Album grzybów

1. Album grzybów

2. Spis Treści • 1.Grzyby jadalne • 2.Grzyby trujące • 3. Grzyby pasożytnicze Spis Treści

3. Borowik Szlachetny • Borowik szlachetny – gatunek grzyba jadalnego z rodziny borowikowatych. Występuje w Europie i Ameryce Północnej (głównie na zachód od Gór Skalistych, rzadziej w części centralnej i wschodniej kontynentu). Poza tym został zawleczony do Nowej Zelandii i południowej Afryki. W Polsce często spotykany zwłaszcza w górach, rzadziej na niżu, zwykle rzadki w okolicach wielkich miast. • Jest jednym z najbardziej poszukiwanych grzybów jadalnych, wysoko ceniony ze względu na walory smakowe. Nadaje się do bezpośredniego spożycia, marynowania, suszenia i do wszelkich innych rodzajów przerobu. Jest wykorzystywany w przemyśle spożywczym. • Morfologia; • Kapelusz  • Ma średnicę od 6 do 25 centymetrów. U młodych osobników jest zwykle barwy białej, później piaskowej. Z czasem staje się jasnobrązowy i ciemnobrązowy. Rzadko zdarza się, aby kapelusz borowika szlachetnego był barwy karminowej. Kształt kapelusza początkowo jest gładki i półkolisty, później bardziej wypukły, stare okazy są poduszkowato rozpostarte. Powierzchnia kapelusza jest matowa, bywa pomarszczona, w czasie deszczu i u osobników starszych – staje się gładka i lepka. • Hymenofor • Drobne, okrągławe na przekroju rurki o długości od 8 do 30 milimetrów. Dają się łatwo oddzielić od miąższu kapelusza. Pory i rurki u młodych owocników są zwykle barwy białej bądź kremowej. U osobników starszych są one żółtawooliwkowe, żółtozielone i oliwkowozielone. U nasady hymenofor jest zatokowo wycięty. Podstawki osiągają rozmiary 32-40 x 10-12 µm, maczugowate z 4 zarodnikami. • Trzon • Ma wysokość od 5 do 20 centymetrów, a grubość od 1,5 do 10 centymetrów. Jest koloru białego, szarobiaławego lub piaskowego. U młodych osobników borowika szlachetnego trzon jest pękaty i głęboko osadzony w ziemi, później wydłuża się, staje się maczugowaty i baryłkowaty. Posiada delikatną siateczkę o białawym lub jasnobrązowym zabarwieniu, widoczną zwłaszcza w górnej części trzonu. • Miąższ • Zwykle ma kolor biały, rzadziej kremowy lub piaskowy, pod skórą czerwonawobrązowy. U młodych osobników jest on twardy, a u starszych gąbczasty. Nie zmienia zabarwienia na powietrzu ani w trakcie krojenia. Zapach ma przyjemny, a smak opisywany jako orzechowy.

4. Zarodniki Mają 14-18 x 4,5-7 µm średnicy i mają wrzecionowaty kształt oraz gładką powierzchnię. Zwykle są barwy białej, ciemnooliwkowej lub oliwkowobrązowej. Rozprzestrzeniane są przez ruchy powietrza. • Siedlisko • Borowik szlachetny występuje zarówno w lasach iglastych, liściastych jak i mieszanych. Najczęściej rośnie w drzewostanach świerkowych, rzadziej pod sosnami i dębami. Grzyb ten tworzy mikoryzę zewnętrzną z licznymi gatunkami drzewiastymi, najchętniej z wymienionymi w poprzednim zdaniu. Preferuje drzewostany w średniej klasie wieku, w starszych drzewostanach iglastych ustępuje borowikowi kasztanowemu. Owocniki pojawiają się najczęściej i najliczniej w okresie od maja do listopada, zdarzają się także w grudniu (np. w 2000 roku). Owocniki wyrastają pojedynczo, często w niewielkich grupach po kilka, bywa także, że tworzą kręgi. • Do prawidłowego rozwoju borowika szlachetnego potrzebne są nie tylko korzenie właściwego gatunku drzewa. Gatunek ten rośnie dobrze tylko w zespole z jeszcze dwoma gatunkami muchomorów: muchomora czerwonawego i muchomora twardawego .Rola borowika w tym zespole jest dominująca. Na powierzchni kory tworzy on ryzomorfy – wyraźnie widoczne gołym okiem sznury grzybniowe, które rozchodzą się w glebie w różnych kierunkach i tworzą okazałe owocniki. Poza tym, aby strzępki jego grzybni połączyły się z korzeniami drzew, w podłożu muszą się znajdować bakterie z rodzaju Pseudomonas

