บทบาทท้องถิ่นกับการสร้างความเข้มแข็งของชุมชน

1. บทบาทท้องถิ่นกับการสร้างความเข้มแข็งของชุมชนบทบาทท้องถิ่นกับการสร้างความเข้มแข็งของชุมชน โดย รองศาสตราจารย์วุฒิสาร ตันไชย ผู้อำนวยการวิทยาลัยพัฒนาการปกครองท้องถิ่น สถาบันพระปกเกล้า

2. บทบาทท้องถิ่นกับการสร้างความเข้มแข็งของชุมชนบทบาทท้องถิ่นกับการสร้างความเข้มแข็งของชุมชน

3. การกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (ตาม รธน. มาตรา 284) พ.ร.บ. กำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 แผนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2543 แผนปฏิบัติการกำหนดขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2545

4. พ.ร.บ. กำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 • เหตุผล • เพื่อพัฒนาการกระจายอำนาจฯ อย่างต่อเนื่อง • สาระสำคัญ • ให้มีคณะกรรมการการกระจายอำนาจฯ มาตรา 6 - 14 • กำหนดอำนาจและหน้าที่ของท้องถิ่น มาตรา 16 - 22 • กำหนดรายได้และรายรับของท้องถิ่น มาตรา 23 - 29 • กำหนดแผนการกระจายอำนาจฯ และแผนปฏิบัติการ มาตรา 30- 32 • ให้มีสำนักงานคณะกรรมการการกระจายอำนาจฯ (สกถ.)มาตรา 15

5. แผนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแผนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น • กรอบแนวคิดการกระจายอำนาจ • ความเป็นอิสระในการกำหนดนโยบายและการบริหารจัดการ • การบริหารราชการแผ่นดิน และราชการบริหารส่วนท้องถิ่น • ประสิทธิภาพการบริหารท้องถิ่น • วัตถุประสงค์ของแผนการกระจายอำนาจฯ • เพื่อกระจายอำนาจอย่างต่อเนื่อง • กำหนดกรอบทิศทางการกระจายอำนาจ • กำหนดกรอบการทำแผนปฏิบัติการ และการปฏิบัติ

6. แผนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น(มาตรา 30) • มาตรา 30 แผนการกระจายอำนาจฯให้ดำเนินการ • ให้ถ่ายโอนภารกิจให้ท้องถิ่นภายใน 4 ปี • กำหนดขอบเขตอำนาจหน้าที่ท้องถิ่น อาจแตกต่างกันช่วง 10 ปีแรกได้ • กำหนดแนวทาง หลักเกณฑ์ให้รัฐประสานความร่วมมือ ช่วยเหลือท้องถิ่น • กำหนดการจัดสรรภาษี อากร เงินอุดหนุน และรายได้อื่นให้ท้องถิ่น • ปี 2544 = 20% และ ปี 2549 = 35%

7. แนวทางการกระจายอำนาจ • กระจายอำนาจหน้าที่ ความรับผิดชอบ การตัดสินใจ การบริหารจัดการ บุคลากร สร้างความพร้อมให้ท้องถิ่นส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน • ปรับบทบาทของส่วนราชการ ปรับปรุงกฎหมายพัฒนากลไกการกระจายอำนาจ สร้างระบบติดตามตรวจสอบและประเมินผล

8. การขับเคลื่อนการกระจายอำนาจการขับเคลื่อนการกระจายอำนาจ กฎหมาย (การแก้ไข – ปรับ กม.) การกระจายอำนาจ งาน (การถ่ายโอนภารกิจ) คน (การถ่ายโอนบุคลากร) เงิน (การจัดสรรภาษี)

9. ความก้าวหน้าด้านการถ่ายโอนภารกิจความก้าวหน้าด้านการถ่ายโอนภารกิจ • ภารกิจที่ถ่ายต้องโอน 245 ภารกิจ • ภารกิจที่ถ่ายแล้ว 180 ภารกิจ • คงเหลือ 64 ภารกิจ

