ชุมชนแนวปฏิบัติ

1. ชุมชนแนวปฏิบัติ ดร.วิภาดา เวทย์ประสิทธิ์ ภาควิชาวิทยาการคอมพิวเตอร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ Email : wwettayaprasit@yahoo.com

2. เรื่องชวนคุย • ชุมชนแนวปฏิบัติ • คุณอำนวย 2

3. ชุมชนแนวปฏิบัติ CoPCommunity of Practice

4. เครื่องมือจัดการความรู้เครื่องมือจัดการความรู้ (Knowledge Management Tools) จากหนังสือ การจัดการความรู้ สู่การปัญญาปฏิบัติ โดย อ.บดินทร์ วิจารณ์ Mapping โดย ภก.ประชาสรรณ์ แสนภักดี Download ได้จาก www.prachasan.com

5. ชุมชนนักปฏิบัติ CoP • เปนกลุมคนที่มารวมตัวกันอยางไมเปนทางการ • มีวัตถุประสงคเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู • สรางองคความรูใหมๆ • มาจากคนที่อยูในกลุมงานเดียวกัน หรือมีความสนใจในเรื่องใดเรื่องหนึ่งรวมกัน • มีความไววางใจและความเชื่อมั่นในการแลกเปลี่ยน ความรูระหวางกันและกัน เปนสิ่งที่สําคัญ 5

6. ชุมชนนักปฏิบัติ CoP • มีความแตกตางจากการจัดตั้งทีมงาน เนื่องจากเปนการรวมกัน.......อยางสมัครใจ........ • ควรมีการบันทึกสิ่งที่เรียนรูระหวางกัน • ใหแรงจูงใจหรือรางวัล.... สําหรับสมาชิกที่ใหความรวมมือและแลกเปลี่ยนเรียนรู เพื่อเปนตัวอยางแกคนอื่นๆตอไป • ควรสงเสริมให CoP มีการเติบโตและขยายตัว 6

7. ชุมชนนักปฏิบัติ CoP ชุมชน แนวปฏิบัติ เรื่องที่สนใจร่วมกัน ชุมชนแห่งการปฏิบัติ เปรียบเหมือนเก้าอี้สามขา 7

8. สร้างชุมชนนักปฏิบัติ • Expert 5% Training Professional 40% • Expert in Community • of Practice 100% 8

9. Create CoP6 CoP2 CoP1 CoP9 CoP11 CoP10 CoP5 CoP4 CoP8 CoP3 CoP7 Learn Share CoP1 Use Capture CoP 9

10. CoP มีหลายรูปแบบ • เล็ก หรือ ใหญ่ • อายุยืน หรือ อายุสั้น • อยู่รวมกัน หรือ กระจายตัว • เป็นเนื้อเดียว หรือ เป็นเนื้อผสม • เกิดขึ้นเอง หรือ จงใจให้เกิด • ไม่มีใครรู้จัก หรือ ได้รับการแต่งตั้งอย่างเป็นทางการ Club • ภายในขอบเขต หรือ ข้ามขอบเขต 10

11. ออกแบบให้เกิดวิวัฒนาการออกแบบให้เกิดวิวัฒนาการ • วงจรชีวิต CoP • การมีศักยภาพ ค้นหา จินตนาการ • การรวมตัว บ่มตัว มอบคุณค่าในทันที • การเติบใหญ่ มุ่งมั่น ขยาย • การดูแล ความรู้สึกเป็นเจ้าของ เปิดเผย • การปฏิรูป ปล่อยวาง คงไว้ การดูแล การเติบใหญ่ การปฏิรูป การรวมตัว การมีศักยภาพ 11

12. เชื้อเชิญสมาชิกให้เข้าร่วมในระดับที่ต่างกันเชื้อเชิญสมาชิกให้เข้าร่วมในระดับที่ต่างกัน • กลุ่มแกนหลัก (ผู้ประสานงาน5%): นัดประชุม บันทึกข้อมูลต่างๆ • กลุ่มประจำ(Expert 15%) : Postกระทู้ • กลุ่มเปลือกนอก (80%): อ่านดู websiteอย่างเดียว กลุ่มเปลือกนอก 80% 5% 15% กลุ่มประจำ กลุ่มแกนหลัก 12

13. ระดับการเขารวมใน ชุมชนแนวปฏิบัติ 13

14. หลัก 5 ประการในการดูแล CoP 1. ออกแบบให้เกิดวิวัฒนาการ 2. เชื้อเชิญสมาชิกให้เข้าร่วมในระดับที่ต่างกัน 3.พัฒนาพื้นที่สาธารณะและพื้นที่ส่วนตัว • มุ่งเน้นที่คุณค่า • ผสมผสานความคุ้นเคยและความตื่นเต้น เพื่อสร้างจังหวะให้ชุมชน 14

15. ศูนย์กลางความรู้แห่งชาติศูนย์กลางความรู้แห่งชาติ 15

16. ตัวอย่าง TKC CoP 16

17. CoP กลุ่มโรคเบาหวาน 17

18. ผู้เชี่ยวชาญ.. กลุ่มโรคเบาหวาน 18

19. ความรู้.. ผู้เชี่ยวชาญ.. กลุ่มโรคเบาหวาน 19

20. เสื้อทีม....ชุมชนนักปฏิบัติ CoP 20

21. คุณอำนวยFA Facilitator

22. ความหมายคุณอำนวย ลดความยุ่งยากหรืออุปสรรค ทำให้ง่าย หรือ ง่ายขึ้น ดำเนินการทำหน้าที่หรือกิจกรรมทั้งก่อน ระหว่าง และหลังการประชุม เพื่อช่วยให้กลุ่มได้บรรลุเป้าหมายของตนเอง อำนวยความสะดวก 22

