Siedliska przyrodnicze

1. Siedliska przyrodnicze Lasy strefy umiarkowanej (91xx) – część druga

2. 9 – Lasy i bory • W części tej wymieniono 5 poddziałów oraz 81 typów siedlisk przyrodniczych, w tym 17 z nich występuje na terenie Polski • 90 – lasy borealne (8) • 91 – lasy strefy umiarkowanej (37) • 92 – śródziemnomorskie lasy wiecznie zielone (13) • 93 - śródziemnomorskie lasy twardolistne (10) • 94 – bory górskie strefy umiarkowanej (3) • 95 – bory górskie obszaru śródziemnomorskiego i Makaronezji (10).

3. 91A0 - Old sessile oak woods with Ilex and Blechnum in theBritish Isles • Stare lasy dębowe o hyperatlantyckim typie rozmieszczenia (Irlandia i Wielka Brytania) • Wysoka wilgotność i korzystne warunki termiczne czynią z nich odpowiednik lasów mgielnych tropiku, zarówno pod względem pokroju drzew jak i obfitości roślin zarodnikowych oraz epifitów • Gatunki: Quercuspetraea, Ilexaquifolium, Blechnumssp.

5. 91B0 ThermophilousFraxinusangustifoliawoods • Ciepłolubne lasy z dominacją jesionu wąskolistnego i domieszką dębów, nie związane z dolinami cieków i stromymi stokami. • Występują na Płw. Iberyjskim i na Sycylii.

7. 91C0 * Caledonianforest • Endemiczne lasy Szkocji z udziałem z Pinussylvestrisvar. scotica– reliktu polodowcowego • Runo zbudowane z krzewinek i gatunków borowych z wysokim udziałem elementu atlantyckiego • Gatunki: Corallorhizatrifida, Deschampsia flexuosa, Goodyerarepens, Linnaeaborealis, Listera cordata, Monesesuniflora, Orthiliasecunda, Pinussylvestrisvar. scotica, Pyrola minor, Trientaliseuropaea. • Mszaki: Hylocomiumsplendens, Pleuroziumschreberi.

9. 91D0 Bory i lasy bagienne (Vacciniouliginosi - Betuletumpubescentis, Vacciniouliginosi - Pinetum, Pinomugo - Sphagnetum, Sphagnogirgensohnii - Piceetum i brzozowo - sosnowe bagienne lasy orealne)* • Bory bagienne (z udziałem brzóz) w strefie umiarkowanej i borealnej od niżu aż po granicę lasu. • Gatunki: Agrostiscanina, Betula pubescens, B. carpatica, Carexcanescens, C. echinata, C. nigra, C. rostrata, Eriophorumvaginatum, Frangulaalnus, Juncusacutiflorus, Moliniacaerulea, Trientaliseuropaea, Piceaabies, Pinusrotundata, P. sylvestris, P. mugo, Sphagnumspp., Vaccinium oxycoccus, V. uliginosum, Viola palustris; • W borealnych borach źródliskowych także: Carexdisperma, C. tenuiflora, Diplaziumsibiricum, Hylocomiumumbratumi Rhytidiadelphustriquetrus.

11. *91D0 Bory i lasy bagienne • 91D0-1 Brzezina bagienna (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis) • 91D0-2 Sosnowy bór bagienny (Vaccinio uliginosi-Pinetum) • 91D0-3 Górskie torfowiska wysokie z sosną drzewokosą i kosodrzewiną (Pino mugo-Sphagnetum, Chamaemoro-Pinetum mugo) • 91D0-4 Podmokła i torfowiskowa świerczyna górska(Sphagno-Piceetum, Bazzanio-Piceetum) • 91D0-5 Borealna świerczyna bagienna (Sphagno girgenshonii-Piceetum) • 91D0-6 Sosnowo-brzozowy las bagienny (Dryopteridi thelypteridis-Betuletum pubescentis)

12. Charakterystyka siedliska • Bory i lasy na torfowiskach wysokich i przejściowych (brzoza omszona, sosna, świerk, sosna drzewokosa, kosodrzewina) • Typ siedliskowy lasu: Bb, BMb, LMb, Ol (bory), BGb, BMGb, BWGb, • Runo budują gatunki oligotroficznych i mezotroficznych siedlisk bagiennych, gatunki borowe • Warstwa mszysta dobrze rozwinięta zdominowana przez torfowce

