برنامه ریزی پروژه

1. برنامه ریزی پروژه مطالب قابل طرح در این جلسه برنامه ریزی پروژه مراحل برنامه ریزی پروژه مهندسی ارزش

2. پروژه • مجموعه اقدامات و عملیات خاص و متشکل از فعالیت هایی که دارای روابط منطقی با یکدیگر بوده و در جهت نیل به هدف یا اهداف معینی انجام می شود

3. پروژه • مجموعه اي از فعاليتها ي غير تكراري براي انجام يكسري اهداف معين در يك بازه زماني محدود و مشخص و (عموما)‌ با استفاده از يكسري منابع محدود • منابع مصرف شدني (پول، مواد اوليه و ...) • منابع مصرف نشدني (نيروي انساني، تجهيزات و ...)

4. برنامه ریزی پروژه • پیش بینی کلیه فعالیت های لازم و نحوه انجام آنها به منظور اتمام آن پروژه می باشد .برنامه ریزی پروژه بر روی تعیین اهداف و جهت ها تمرکز می نماید ،منابع را به فعالیت ها تخصیص می دهد ،عواملی مانند نوع فعالیت،حجم و اندازه فعالیت ،مدت زمان انجام اجرا منابع مصرفی و ... را جهت فعالیت ها پیش بینی می نماید

5. مثلث پروژه: Time Cost Scope

6. مراحل برنامه ریزی پروژه • گام اول:تعیین چشم انداز پروژه • گام دوم:تعیین اهداف پروژه • گام سوم:طراحی ساختار اجزای کار (WBS):work Breakdown structure • WBS یک روش اصولی و سیستماتیک است که پروژه را مرحله به مرحله و به تدریج به اجزای ریز تر تشکیل دهنده آن تقسیم کرده و در نهایت فعالیت ها و اقدامات لازم را برای دست یابی به اهداف پروژه مشخص می سازد • با طراحی ساختار اجزای کار در یک پروژه لیست فعالیت های آن پروژه به دست می آید • استفاده از روش بارش افکار • بعد از طراحی ساختار اجزای کار مدیریت پروژه باید فهرست اقدامات را بازنگری نماید

7. گام چهارم:تعیین پارامتر های برنامه ریزی پروژه • پارامتر های پروژه :تاریخ شروع،تاریخ اتمام،تقویم کاری ،منابع در اختیار ،تقویم کاری منابع • پارامتر های فعالیت: • مدت زمان انجام فعالیت • رابطه بین فعالیت مورد نظر با سایر فعالیت ها • محدودیت زمانی

8. ابزارهاي مديريت شبكه • نمودار گانت Gantt Chart • روش مسير بحراني Critical Path Method (CPM) • روش Program Evaluation and Review Technique (PERT)

9. نمودار گانت • ساده ترين ابزار مديريت پروژه • در سال 1918 توسط آقاي گانت ابداع شد • يك تصوير روشن و گرافيكي از پروژه نشان مي دهد • براي برنامه ريزي پروژه هاي ساده مناسب است

10. نمودار گانت در MS-Project مهندسي نرم افزار 2-دكتر كاهاني

11. نمودار گانت • مزايا • سهولت فهم • ارائه فشرده زمانبندي كل پروژه • امكان تطبيق وضعيت كنوني با برنامه زمانبندي • اشكالات • عدم توانايي نمايش روابط بين فعاليتها • عدم تشخيص فعاليتهاي مهم • عدم امكان تعيين اثرات تاخيرات

12. روش CPM/PERT • روش هاي CPM و PERT دو تكنيك مشهور براي برنامه ريزي و مديريت پروژه ها هستند • روش CPM در سال 1950 براي مديريت پروژه هاي نگهداري (PM) كارخانجات شيميايي ايجاد شد • روش ‍PERT هم در همان زمان بصورت مستقل ابداع شد • روش CPM يك روش برنامه ريزي معين و روش PERT يك روش احتمالي است

13. مراحل روشهاي CPM/PERT • تعريف پروژه و كليه فعاليت هاي مهم آن • تعريف روابط بين فعاليتها • رسم شبكه ارتباطي فعاليتها • انتساب زمان (و هزينه) به هر فعاليت • محاسبه طولاني ترين مسير در شبكه (مسير بحراني) • استفاده از شبكه براي برنامه ريزي، زمانبندي، نظارت و كنترل پروژه

