenopauzalne Androgeny Estro geny ACTH Progesteron Nadnercza Obwodowakonwersja

12. antyestrogeny Biosynteza estrogenów Zahamowanie wzrostu Inhibitory aromatazy Zahamowanie wzrostu zależnego od estrogenów Biosynteza estrogenów Jądro komórkowe Komórka nowotworowa

13. Hormonoterapia raka piersi - eliminacja wpływu estrogenów • usunięcie źródła estrogenów • kastracja chirurgiczna lub Rtg • adrenalektomia • usunięcie lub hamowanie działania gonadotropin • hypofyzektomia • analogi LHRH • danazol • progestageny • blokowanie receptora estrogenowego • tamoksyfen i inne SERM • antagoniści receptora estrogenowego • hamowanie obwodowej syntezy estrogenów • inhibitory aromatazy

14. Hormonoterapia – metody ablacyjne • kastracja • chirurgiczna – Beatson 1896 • laparoskopia  powikłań • radiologiczna • wolniejszy efekt • dobra tolerancja • usunięcie nadnerczy • usunięcie przysadki nie stosowane

15. Chirurgiczne usunięcie jajników Napromienianie, Chemioterapia, Analogi LHRH Metody ablacyjne

16. Tamoksyfen – mechanizm działania • antagonista receptorów estrogenowychczęściowe działanie agonistyczne • endometrium • gęstość mineralna kości • gospodarka lipidowa • wpływ na wytwarzanie cytokin •  TGFα •  IGF-1 •  TGFβ • hamowanie angiogenezy

17. Testosteron Jądra Przysadka Podwzgórze Prostata LH Prolaktyna LHRH ACTH Nadnercza Kortyzol Nadnerczowe androgeny Hormonozależny rak prostaty

18. Rak prostaty – terapia hormonalna • estrogeny • orchidektomia • antagoniści receptorów androgenowych • analogi LHRH (kastracja farmakologiczna) • „całkowita blokada androgenowa”

19. Objawy niepożądane leczenia • Uderzenia gorąca • Wysypki skórne • Krwawienie z dróg rodnych • Ginekomastia • Przyrost masy ciała • Nadciśnienie • Powikłania zatorowo-zakrzepowe • Powikłania kardiologiczne • Hepatotoksyczność • Retinopatia

20. Profilaktyka raka piersi

21. Porównanie badania amerykańskiego z badaniami europejskimi