5. Maślak zwyczajny • Maślak zwyczajnyjest to bardzo popularny w Polsce grzyb z rodziny borowikowatych. Rośnie w okresie letnio – jesiennym najczęściej w lasach sosnowych. Maślaka można znaleźć także pod sosnami, jodłami i modrzewiami, z których korzeniami współżyje. • Kapelusz maślaka zwyczajnego ma ciemnobrązowy lub żółtobrązowy kolor oraz średnice 4 – 15 cm. Skóra jest żyłkowata, błyszcząca i lepka oraz łatwo oddziela się od miąższu. Kapelusz ma półkolisty oraz szeroki kształt. Rurki są cytrynowożółte i mają od 6 do 12 mm długości. Trzon maślaka zwyczajnego jest jasnożółty z brązowymi ziarenkami w górnej części. Jego wysokość wynosi od 4 – 11 cm. Charakterystyczną cechą dla maślaka zwyczajnego jest skórkowaty pierścień na trzonie. Miąższ ma lekko kwaskowaty smak i łagodny, charakterystyczny zapach oraz kremowy kolor.Maślak zwyczajny jest jednym z najsmaczniejszych jadalnych grzybów występujących w Polsce. Należy pamiętać, iż nie nadaje się on do suszenia ani dłuższego transportowania. Najlepiej jest go smażyć, dusić i marynować. Jego skórka ma kwaśny smak więc lepiej jest ją zdjąć przed spożywaniem.

6. Muchomor plamisty (Amanita pantherina (DC.) Krombh.) – gatunek grzybów należący do rodziny muchomorowatych (Amanitaceae). Nazwy ludowe: muchomór panterowy, muchomór pstrokaty, muchomór cętkowany, muchomór plamisty, bedłka pstrokata. Morfologia • Kapelusz • O średnicy 4-12 cm, za młodu kulisty, potem staje się wypukły i płaski. Kolor: brązowoszary, brunatny lub brązowożółty, w partiach górskich bywa w kolorze czarnobrunatnym. Na powierzchni pokryty białymi łatkami. Skórka z powierzchni jest łatwo zdejmowalna. Charakterystyczną cechą umożliwiającą rozróżnienie go od podobnych gatunków muchomorów (twardawego i czerwieniejącego) jest to, że brzegi kapelusza są wyraźnie prążkowane. • Blaszki • Gęste, białe, przy trzonie wolne nie zrastające się. • Trzon • O wysokości 6-15 cm i grubości 1-2 cm, biały, początkowo gruby i masywny, potem smukły, walcowaty, pusty w środku. Dołem jest szerszy i posiada bulwiaste, stosunkowo niewielkie zgrubienie z kilkoma rzędami wałeczków (charakterystyczna cecha umożliwjąca odróżnienie od podobnych gatunków muchomorów). Pod kapeluszem znajduje się gładki, błoniasty pierścień, który u starszych grzybów zanika. • Miąższ • Całkowicie biały, kruchy, nie zmienia barwy po uszkodzeniu. W smaku łagodny, słodkomdły i lekki zapach przypominający rzodkiew lub surowy ziemniak. • Wysyp zarodników • Biały. Zarodniki gładkie, szerokoelipsoidalne, o rozmiarach 9-12 x 7-9 Am. • Występowanie • Występuje na całej półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego. W Polsce spotkać go można głównie od czerwca do października w lasach liściastych, rzadziej w iglastych. Występuje pojedynczo lub w małych grupkach po kilka sztuk, zarówno na niżu, jak i w górach. • Znaczenie • Grzyb silnie trujący. Zawiera trujące toksyny, te same co muchomor czerwony czyli kwas ibotenowy i muscymol działające na centralny układ nerwowy]. Dawniej w NRD zajmował pierwsze miejsce na liście grzybów wywołujących zatrucia. Występuje w wielu regionach tego kraju pospolicie, rzadki jest natomiast w Saksoni i to nie znający go urlopowicze z tego landu byli głównymi ofiarami zatruć. • Objawy zatrucia • Zaburzenia ze strony układu pokarmowego połączone z wymiotami i biegunką. Osoba po spożyciu grzyba odczuwa pobudzenie podobne do upojenia alkoholowego połączone z halucynacjami mieszanymi na przemian z radością i napadem szału. Pojawiają się drgawki i zaburzenia wzrokowe po czym następuje senność i utrata przytomności. Stan ten prowadzi do śmierci. W przypadku zatrucia należy jak najszybciej doprowadzić do wypróżnienia żołądka z treści pokarmowej i wezwać pomoc lekarską Muchomor plamisty