14. رسم شبكه • قرار دادن فعاليتها روي پيكانها Activity on Arcs (AOA) • قرار دادن فعاليتها روي گره ها Activity on Nodes (AON) • شبكه هاي CPM اكثرا بصورت AOA و شبكه هاي PERTبصورت AON ترسيم مي شوند

15. تعاريف • رويداد آغازين : هيچ فعاليت پيش نياز ندارد – Start • رويداد پاياني : هيچ فعاليتي بعد از آن وجود ندارد – Finish • رويداد پايه : رويداد ابتدايي يك فعاليت – Head • رويداد پايان: رويداد اانتهايي يك فعاليت – Tail

16. a c b a c b b a c a c b d تعاريف

17. A A B B قوانين رسم شبكه قانون 1- هر فعاليت فقط يكبار رسم مي شود قانون 3- دو فعاليت نمي توانند داراي رويداد هاي پايه و پايان يكسان باشند قانون 2- هر فعاليت بايد يك رويداد پايه و يك رويداد پايان داشته باشد. كل شبكه فقط داراي يك رويداد آغازين و يك رويداد پاياني است.

18. قوانين رسم شبكه-ادامه قانون 4- طول پيكانها متناسب با طول زماني فعاليتها نيست. قانون 5- جهت پيكانها مهم نيست ولي حلقه مجاز نيست قانون 6- واحد زماني بايد در كل شبكه يكسان باشد قانون 7- يك فعاليت وقتي مي تواند شروع شود كه كليه فعايتهايي كه به رويداد پايه آن ختم مي شوند خاتمه يافته باشند. قانون 8- يك رويداد وقتي مي تواند رويداد پايان يك فعاليت باشد كه شروع رويداد به پايان فعاليت وابسته باشد

19. C A E B D مثال • فرض كنيد يك پروژه داراي 5 فعاليت A, B, C, D و E باشد كه داراي ارتباطات زير باشند: • فعاليتهاي A و B هيچ پيش نيازي ندارند. • فعاليت B پيش نياز C است • فعاليتهاي A و B پيش نيازهاي D هستند • فغاليتهاي C و D پيش نياز E هستند 3. فعاليتهاي A و B پيش نيازهاي D هستند 2 1 4 5 3 C A E 3 2 4 1 B D

20. روش مسير بحراني (CPM) C 2 4 A t=2 F t=2 t=3 H t=4 E 1 6 7 B t=2 D G 3 t=3 5 t=5 t=4 مسير: يك مسير يك مجموعه از فعاليتهاي متوالي است كه از رويداد آغازين شروع و به رويداد پاياني ختم مي شوند 2. A->C->E->G->H (15) 1. A->C->F->H (2+2+3+2=9) 3. B->D->G->H (14) مسير بحراني: طولاني ترين مسير كه طول كل پروژه را نيز مشخص مي كند. فعاليتهاي روي مسير بحراني فعاليتهاي بحراني:

21. تعاريف زودترين زمان شروع ES: زودترين زماني كه يك فعاليت مي تواند شروع شود EF=ES+t زودترين زمان خاتمه EF: زودترين زماني كه يك فعاليت مي تواند خاتمه يابد ديرترين زمان شروع LS: ديرترين ترين زماني كه يك فعاليت مي تواند شروع شود بدو ن آنكه پروژه به تاخير افتد ديرترين زمان خاتمه LF: ديرترين ترين زماني كه يك فعاليت مي تواند خاتمه يابد بدو ن آنكه پروژه به تاخير افتد شناوري كل TF: حداكثر ترين زماني كه يك فعاليت مي تواند ديرتر شروع شود بدون آنكه پروژه به تاخير افتد شناوري آزاد FF: حداكثر ترين زماني كه يك فعاليت مي تواند ديرتر شروع شود بدون آنكه فعاليتهاي بعدي به تاخير افتد

