ศ. 402 เศรษฐศาสตร์สถาบัน (Institutional Economics)

1. ศ. 402 เศรษฐศาสตร์สถาบัน(Institutional Economics) วิชาบังคับก่อน: สอบได้ (ก) ศ. 210 หรือ (ข) ศ. 211 และ ศ. 212 หรือ (ค) ศ. 213 และ ศ. 214 สอบกลางภาค: วันอาทิตย์ที่ 5สิงหาคม เวลา 12.00–14.00 น. สอบปลายภาค: วันเสาร์ที่ 13ตุลาคม เวลา 13.00 – 16.00 น.

2. คำอธิบายลักษณะวิชา • ศึกษาการพัฒนาแนวคิดของเศรษฐศาสตร์สถาบัน วิเคราะห์บทบาทของสถาบันที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงเศรษฐกิจและสังคม วิเคราะห์ปัจจัยที่กำหนดการเกิดและดับของสถาบัน ต้นทุนทางธุรกรรมของสถาบัน ตลอดจนการเปลี่ยนแปลงของสถาบัน • ศึกษาและวิเคราะห์การปฏิรูปนโยบายเศรษฐกิจของรัฐ การใช้ทฤษฎีเศรษฐศาสตร์กระแสหลักศึกษาและวิเคราะห์ ปรากฏการณ์ทางการเมือง โครงสร้างตลาดการเมือง และประพฤติกรรมทางการเมือง การแลกเปลี่ยนผลประโยชน์ทางการเมืองผ่านตลาดการเมือง ตลอดจนการแสวงหาค่าเช่าทางเศรษฐกิจผ่านกลไกของอำนาจรัฐ ศึกษาอิทธิพลและผลกระทบของการรวมกลุ่มของกลุ่มผลประโยชน์ และองค์กรต่างๆ ในการผลักดันและกดดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงนโยบายเศรษฐกิจ

3. วัตถุประสงค์ของลักษณะวิชาวัตถุประสงค์ของลักษณะวิชา 1. เพื่อศึกษาถึงความสำคัญและพัฒนาการของเศรษฐศาสตร์สถาบัน โดยอาศัยความรู้ทางเศรษฐศาสตร์กระแสหลัก 2. เพื่อทำความเข้าใจปรากฏการณ์ทางเศรษฐกิจและสังคม ผ่านทางมุมมองเศรษฐศาสตร์สถาบัน อย่างน้อยในสองส่วน กล่าวคือ • ส่วนที่เป็นโครงสร้างของเศรษฐกิจระบบตลาดและภาคธุรกิจ อันครอบคลุมถึงพฤติกรรมของหน่วยธุรกิจ และปฏิสัมพันธ์ระหว่างหน่วยธุรกิจกับปัจเจกบุคคล และ • ส่วนที่เป็นภาคการเมือง โดยเฉพาะอย่างยิ่งผลประโยชน์ทางการเมืองระหว่างภาคการเมืองและภาคธุรกิจ และการผลักดันนโยบายเศรษฐกิจ 3. เพื่อให้สามารถนำกรอบแนวคิดด้านเศรษฐศาสตร์สถาบันและการวิเคราะห์สถาบันเชิงเปรียบเทียบ ไปวิเคราะห์สถาบันทางสังคมต่างๆ ได้อย่างเป็นระบบ

4. การประเมินผลและจริยธรรมทางวิชาการการประเมินผลและจริยธรรมทางวิชาการ สอบกลางภาค 30 คะแนน รายงานและนำเสนอ 30 คะแนน สอบปลายภาค 40 คะแนน • ห้ามมิให้นักศึกษาทำการคัดลอกงานของผู้อื่น ไม่ว่างานนั้นอยู่ในรูปแบบใดๆ ไม่ว่าจะเป็นส่วนหนึ่งส่วนใด หรือทั้งหมด • การอ้างอิงงานของผู้อื่นต้องทำให้ถูกต้องตามมาตรฐานสากล • งานเขียนใดที่ถูกตรวจสอบพบว่ามีการคัดลอกจากงานของผู้อื่น นักศึกษาจะถูกทำโทษสถานหนัก อย่างน้อยต้องถูกปรับตกในวิชานั้น • ข้อความในงานเขียนไม่จำเป็นต้องสละสลวยสวยงาม สิ่งที่สำคัญคือการสะท้อนให้เห็นถึงความสามารถในการคิดและวิเคราะห์ของตัวนักศึกษาเอง

5. ระเบียบในการเข้าฟังบรรยายระเบียบในการเข้าฟังบรรยาย • ห้ามมิให้นักศึกษาใช้เสียงอันเป็นการรบกวนการบรรยาย ไม่ว่าเสียงนั้นจะเป็นเสียงจากแหล่งใดๆ (เช่น โทรศัพท์มือถือ อุปกรณ์อิเล็กทรอนิคส์ การพูดคุย หรือการเดินเข้าออก) เว้นแต่จะใช้เสียงเพื่อสื่อสารในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับเนื้อหาที่กำลังบรรยาย • อนุญาตให้นักศึกษานำเครื่องดื่มและขนมเข้ามารับประทานได้ (ที่ไม่มีกลิ่นและเสียงรบกวนการบรรยาย) แต่ต้องนำออกไปหลังจากจบการบรรยายและรักษาความสะอาดในห้องบรรยาย • นักศึกษาไม่จำเป็นต้องแต่งชุดนักศึกษาเข้าฟังบรรยาย แต่ต้องแต่งกายให้สุภาพ • หากฝ่าฝืนจะตัดคะแนนนักศึกษาทุกคน ครั้งละ 5 คะแนน และจะงดบรรยายใน section ทันที การบรรยายในครั้งต่อไปจะเริ่มเนื้อหาต่อไป (ดังนั้น เมื่อตัดคะแนนครบ 4 ครั้ง จะไม่มีใครได้ระดับ A; 6 ครั้งจะไม่มีใครได้ระดับ B+ และจะตัดไปเรื่อยๆ)