7. Muchomor sromotnikowy • Muchomor sromotnikowy, muchomor zielonawy (Amanita phalloides (Vaill. ex Fr.) Link) – gatunek grzybów należący do rodziny muchomorowatych (Amanitaceae). Dla ludzi grzyb śmiertelnie trujący. Morfologia • Kapelusz • Średnica 5-15 cm, za młodu półkulisty, potem dzwonkowato-łukowaty, w końcu rozpostarty. Skórka gładka, przy brzegu nieprążkowana, składa się z przylegających i promieniście ułożonych włókienek. Kolor białozielonkawy, oliwkowozielonkawy, szarozielony, brunatnozielony, na brzegu zwykle jaśniejszy, czasem żółtawy. Na słońcu, oraz u starszych okazów kolor jest wypłowiały. Skórka łatwo daje się ściągnąć i często występują na niej białe resztki osłony[4]. • Trzon • Wysokość do 15 cm, grubość do 2 cm. Jest walcowaty, w nasadzie zakończony bulwą o średnicy do 4 cm. Bulwa otoczona jest wysoką, białawą i odstającą pochwą. Kolor trzonu białawy z odcieniem żółtawozielonkawym. Posiada wyraźny, zwisający pierścień o kolorze od białego do żółtawego. Powyżej pierścienia trzon jest gładki, pod pierścieniem występują delikatne łuski, czasami tworzące zygzakowaty wzór. • Miąższ • Biały, nie zmienia koloru po przełamaniu. U młodych okazów miąższ ma łagodny zapach, u starych pachnie nieco ziemniakami. Smak przyjemny. • Blaszki • Gęste, białe, u starych okazów z lekkim odcieniem żółtawozielonkawym. U młodych okazów są niewidoczne, gdyż przykryte są białawą osłoną. • Wysyp zarodników • Biały. Zarodniki gładkie, szerokoelipsoidalne, lub niemal kuliste, o rozmiarach 8 × 11 μm. • Występowanie • W Europie Środkowej jest pospolity. Występuje najczęściej w lasach liściastych, także w mieszanych; rośnie pojedynczo, lub w małych grupkach. Grzyb mikoryzowy. Najczęściej rośnie pod dębami i bukami rzadziej pod innymi drzewami liściastymi. Najczęściej występuje na glebach o odczynie obojętnym lub zasadowym, ale potrafi rosnąć także na glebach kwaśnych. Owocniki wyrastają od lata do późnej jesieni. W Polsce występuje na całym terytorium i jest pospolity. • Znaczenie • Dla ludzi grzyb śmiertelnie trujący. Dla wielu drobnych zwierząt, np. ślimaków i owadów jest nieszkodliwy. Muchomor sromotnikowy wraz z muchomorem jadowitym (Amanita virosa) są najsilniej trującymi grzybami występującymi w Polsce. Muchomor sromotnikowy jest też niebezpieczny z tego powodu, że ma łagodny smak i może być pomylony z wieloma innymi gatunkami grzybów].

8. Własności trujące • Muchomor sromotnikowy zawiera dwa rodzaje toksyn: fallotoksyny (falloidyna, falloina, fallizyna, fallicydyna) oraz amatoksyny (amanityna, amanina, amanullina). Główną toksyną odpowiedzialną za zatrucie po spożyciu muchomora sromotnikowego jest alfa-amanityna. Toksyny te powodują nieodwracalne uszkodzenie wątroby i innych narządów ciała. Pierwsze objawy zatrucia pojawiają się późno, bo dopiero po 8-12 godzinach od spożycia grzybów, gdy większość trucizny została już wchłonięta do krwi. Są to dolegliwości objawiające się zawrotami i bólami głowy, nudnościami, wymiotami, bólem brzucha, biegunkami, przyspieszeniem tętna, trudnościami w oddychaniu. Czasami następuje na jakiś czas poprawa samopoczucia, jednak jest ona złudna, toksyny nie przestają działać i niszczą wątrobę, nerki i inne narządy ciała. W wątrobie następuje jej stłuszczenie, martwica i zanik glikogenu, wystąpić może także hipoglikemia, a nawet drgawki hipoglikemiczne. Wskutek uszkodzenia nerek występuje azotemia, hipochloremia, mocznica. Trucizny te uszkadzają również inne narządy. W wyniku uszkodzenia jelit występują krwawe biegunki, w wyniku uszkodzenia szpiku kostnego niedokrwistość, w wyniku uszkodzenia serca jego stłuszczenie i niedomoga krążenia (sinica). Śmierć następuje po 2-3 dniach, a przy słabszym zatruciu nawet po 10-13 dniach. • Przy każdym podejrzeniu zatrucia grzybami należy się bezzwłocznie udać do lekarza. Należy zachować resztki niespożytych grzybów (oznaczenie gatunku jest istotne przy leczeniu). Nie należy leczyć się we własnym zakresie. Zatrucie muchomorem sromotnikowym leczy się w szpitalu. Leczenie jest trudne i nie zawsze skuteczne