22. محاسبات شبكه محاسبه طول پروژه، شناوريهاي آزاد و كل و مسير بحراني پروژه بصورت دستي • شماره گذاري رويدادها Ni و نامگذاري فعاليتها Aij. (i,j = 1…n) • محاسبه ES و EF هر فعاليت. (ESij and EFij) • ES1=0, ESij= ESi, EFij=ESij +Tij,ESj=Max(EFkj) • EF آخرين فعاليت (رويداد پاياني ) طول پروژه را مشخص مي كند • L = ESn • محاسبه LS و LF هر فعاليت(LSij and LFij) • LSn=L, LFij= LFi, LSij=LFij -Tij,LFj=Max(LSik) • محاسبه TF و FF هر فعاليت • TFij= LSij-ESij, FFij=ESj -EFij • تعيين مسير بحراني • Aij, TFij= 0

23. C 2 4 A t=2 F t=2 t=3 H t=4 E 1 6 7 B t=2 D G 3 t=3 5 t=5 t=4 Activity Time ES EF LS LF TF FF 0 0 2 A 2 0 2 0 0 3 1 0 1 4 B 3 2 4 2 4 C 2 0 0 1 1 3 7 4 8 D 4 0 0 4 8 4 8 E 4 13 7 7 4 7 10 F 3 0 0 8 13 8 13 G 5 15 13 0 0 13 15 H 2

24. مثال ليست فعاليتهاي ايجاد يك شعبه جديد براي يك شركت زنجيره اي Activity Symbol Time Predecessors Conduct Market Study STDY 6 - Appoint Manager MGR 3 - Hire Personnel PERI 5 MGR Train Personnel PER2 3 PER1,STDY Acquire Building BLDG 3 STDY Prepare Building FURN 5 BLDG Select Merchandise PICK 3 STDY,MGR Line Up Suppliers DLRS 4 PICK Acquire Merchandise STOK 3 PER2,FURN,DLSR Advertise ADV 2 PICK

25. رسم شبكه بصورت Activity on Node (AON) MGR PER1 PER2 ADV End Start STDY PICK DLRS STOK BLDG FURN

26. رسم شبكه بصورت Activity on Arc (AOA) PER1 3 6 PER2 d2 MGR d1 STOK STDY BLDG FURN 9 10 1 7 4 DLRS d3 ADV PICK 8 5

27. محاسبات براي شبكه AOA ES EF LS LF BACKWARD PASS: LS=LF-t LFi-1=Min{LSi} 0 3 3 8 3 3 6 11 3 6 8 11 3 MGR PER1 3 6 11 14 5 PER2 3 d2 6 6 3 5 3 3 14 17 11 6 4 11 9 14 0 0 d1 7 7 14 17 0 0 0 6 9 14 STOK STDY BLDG FURN 9 10 1 7 4 6 9 3 5 3 0 6 9 6 9 13 DLRS 6 9 1 1 4 10 14 d3 10 7 PICK ADV 6 6 8 1 5 7 7 2 9 11 3 FORWARD PASS: EF=ES+t ESi=Max {EFi-1} 6 15 17 مهندسي نرم افزار 2-دكتر كاهاني

28. C 2 4 A F H E 1 6 7 D G 3 5 روشPERT (1,2,9) (1,2,3) (1,2,3) (1,2,3) (1,4,7) B (2,3,4) (3,4,11) (2,4,6) زمان خوشبينانه (a) = زمان اجراي فعاليت در بهترين حالت زمان بدبينانه (b) = زمان اجراي فعاليت در بدترين حالت زمان محتمل (m) = زمان اجراي فعاليت در محتمل ترين حالت زمان مورد انتظار t واريانس مهندسي نرم افزار 2-دكتر كاهاني

29. * * * * * C σ2=1/9+1/9+1+ 16/9+1/9=3.111 μ=15 2 4 A t=2 F t=2 t=3 H t=4 E 1 6 7 B t=2 D G 3 t=3 5 t=5 t=4 مجموع واريانس هاي فعاليتهاي روي مسير بحراني واريانش پروژه=

30. احتمال اتمام پروژه احتمال اتمام پر.ژه در 16 هفته و كمتر P=0.71=71% مهندسي نرم افزار 2-دكتر كاهاني

31. ويژگيهاي روشهاي CPM/PERT • مزايا • مشخص بودن روابط بين فعاليتها • قابليت تعيين فعاليتهاي حساس • قابليت محاسبه شناوريها • معايب • عدم نمود شهودي  استفاده از نمودار گانت براي نمايش نتايج • افزايش فعاليتهاي مجازي براي پروژه هاي بزرگ