13. Brzezina bagienna • Bezodpływowe obniżenia terenu wypełnione kwaśnym torfem przejściowym • Pod warstwą organiczną znajdują się piaszczysto-gliniaste utwory moreny dennej • Kończy serię sukcesyjną na torfowiskach przejściowych NW Polski

14. Sosnowy bór bagienny • Występuje na całym niżu • Obszary wododziałowe na pokładzie oligotroficznego i silnie kwaśnego torfu wysokiego (zasilanie wodami opadowymi ew. gruntowymi) • Kończy serię sukcesyjną torfowiska wysokiego

15. 91D0-3 • Górskie torfowiska wysokie (obrzeża torfowisk) • Ewoluuje w kierunku borów na podłożu torfowym • Deficyt wody - zwiększenie zwarcia warstwy krzewów lub drzew, wycofywanie się gatunków torfowiskowych

16. 91D0-4 • Torfowiska wysokie i przejściowe w reglu górnym • Lokalne położenia wododziałowe, zagłębienia terenu, obszary źródliskowe

17. 91D0-5 • NE część Polski • Siedliska w których dochodzi do obniżania poziomu wody gruntowej • Gleby powstałe z torfów wysokich i przejściowych silnie zakwaszonych – oligotroficzna postać świerczyny • Gleby torfowo-murszowe z torfów niskich olszynowych – mezotroficzna postać świerczyny • Formy wytopiskowe zasilane wodami opadowymi (strefa przejściowa wokół borów bagiennych) • Formy wytopiskowe i zabagnione obniżenia rynnowe wokół olsów i łęgów • Terasy rzeczne w sąsiedztwie olsów lub na ich miejscu

18. 91D0-6 • Wyłącznie Polska NE • Fragmenty dolin rzecznych wyłączone z zalewu powierzchniowego (zasilanie wodami opadowymi i gruntowymi) • Leśne torfowiska przejściowe • Poza dolinami rzecznymi zajmują niecki wytopiskowe i zabagnione rynny terenowe

19. Do typu siedliska nie należy zaliczać • Eutroficznych olsów • Upraw olszy nawet na siedliskach bagiennych • Sztucznych świerczyn nasadzonych na siedliskach bagiennych zwłaszcza poza naturalnym zasięgiem świerka

20. 91E0 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo - fragilis, Populetumalbae, Alnenionglutinoso - incanae, olsy źródliskowe)* • Regularnie zalewane lasy w dolinach rzek i potoków • Zasięg obejmuje całą Europę Zaalpejską, stąd typ jest bardzo zróżnicowany w zależności od położenia geograficznego i rzędowości rzeki. • Gatunki: Alnusglutinosa, Alnusincanae, Fraxinusexcelsior; Populusnigra, Salix alba, S. fragilis; Betula pubescens, Ulmusglabra; Angelica sylvestris, Cardamineamara, C. pratensis, Carexacutiformis, C. pendula, C. remota, C. strigosa, C. sylvatica, Cirsium oleraceum, Equisetumtelmateia, Equisetumspp., Filipendulaulmaria, Geranium sylvaticum, Geum rivale, Lycopuseuropaeus, Lysimachianemorum, Rumexsanguineus, Stellarianemorum, Urtica dioica.

22. *91E0 Lasy łęgowe wierzbowe, topolowe, olchowe i olchowo-jesionowe • 91E0-1 łęg wierzbowy Salicetumalbae • 91E0-2 łęg topolowy Populetumalbae • 91E0-3 niżowy łęg jesionowo-olszowy Fraxino-Alnetum • 91E0-4 źródliskowe lasy olszowe na niżu • 91E0-5 podgórski łęg jesionowo-olszowy Cariciremotae-Fraxinetum • 91E0-6 nadrzeczna olszyna górska Alnetumincanae • 91E0-7 bagienna olszyna górska Caltholaetae-Alnetum