9. Opieńka miodowa • Morfologia • Kapelusz • Średnica 3-11 cm. Najpierw jest półkulisty, wypukły, później spłaszczony. Za młodu barwy miodowożółtej, miodowobrązowej, oliwkowożółtej potem oliwkowobrązowy, ciemnoczerwonobrązowy. Pokryty drobnymi czerwonobrązowymi, brązowymi lub czarniawymi łuseczkami, które są najciemniejsze i najgęstsze pośrodku. U starych okazów łuski często zanikają i kapelusz jest nagi. • Blaszki • Początkowo białawe, później beżoworóżowawe, żółtawe z brązowawymi plamami zbiegające, cienkie. • Trzon • Wysokość 8-18 cm, grubość 0,5-1,5 cm; żółtawy, miodowobrązowy, czerwonobrązowy, czarnobrązowy, u szczytu bledszy wysmukły, cylindryczny, wygięty, o podstawie rozszerzonej, szorstkiej i ciemniejszej. Trzony sąsiednich grzybów często są zrośnięte razem. Posiada szeroki błoniasty pierścień złotożółtego koloru, który w dolnej części pokryty jest żółtymi kosmkami. • Miąższ • Białawy, bladocielisty, nie zmienia barwy po przekrojeniu, u młodych owocników miękki, mięsisty, u starych twardy i łykowaty (zwłaszcza w trzonie). • Wysyp zarodników • Biały. Zarodniki elipsoidalne, gładkie o wymiarach 7-9-8 × 5-6 µm.Jest pospolita w całej Europie Środkowej, również w Polsce. Występuje najczęściej jesienią od września do listopada, ale czasami może pojawić się nawet na początku sierpnia. Zwykle występuje gromadnie, czasami bardzo licznie. Rośnie na drewnie (pnie, pniaki, gałęzie, korzenie) różnych gatunków drzew liściastych w lasach, ogrodach, parkach i sadach. Czasami rosnąc na korzeniach drzew lub zagrzebanych w ziemi kawałkach drewna sprawia wrażenie, jakby rosła na ziemi. Wytwarza charakterystyczne sznury grzybniowe (ryzomorfy), przerastające znaczne odległości w glebie i ściółce; pełnią one rolę narządów infekcyjnych, dokonując zakażenia korzeni drzew. • Znaczenie • Saprotrof i pasożyt. Wywołuje białą zgniliznę drewna zaatakowanych drzew. • Grzyb jadalny. Surowe opieńki są w smaku początkowo łagodne, pozostawiają cierpki posmak, zapach mają słaby, ale przyjemny (przypomina trochę ser Camembert). Są smaczne, twarde, o łykowatym, mniej wykorzystywanym do konsumpcji trzonie. Do spożycia używa się najczęściej młodych kapeluszy. W stanie surowym lub niedogotowanym opieńka miodowa może być trująca. Dlatego też należy ją najpierw obgotować przez około 5 minut i odlać wywar, po czym dopiero poddaje się ją dalszej obróbce termicznej.

10. Znaczenie • Saprotrof i pasożyt. Wywołuje białą zgniliznę drewna zaatakowanych drzew. • Grzyb jadalny. Surowe opieńki są w smaku początkowo łagodne, pozostawiają cierpki posmak, zapach mają słaby, ale przyjemny (przypomina trochę ser Camembert). Są smaczne, twarde, o łykowatym, mniej wykorzystywanym do konsumpcji trzonie. Do spożycia używa się najczęściej młodych kapeluszy. W stanie surowym lub niedogotowanym opieńka miodowa może być trująca. Dlatego też należy ją najpierw obgotować przez około 5 minut i odlać wywar, po czym dopiero poddaje się ją dalszej obróbce termicznej.

11. Boczniak Kapelusz półkolisty szaroniebieski lub brązowy O średnicy 5-15cm Gęsto ustawione blaszki Trzon krótki, białawy, bocznie ustawiony JADALNY Występowanie: na pniach drzew

12. Koźlarz Kapelusz wypukły, brunatno czerwony O średnicy 5-15cm Białawo szare, długie rurki Trzon długi, białawy, pokryty szarymi łuseczkami rozszerzony na dole JADALNY Występowanie: na ziemi

13. Rydz Kapelusz żółtawy w środku wgnieciony kleisty O średnicy 5-12cm Gęsto ustawione, żółte blaszki Trzon krótki, żółty, zwężony na dole JADALNY Występowanie: na ziemi pod sosnami

14. Muchomor Kapelusz czerwony lub żółtopomarańczowy, Z białymi plamkami O średnicy do 20cm Białe lub żółte blaszki Trzon długi, białawo żółtawy, bocznie ustawiony NIEJADALNY Występowanie: na ziemi pod brzozami

15. Hubiak Kapelusz o twardej, kremowej skórce na górze i od spodu średnicy 10-50cm brak trzonka NIEJADALNY Występowanie: na pniach drzew

16. Dziękujemy za obejrzenie prezentacji, którą zrobiła Marzena