10. ความก้าวหน้าด้านการจัดสรรสัดส่วนภาษีและอากรความก้าวหน้าด้านการจัดสรรสัดส่วนภาษีและอากร • พ.ศ. 2544 : 20.92 % • พ.ศ. 2545 : 21.88 % • พ.ศ. 2546 : 22.19 % • พ.ศ. 2547 : 22.75 % • พ.ศ. 2548 : 23.50 % • พ.ศ. 2549 : 24.05 % • พ.ศ. 2550 : 25.17 %

11. เปรียบเทียบรายได้ของ อปท. ปีงบประมาณ 2540-2550

12. (ร่าง)พ.ร.บ.กำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น(ร่าง)พ.ร.บ.กำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เดิม (2542) สัดส่วน 20% (2544) สัดส่วน 35% (2549) แก้ไขเพิ่มเติม (2549) สัดส่วน 25% (2550) หมายเหตุ : ต้องมีจำนวนเงินไม่น้อยกว่าเงินอุดหนุนในปี 2549 สัดส่วน 35% (ไม่กำหนดปี)

13. ผลการถ่ายโอนบุคลากร

14. ผลการแก้ไขกฎหมาย

15. การถ่ายโอนภารกิจ ภารกิจเดิม (ที่เคยทำอยู่แล้ว แต่ต้องเพิ่มปริมาณ) ภารกิจใหม่ (ที่ไม่เคยทำมาก่อน) ภารกิจ (ที่ต้องการความริเริ่มใหม่) องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

16. องค์กรกึ่งราชการ องค์กรทางการเมือง องค์กรของประชาชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

17. เป้าหมายของ “สังคมไทย”

18. สิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืนสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน เศรษฐกิจ พัฒนา การ พัฒนาเมือง ที่ยั่งยืน สังคม/ชุมชนเข้มแข็ง

19. การบูรณาการในระดับพื้นที่การบูรณาการในระดับพื้นที่ • การบูรณาการในแนวดิ่ง (Vertical Integration) • - การประสานแนวทางการพัฒนาตามนโยบายของแต่ละ กระทรวง/ กรมให้เกิดเอกภาพในระดับพื้นที่ • 2. การบูรณาการในแนวระนาบ (Horizontal Intergration) • - การประสานโครงการ / กิจกรรม • - การประสานทรัพยากรทางการบริหาร • - การประสานความร่วมมือทุกภาค / ส่วน

20. การบูรณาการเชิงพื้นที่การบูรณาการเชิงพื้นที่ Target-Area การบูรณาการปัญหา / ความต้องการของแต่ละกลุ่มเป้าหมายในระดับจังหวัด การมององค์รวม จังหวัด • ปัญหาความต้องการ • พื้นที่–กลุ่มเป้าหมาย • หลากหลาย (Diversity) • ซับซ้อน (Complexity) • ความรุนแรงของปัญหา • ความเร่งด่วน • ความสัมพันธ์ของปัญหา

21. ใครควรมีบทบาทต่อการพัฒนาสังคมใครควรมีบทบาทต่อการพัฒนาสังคม องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคราชการ การจัดการพัฒนาสังคม สวัสดิการสังคม ภาคประชาสังคมชุมชน องค์กรอาสาสมัคร เอกชน

22. บทบาทองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นกับการพัฒนาสังคมบทบาทองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นกับการพัฒนาสังคม • เป็นอำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย • เป็นความรับผิดชอบทางสังคม (Social accountability) • เป็นหน่วยงานที่อยู่ใกล้ปัญหาที่สุดและเป็นเรื่องของชุมชนเอง • มีงบประมาณสนับสนุน • เข้าใจและรู้วิธีการแก้ปัญหาที่ดีที่สุด • สามารถสร้างความหลากหลายในวิธีการทำงาน (Diversity) • สามารถแก้ปัญหาแบบองค์รวมได้เพราะมีเอกภาพในการตัดสินใจ

23. ความรับผิดชอบขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นความรับผิดชอบขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น • ความรับผิดชอบทางกฎหมาย (Legal Accountability) • (1) อำนาจหน้าที่ตามกฎหมายจัดตั้ง • (2) พระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจาย อำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นพ.ศ. 2542 • (3) กฎหมายอื่นๆ • 2. ความรับผิดชอบทางสังคม (Social Accountability) • 3. ความรับผิดชอบทางการเมือง(Political Accountability)