23. Charakterystyka siedliska • Lasy (zarośla) wierzbowe, topolowe, olszowe, olszowo-jesionowe • Typ siedliskowy lasu: OlJ, OlJwyż, Lł, Lłb, LłG, LłWyż • Doliny dużych rzek niżowych, drobniejszych cieków, obszary źródliskowe • Warstwa krzewów dobrze rozwinięta (dominacja czeremchy zwyczajnej) • Runo budują gatunki siedlisk mezotroficznych i eutroficznych (gatunki ziołorośli) • Warstwa mszysta słabo rozwinięta (wyjątek łęgi źródliskowe)

24. Funkcje ekologiczne lasów łęgowych • Udział w procesie glebotwórczym • Generowanie i utrzymywanie różnorodności biologicznej w rzecznym korytarzu ekologicznym • Retencjonowanie wód • Wydłużanie obiegu wody w krajobrazie • Regulacja spływów • Wyrównywanie poziomu wód gruntowych • Zmniejszanie zagrożenia powodziowego • Oczyszczanie wód powierzchniowych i podziemnych

25. Kształtowanie klimatu (łagodzenie kontynentalizmu) • Zatrzymywanie rumowiska rzecznego • Działanie przeciwerozyjne • Tworzenie strefy buforowej (redukcja spływu biogenów, w tym azotanów)

26. 91F0 - Łęgowe lasy dębowo - wiązowo - jesionowe (Ficario - Ulmetum)(Riparian mixed forests of Quercus robur, Ulmus laevis and Ulmus minor, Fraxinus excelsior or Fraxinus angustifolia, along the great rivers (Ulmenion minoris) • Nieregularnie zalewane lasy łęgowe w dolinach dużych rzek nizinnych • Zasięg obejmuje całą Europę, stąd typ jest zróżnicowany w zależności od położenia geograficznego i rzędowości rzeki, choć utrzymuje podstawowe cechy drzewostanu. • Gatunki: Quercus robur, Ulmus laevis, U. minor, U. glabra, Fraxinus excelsior, Fraxinus angustifolia, Populus nigra, P. canescens, P. tremula, Alnus glutinosa, Prunus padus, Humulus lupulus, Vitis vinifera ssp. sylvestris, Tamus communis, Hedera helix, Phalaris arundinacea, Corydalis solida, Gagea lutea, Ribes rubrum. • W Polsce zalicza się tu także fitocenozy zaliczane do Ficario-Ulmetum chrysosplenietosum, które powinny być zaliczane do 91E0, lub w ogóle wykluczone z klasyfikacji.

28. 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe • 91F0-1 łęg wiązowo-jesionowy typowy Ficario-Ulmetum typicum (zalewowy) • 91F0-2 łęg wiązowo-jesionowy śledziennicowy Ficario-Ulmetum chrysosplenietosum (poza dolinami rzecznymi)

29. Charakterystyka siedliska • Lasy dębowo-wiązowo-jesionowe • Typ siedliskowy lasu: Lw, Lł • Doliny wielkich rzek, wilgotne zagłębienia, strumienie, rynny terenowe • Bujna wielogatunkowa warstwa krzewów • Runo budowane przez eutroficzne gatunki lasowe (liczne geofity)

30. Bagienne lasy olszowe (olsy, olesy)Kl. Alnetea glutinosae Zbiorowiska zaroślowe • Myrico-Salicetum auritae • Salicetum pentandro-cinereae • Betulo-Salicetum repentis Zbiorowiska leśne • Ols torfowcowy (Sphagno squarossi – Alnetum) • Ols porzeczkowy (Ribeso nigri – Alnetum) • Dębniak turzycowy (zb. Quercus robur-Carex elongata)

31. Charakterystyka • Lasy z panującą olszą czarną (brzoza omszona, sosna, jesion, świerk) lub zarośla szerokolistnych wierzb • Typ siedliskowy lasu: Ol, LMb • Podłoże: silnie kwaśne dystroficzne torfy przejściowe, obojętne, lekko zasadowe, żyzne torfy niskie • Obrzeża jezior, lokalne obniżenia terenu • Runo budowane przez gatunki borowe, szuwarowe, wodne, łąk wilgotnych, torfowiskowe

32. Jeżeli obserwujemy: • Wyraźną strukturę kępkowo-dolinkową • Znaczący udział szerokolistnych wierzb i kruszyny, niekępkowych paproci, turzyc i wąskolistnych traw • Brak lub znikomy udział gatunków lasowych i łąkowych, a znaczny szuwarowych • Położenie z dala od bezpośredniego wpływu cieków wodnych • Położenie w kompleksie z borami lub torfowiskami Mamy do czynienia z olsem a nie z lasem łęgowym