23. บทบาทของคุณอำนวย ช่วยเหลือ นำทางไม่ใช่ควบคุม • ช่วยให้กลุ่มได้มีการสนทนาที่สร้างสรรค์ และจะต้องช่วยให้กลุ่ม กำหนดวาระ/ประเด็น และบริหารกระบวนการอภิปราย • ผู้นำทางด้านกระบวนการ เป็นคนที่ทำให้กระบวนการง่ายขึ้น หรือสะดวก คล่องตัวขึ้น 23

24. คุณอำนวย นำกลุ่มไปสู่การหาคำตอบ สร้างวิสัยทัศน์ และพัฒนาแผน ซึ่งจะจูงใจทุกคนให้นำเป้าหมายที่ตกลงกันไว้ ไปสู่ความสำเร็จ ทำหน้าที่เหมือนผู้อำนวยเพลง สร้างความสอดประสานกลมกลืน และนำศักยภาพ ความสามารถของทุกคน ให้ทุกคนมีส่วนสร้างความสำเร็จ จะต้องเป็นผู้สื่อสารและสร้างความเข้าใจระหว่างหน่วยงาน 24

25. คุณอำนวยไม่ใช่..... • โฆษกของกลุ่ม • ครูผู้บรรยาย • กรรมการผู้ตัดสิน • ผู้สังเกตการณ์ • ผู้นำหรือเจ้านาย • ผู้เชี่ยวชาญในเนื้อหา 25

26. ออกแบบ ให้ทุกคนมีส่วนนำ บริหาร ความสำเร็จสู่เป้าหมาย ที่ตกลงร่วมกัน กระบวนการ การ อำนวยกลุ่ม ที่เป็นกลาง นำอย่างไม่ ครอบงำ เน้นทำอย่างไร มากกว่าทำอะไร อำนวยความสะดวก ทำให้ง่ายขึ้น ใช้พลังศักยภาพ สื่อสาร จากสมาชิกกลุ่ม สร้างความ เข้าใจ 26

27. ความรู้เรื่องความแตกต่างระหว่างบุคคลความรู้เรื่องความแตกต่างระหว่างบุคคล การสร้างแรงจูงใจ/การให้รางวัล ความรู้เรื่องธรรมชาติมนุษย์ การเรียนรู้ ความรู้เชิงจิตวิทยา ทีมงาน การจัดการ การบริหาร บริบทของสิ่งที่ทำ การจัดการองค์กร เทคโนโลยี PDCA                KUSA ปัจจัยที่จะนำไปสู่การเป็นคุณอำนวยที่ดี K = Knowledge  27

28. เข้าใจความแตกต่างระหว่างบุคคลเข้าใจความแตกต่างระหว่างบุคคล เข้าใจธรรมชาติมนุษย์ เข้าใจว่าการทำงานย่อมมีอุปสรรค วัฒนธรรมองค์กร จุดมุ่งหมายองค์กร คุณค่าการจัดการความรู้ KUSA ปัจจัยที่จะนำไปสู่การเป็นคุณอำนวยที่ดี U = Understand   28

29. ให้โอกาส รับฟังความคิดเห็น กระบวนการกลุ่ม อดทน การบริหารอารมณ์ ใส่ใจ ทักษะการแก้ปัญหาความขัดแย้ง ช่างสังเกตุ การดึงศักยภาพบุคคล/ทีมงาน มีเทคนิคการจูงใจ/สนับสนุน การปรับตัว จูงใจและสร้างบรรยากาศ System Thinking        ทักษะการสื่อสาร ถ่ายทอด/ประชาสัมพันธ์ มนุษยสัมพันธ์ การเรียนรู้ KUSA ปัจจัยที่จะนำไปสู่การเป็นคุณอำนวยที่ดี S = Skill  29

30. เปิดโอกาส ทัศนคติเชิงบวก เชื่อว่าการจัดการความรู้ช่วยพัฒนามนุษย์และองค์กรได้ ใจกว้าง คิดนอกกรอบ มีใจรัก ประนีประนอม เชื่อมั่น : ศักยภาพ คุณค่า ความสามารถ EQ สูง มองโลกในแง่ดี วิสัยทัศน์กว้างไกล มองเห็นศักยภาพของคนอื่น อดทน อดกลั้น เชื่อมั่นในการทำงานเป็นทีม ยอมรับการเปลี่ยนแปลง KUSA ปัจจัยที่จะนำไปสู่การเป็นคุณอำนวยที่ดี A = Attitude 30

31. ทักษะที่จำเป็นของคุณอำนวยทักษะที่จำเป็นของคุณอำนวย การนำการอภิปราย กระตุ้นความคิด การสร้างบรรยากาศ การใช้คำถาม การฟัง การจับประเด็น สังเกต อ่านพฤติกรรมของผู้ร่วมประชุม ให้ข้อมูลย้อนกลับ สรุปความคิด การประนีประนอมแก้ไขข้อขัดแย้ง ควบคุมการประชุมให้ดำเนินไปตามขั้นตอน 31

32. เอกสารอ้างอิง ศ. นพ. วิจารณ์ พานิช, บันทึกความรู้ ความเข้าใจ และวิธีการดำเนินการจัดการความรู้http://blog-for-thai-km.blogspot.com/2005/03/workshop.html วิจารณ์ พานิช การจัดการความรู้ฉบับนักปฏิบัติ พูนลาภ อุทัยเลิศอรุณ ชุมชนแนวปฏิบัติ การจัดการความรู้ สายพันธุ์ใหม่ Cultivating Communities of Practice WeLearn Co, Ltd. ภก.ประชาสรรณ์ แสนภักดี http://www.prachasan.com 32

33. Q & A