32. تکنیک های برنامه ریزی عملیاتی روش نمودار گانت: روش نمودار گانت نخستین و اساسی ترین روش تصویری در برنامه ریزی عملیاتی می باشد. این روش در خلال جنگ جهانی اول توسط هنری ال. گانت ابداع گردیده و هم اکنون نیز به عنوان یکی از بهترین روش های تصویری مورد استفاده قرار می گیرد. این روش اصولا برای زمانبندی انجام وظایف به وجود آمده و دارای دو بعد است: 1- محور عمودی شرح عملیات (و یا حتی وظایف) را بر حسب تقدم و تاخر انجام آنها (مراحل انجام کار) را نمایش می دهد. 2- محور افقی نیز نشان دهنده زمان می باشد. مثال:

33. تکنیک های برنامه ریزی عملیاتی ویژگی های نمودار گانت: این نمودار نشان می دهد که: 1- چه کارهایی و یا عملیاتی باید انجام گیرد. 2- هر کار و یا عملیات از چند وظیفه تشکیل شده است. 3- چه وظایفی باید بطور همزمان دنبال گردد. 4- در داخل هر عملیات چه وظایفی باید بطور سریالی انجام شود. 5- زمان شروع و پایان هر وظیفه در چه تاریخی می باشد. 6- دستیابی به هدف نهایی در چه تاریخی بدست می آید.

34. )PERT)،پرت(CPMشبکه های سی پی ام ( • توسط این شبکه ها می توان زمان و هزینه انجام پروژه ها را مشخص نمود و در موقع اجرا با کنترلی که توسط این شبکه ها انجام می گیرد انحرافات را به موقع مشخص و برطرف نمود .بدین ترتیب می توان پروژه را با کمترین هزینه و کوتاهترین زمان ممکن به اتمام رسانید .برای استفاده از شبکه ها باید کلیه فعالیت ها ،مدت زمان انجام فعالیت ها و تقدم و تاخر انجام آنها مشخص باشند • شبکه CPM جزء مدل های مشخص و شبکه PERT جزء مدل های احتمالی هستند • در شبکه CPM هم فعالیت ها و هم زمان انجام آنها مشخص هستند .در شبکه PERT فعالیت ها مشخص ولی زمان انجام آنها احتمالی است

35. مراحل انجام کار در یک پروژه • رسم شبکه • تعیین زودترین و دیرترین زمان وقوع رویدادها • تعیین مسیر بحرانی (طولانی ترین مسیر شبکه) • تعیین فرجه فعالیت ها

36. رسم شبکه • O :رویداد آغاز و پایان فعالیت ها را نشان می دهند • → که برای نشان دادن فعالیت بکار می رود • →....که نشانگر فعالیت مجازی بوده و فقط در صورت نیاز برای نشان دادن روابط صحیح بین فعالیت ها از آن استفاده می شود • فعالیت های واقعی که با → نشان داده می شوند نیاز به زمان و هزینه دارند .در حالیکه در فعالیت های مجازی نیاز به زمان و هزینه ندارند

37. موارد قابل توجه در رسم شبکه PERT , CPM • هر شبکه با یک رویداد شروع شده و با یک رویداد خاتمه می یابد • ما بین دو رویداد فقط یک فعالیت باشد • یک فعالیت موقعی شروع شود که تمام فعالیت های ماقبل آن به پایان رسیده باشند • فعالیت ها از سمت چپ شروع شود و به سمت راست ادامه یابند • تا جائی که امکان دارد فعالیت ها همدیگر را قطع نکرده و تشکیل حلقه ندهند

38. تعیین زودترین و دیرترین زمان وقوع رویداد ها • برای تعیین زودترین زمان وقوع رویداد:زودترین زمان وقوع رویداد یک را مساوی صفر در نظر گرفته و با استفاده از رابطه زیر و از طریق مسیر پیش رو ،زودترین زمان وقوع رویداد های دیگر را تعیین می کنیم • زمان انجام فعالیت مربوطه + زودترین زمان وقوع رویداد قبلی = زودترین زمان وقوع رویداد • مثلا:4=4+0 زمان انجام فعالیت A + زودترین زمان وقوع رویداد 1 = زمان زمان وقوع رویداد 2