33. 91G0 * Pannonic woods with Quercuspetraea and Carpinusbetulus • Termofilne lasy dębowo-grabowe regionu Pannońskiego (izolowane stanowiska w Niemczech na granicy z Polską) • Gatunki: Carexpilosa, Euphorbiaamigdaloides, Symphytumtuberosum, Dentariabulbifera, Glechomahirsuta, Festucaheterophylla, Carpinusbetulus, Quercuspetrae, Q. robur, Tiliacordata, Euonymusverrucosa, Acercampestre, Sorbustorminalis, Galiumsylvaticum, Viola mirabilis, Gageaspathacea. Acertataricum, Galanthusnivalis, Galiumschultesii, Helleborusdumetorum, H. purpurascens, Isopyrumthalictroides, Knautiadrymeia, Quercuscerris, Scilladrunensis, Staphyleapinnata, Symphytumtuberosum, Vinca minor

35. 91H0 * Pannonian woods with Quercus pubescens • Kserotermiczne dąbrowy o silnie termofilnym charakterze z dominacją dębu omszonego, na stromych, kamienistych stokach. • Gatunki: Quercus pubescens, Q. cerris, Fraxinusornus, Sorbusdomestica, S. torminalis, Coluteaarborescens, Cornus mas, Pyruspyraster, Arabispauciflora, A. turrita, Buglossoidespurpurcaerulea, Campanulabononiensis, Carexmichelii, Euphorbiapolychroma, Lactucaquercina, Limodorumabortivum, Milittismelissophylum, Orchispurpurea, Potentilla alba, P. micrantha, Pulmunariamollisssp. mollis, Tanacetumcorymbosum, Viola suavis, Euphorbiaangulata, Lithospermumpurpureo-coeruleum. Quercusvirgiliana, Cotinuscoggygria, Amygdalusnana, Cornusmas, Astragalus austriacus, A. monspessulanus, Carex humilis, Dictamnus albus, Geraniumsanguineum

37. 91I0 - Ciepłolubne dąbrowy (Quercetalia pubescenti - petraeae)* • Ksero- i termofilne dąbrowy równin południowo-wschodniej Europy, głównie rozwijające się na lessach, dziś silnie sfragmentowane i podlegające inwazji gatunków obcych. • Gatunki: Quercus cerris, Q. pubescens, Q. robur, Q. pedunculiflora, Q. petraea, Acer campestre, Acer tataricum, Sorbus torminalis, Tilia tomentosa, Cornus sanguinea, Crataegus monogyna, Euonymus verrucosa, Ligustrum vulgare, Prunus spinosa, Pyrus pyraster, Rhamnus cathartica, Ulmus minor, Buglossoides purpurocaerulea, Carex michelii, Dactylis polygama, Galium dasypodum, Geum urbanum, Lathyrus niger, Polygonatum latifolium, Pulmonaria mollis spp. mollis, Tanacetum corymbosum, Tulipa bibersteinniana, Vincetoxicum hirundinaria, Viola jordanii..

39. *91I0 Ciepłolubne dąbrowy • 91I0-1 Świetlista dąbrowa Potentillo albae-Qurcetum • 91I0-2 Podgórska ciepłolubna dąbrowa brekiniowa Sorbo torminalis-Quercetum • 91I0-3 Kserotermiczna dąbrowa z dębem omszonym Quercetum pubescenti-petraea

40. Charakterystyka siedliska • Lasy dębowe (d. szypułkowy, bezszypułkowy, omszony); w domieszce sosna, brzoza brodawkowata, lipa drobnolistna, grab • Typ siedliskowy lasu: Lśw, LMśw, LMwyżśw • Siedliska ekstrazonalne w Polsce - strome stoki o wystawie S, SW lub wypłaszczenia terenu • Podłoże przepuszczalne, suche, ciepłe z głębokim poziomem wód gruntowych • Gleby brunatne, rdzawe brunatniejące, rędziny, gleby płowe, naskalne • W skład runa wchodzą gatunki termo-, kalcy- i heliofilne, mezotroficzne, umiarkowanie acydofilne i łąk zmiennowilgotnych