6. เอกสารประกอบการบรรยายเอกสารประกอบการบรรยาย • Bowles, Samuel. 2004. Microeconomics: Behavior, Institutions, and Evolution. New York: Russell Sage [HB172 .B65] • Bowles, Samuel, Franzini, Maurizio, and Pagano, Ugo (eds.). 1999. The Politics and Economics of Power. London: Routledge [ดาวน์โหลดได้จากเว็บไซต์ของสำนักหอสมุด] • Brousseau, Eric and Glachant, Jean-Michel (eds). 2008. New Institutional Economics: A Guidebook. Cambridge: Cambridge University Press [HB99.5 .N4915]

7. เอกสารประกอบการบรรยายเอกสารประกอบการบรรยาย • Eggertsson, Thrainn. 1990. Economic Behavior and Institutions. Cambridge: Cambridge University Press [HB99.5 .E34] • North, Douglass C. 1990. Institutions, Institutional Change, and Economic Performance. New York: Cambridge University Press. [HB172 .B65] • Rutherford, Malcolm. 1994. Institutions in Economics: The Old and the New Institutionalism. Cambridge: Cambridge University Press [HB99.5 .R88] • Tool, Marc R. (ed) 1993. Institutional Economics: Theory, Method, Policy. Norwell, MA: Kluwer Academic Publishers.

8. หัวข้อการบรรยาย 1. แนวความคิดและประวัติของเศรษฐศาสตร์สถาบัน 2. สถาบันที่เกี่ยวข้องกับการแลกเปลี่ยน โดยเฉพาะอย่างยิ่งระบบตลาด 3. โครงสร้างเชิงสถาบันของภาคเศรษฐกิจ เน้นที่หน่วยธุรกิจ 4. โครงสร้างเชิงสถาบันทางการเมือง

9. หัวข้อการบรรยาย 1. แนวความคิดและประวัติของเศรษฐศาสตร์สถาบัน • ความหมายของสถาบัน • ความสำคัญของสถาบัน • ความแตกต่างระหว่างสถาบันและองค์กร (institution vs organisation) • สถาบันกับระบบเศรษฐกิจ • พัฒนาการของแนวความคิดเศรษฐศาสตร์สถาบัน • ความแตกต่างระหว่าง OIE กับ NIE • การเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปของสถาบัน

10. หัวข้อการบรรยาย 2. สถาบันของการแลกเปลี่ยน • การเกิดขึ้นของรัฐ • การเกิดขึ้นของสถาบันที่สนับสนุนให้มีการแลกเปลี่ยนด้วยระบบตลาด • กรรมสิทธิ์และสัญญา • ต้นทุนธุรกรรม • การเกิดขึ้นของตลาดในฐานะสถาบันทางเศรษฐกิจ • การจัดรูปแบบของหน่วยผลิต

11. หัวข้อการบรรยาย 3. โครงสร้างเชิงสถาบันของภาคเศรษฐกิจ • การเกิดขึ้นของตลาดที่มิใช่ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ • การแข่งขันระหว่างองค์กรหรือหน่วยผลิต • การปรับโครงสร้างภายในขององค์กรหรือหน่วยผลิต • ผลต่อตลาด • การตัดสินใจขององค์กรหรือหน่วยผลิต • ผลต่อประสิทธิภาพทางเศรษฐศาสตร์ • กลไกทางสถาบันที่นำมาใช้ควบคุม

12. หัวข้อการบรรยาย 4. โครงสร้างเชิงสถาบันทางการเมือง • การเมือง ปฏิสัมพันธ์ของการเมืองกับการแลกเปลี่ยนอันนำไปสู่การแสวงหาค่าเช่าทางเศรษฐกิจ การกำหนดนโยบายเศรษฐกิจ • การเกิดขึ้นของรัฐในฐานะเป็นสถาบันทางสังคม และหน้าที่ของรัฐในการดำเนินการบางอย่าง • การผลิตสินค้าสาธารณะและการแก้ปัญหาความล้มเหลวของระบบตลาด • การเปลี่ยนแปลงทางการเมือง • การเปลี่ยนโครงสร้างเชิงสถาบัน ขอบเขต และบทบาทของรัฐ รวมถึงสภาพแวดล้อมเชิงสถาบันของรัฐ • กลุ่มผลประโยชน์ และกลุ่มผลักดันทางการเมืองในฐานะสถาบันทางการเมืองที่มิใช่รัฐ • การกดดันของกลุ่มผลประโยชน์และเครื่องมือที่ใช้ • กลุ่มผลประโยชน์ที่เป็นกลุ่มธุรกิจ และที่เป็นกลุ่มอื่นๆ