24. กลไกที่จำเป็นต่อการบูรณาการสำหรับ อปท. 1.การมีฐานข้อมูลร่วมกันและเป็นข้อมูลที่มีวิญญาณ 2.การประสานแผนให้มีเอกภาพมองปัญหาเป้าหมายเป็นองค์รวม 3.การสร้างตัวชี้วัดความสำเร็จ (KPI) ที่ชัดเจนเป็นรูปธรรมและเข้าใจตรงกัน 4.มีการปรับปรุงกลไกทางการบริการให้เอื้ออำนวย • ระบบงบประมาณ • ระเบียบปฏิบัติ • ทัศนะบุคลากรฯลฯ • สร้างพันธมิตรนอกภาคราชการ • ใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่จากทุนทางสังคม • มีความหลากหลายในการแก้ไขปัญหาตามสถานการณ์ของพื้นที่และปัญหา

25. มาตรการทางสังคมเพื่อการบูรณาการมาตรการทางสังคมเพื่อการบูรณาการ • 1. มาตรการเพื่อการสร้างกลไกการพัฒนาสังคม • การสร้างความเข้มแข็งของกลไกทางสังคม • ภาคประชาสังคม • การใช้ทุนทางสังคม • ส่งเสริมความเป็นพลเมือง (Civic Education)

26. มาตรการเพื่อการกระจายบริการสาธารณะ (Distributive mechanisms ) • ด้าน (Sector) • สุขภาพอนามัย • ที่อยู่อาศัยและสภาพแวดล้อม • การจ้างงานและการสร้างรายได้ • ความมั่นคงปลอดภัยภาคราชการ ฯลฯ • การศึกษา • หน่วยงานรับผิดชอบ • ภาคราชการ • ภาคประชาสังคม ชุมชน องค์กรอาสาสมัคร • องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น • ภาคเอกชน มาตรการทางสังคมเพื่อการบูรณาการ

27. มาตรการทางสังคมเพื่อการบูรณาการมาตรการทางสังคมเพื่อการบูรณาการ • ทรัพยากรที่ใช้ • Self Support • Cross Subsidy • Full Subsidy โดยรัฐ • บทบาทของรัฐ • Monopoly (Welfare State) • รัฐรับผิดชอบบางส่วน • Privatization - เอกชนทำภายใต้การกำกับ , เอกชนดำเนินการโดยอิสระ • Civil Society

28. มาตรการทางสังคมเพื่อการบูรณาการมาตรการทางสังคมเพื่อการบูรณาการ 3. มาตรการเพื่อการควบคุมทางสังคม (Enforcement and regulatory mechanisms) • เพื่อให้เกิดมาตรฐานการให้บริการ • เพื่อความยุติธรรมในสังคม • เพื่อป้องกันการเอาเปรียบในสังคม

29. มาตรการทางสังคมเพื่อการบูรณาการมาตรการทางสังคมเพื่อการบูรณาการ 4. มาตรการเพื่อสร้างความเป็นธรรม (การกระจายใหม่) (Redistributive Mechanisms) • เพื่อค้นหาผู้ขาดความสามารถในการใช้โอกาสทางสังคม • เพื่อกำหนดแนวทางที่ Selective ใน 3 มิติ • Target group (กลุ่มเป้าหมาย) - เด็ก - เยาวชน - สตรี - วัยแรงงาน - คนชรา - คนพิการ

30. Sector (เนื้อหา) • Approach (วิธีการ) • - การบริการสังคม (Social Service) • - การให้ความช่วยเหลือ (Social Assistant) • - การประกันสังคม (Social Insurance)

31. สังคมไม่ทอดทิ้งกัน สังคมคุณธรรม สังคมเข้มแข็ง เกื้อกูล ยั่งยืน ดีงาม ระดับปัจเจก ระดับครอบครัว ระดับชุมชน สังคม