39. Critical pathتعیین مسیر بحرانی • مسیر بحرانی مسیری است که زودترین و دیرترین زمان وقوع رویداد ها در این مسیر با هم برابرند • مسیر بحرانی که طولانی ترین مسیر شبکه است ،کوتاه ترین زمان انجام پروژه را نشان می دهد • فعالیت هایی که در مسیر بحرانی قرار دارند فعالیت های بحرانی نامیده می شوند .در این فعالیتها هیچگونه تاخیری نیست .زیرا هر تاخیری در زمان انجام این فعالیت ها زمان انجام پروژه را به تاخیر می اندازد

40. تعیین فرجه فعالیت ها • فرجه کلی(Total slack):مدت زمانی که می توان در انجام فعالیتی تاخیر داشت بدون آنکه زمان انجام پروژه تغییر کند • زودترین زمان وقوع رویداد(Earliest time): • دیرترین زمان وقوع رویداد(Latest time) • زمان انجام فعالیت:i-j • فرجه کلی:TS= LT – ET-T= • فرجه کلی=دیرترین زمان وقوع رویداد – زودترین زمان وقوع رویداد – زمان انجام فعالیت

41. فرجه آزاد(Free slack): مدت زمانی را نشان می دهد که می توان در انجام فعالیتی تاخیر داشت بدون آنکه در زودترین زمان انجام فعالیت بعدی تاخیری انجام شود.برای تعیین فرجه آزاد فعالیت از رابطه زیر استفاده می شود • فرجه آزاد=زودترین زمان وقوع رویداد j – زودترین زمان وقوع رویداد i – زمان انچام فعالیت (i-j)

42. ادامه گام های برنامه ریزی پروژه • گام پنجم:اعتبار دهی برنامه • گام ششم:تخصیص منابع • گام هفتم:تعیین دوره کنترل و تعیین درصد پیشرفت کار • گام هشتم:بودجه ریزی پروژه • هزینه یابی مطلق • هزینه یابی تفاضلی

43. تبادل زمان و هزینه در پروژه • هزینه های مستقیم(Direct project costs) • هزینه های غیر مستقیم پروژه(Indirect project cost)

44. مهندسی ارزش • مجموعه ای متشکل از چندین روش فنی است که با بازنگری و تحلیل اجزای کار،اجرای کامل طرح را با کمترین هزینه و زمان تحقق می بخشد . • مهندسی ارزش،تلاشی است سازمان یافته که با هدف بررسی و تحلیل تمام فعالیت های یک طرح از زمان شکل گیری تفکر اولیه تا مرحله طراحی و اجرا و سپس راه اندازی و بهره برداری انجام می شود و به عنوان یکی از کارآمد ترین و مهم ترین روش های اقتصاد ی در عرصه فعالیت های مهندسی شناخته شده است

45. هدف مهندسی ارزش • زمان کمتر برای رسیدن به مرحله بهره برداری بدون افزودن بر هزینه ها یا کاستن از کیفیت کار • از میان برداشتن یا اصلاح هر چیزی که موجب تحمیل هزینه ها ی غیر ضروری می شود • خالص صرفه جوئی درمهندسی ارزش=کل مبلغ صرفه جوئی- هزینه دستمزد مهندس تحلیل گر اقتصادی

46. فرآیند مهندسی ارزش • فرآیندی منطقی و سازمان یافته است که در آن از یک گروه کارشناس چند تخصصی استفاده می شود .این گروه از طراحان ،پیمانکاران،تحلیل گران ارزش و کارفرمای پروژه اجرایی تشکیل می شود که اگرچه در کنار یکدیگرند اما روی یک پروژه واحد کار نمی کنند • در این میان کارفرما مهمترین و اصلی ترین مشارکت کار را در حلقه تحلیل ارزش بر عهده دارد

47. مهندسی ارزش در پروژه های زیر توصیه می شود • پیچیدگی بالا • هزینه بالا • فاصله زیاد بین طراحی و اجرا • ریسک بالا

48. مهندسی ارزش در حالات زیر منجر به افزایش ارزش می شود • افزایش سطح کارکرد با ثابت بودن هزینه ها • تثبیت سطح کارکرد به همراه کاهش هزینه ها • افزایش سطح کارکرد همزمان با کاهش هزینه ها

49. نمونه هایی از برنامه کاری مهندسی ارزش • گردآوری اطلاعات • خلق دیدگاههای جدید • تحلیل و ارزیابی نقطه نظر ها • توسعه برنامه • ارزیابی و ارائه پیشنهاد