ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΑΡΙΝΟ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ 2007 o xristos

2. Κυριακή, 25 Φεβρουαρίου 2007 Οι δύο φύσεις σε ένα πρόσωπο (β’ μέρος)

3. Ο Θεάνθρωπος • Στο προηγούμενο μάθημα παρουσιάσαμε διαφορετικές παρανοήσεις για το πώς οι δύο φύσεις του Χριστού συνυπάρχουν. • Στο σημερινό θα αναλύσουμε το ορθόδοξο χριστολογικό δόγμα, της Οικουμενικής Συνόδου της Χαλκηδόνος (451 μ.Χ.).

4. Η χαλκηδόνια Χριστολογία • Το 451 μ.Χ. η Δ’ Οικουμενική Σύνοδος της Χαλκηδόνος αποφάνθηκε για την ορθόδοξη αντίληψη σχετικά με τον Χριστό: • Ένα πρόσωπο: μία υποστατική ένωση • Δύο φύσεις: ανθρώπινη και θεϊκή • Ασυγχύτως • Ατρέπτως • Αδιακρίτως • Αχωρίστως

5. Το χριστολογικό πιστεύω μας -άρθρο 9 της Ομολογίας της ΕΕΕ • Πιστεύομεν και ομολογούμεν ότι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός είναι ο αιώνιος Λόγος, ο άναρχος Υιός του ανάρχου Πατρός, ομοούσιος τω Πατρί, ο μόνος Μεσίτης μεταξύ Θεού και ανθρώπων, όστις δι ημάς τους ανθρώπους και διά την ημετέραν σωτηρίαν εσαρκώθη εν χρόνω εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου και ενηνθρώπησε• τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, με την Θείαν φύσιν και την αναμάρτητον ανθρωπίνην φύσιν διακεκριμένας και ασυγχύτως ηνωμένας εις εν πρόσωπον.

6. Οι δυσκολίες κατανόησης • Δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε πώς πολλά πράγματα ίσχυαν ταυτόχρονα: • Πώς ο Ιησούς ήταν παντοδύναμος και ταυτόχρονα υπόκειτο σε ανθρώπινες αδυναμίες; • Πώς μπορούσε να αφήσει τον κόσμο και όμως να είναι πανταχού παρών; • Πώς μπορούσε να μαθαίνει πράγματα και όμως να είναι παντογνώστης; • Τι διδάσκει συγκεκριμένα, λοιπόν, η χαλκηδόνια χριστολογία;

7. Α. Η διάκριση των δύο φύσεων

8. Ανθρώπινη φύση Τώρα στον ουρανό (Ιωάν. ις’ 28) Είχε ηλικία (Λουκ. γ’ 23) Κουραζόταν (Ματθ. η’ 24) Κοιμόταν (Ματθ. η’ 24) Πέθανε και ζει (Λουκ. κγ’ 46) Θεϊκή φύση Πανταχού παρούσα (Ματθ. ιη’ 20) Είναι αιώνια (Ιωάν. α’ 1-2) Είναι παντοδύναμη (Ματθ. η’ 26-27) Βαστάζει τα πάντα (Εβρ. α’ 3) Ζούσε και ζει αιωνίως (Ιωάν. β’ 29) Η μία φύση πράττει ορισμένα πράγματα που η άλλη δεν πράττει

9. Ο Ιησούς είχε δύο φύσεις, δύο θελήσεις • Ο Ιησούς είχε • ανθρώπινη θέληση • Και θεϊκή θέληση • Αυτό μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς ο Χριστός μπορούσε να πειρασθεί. • Πειράσθηκε ως άνθρωπος με κάθε τρόπο με τον οποίο πειραζόμαστε και εμείς (Εβρ. δ’ 15). • Ως Θεός όμως δεν μπορούσε να πειρασθεί (Ιακ. α’ 13).

10. Ο Ιησούς είχε δύο κέντρα συνείδησης • Αυτό μας βοηθά να καταλάβουμε πώς • Ως άνθρωπος μάθαινε πράγματα και αγνοούσε άλλα • Ενώ ως Θεός ήταν παντογνώστης

11. Β. Η ενότητα του προσώπουτου Χριστού

12. Ο Χριστός ήταν ΕΝΑ πρόσωπο • Το ότι ο Χριστός είχε δύο κέντρα συνείδησης και δύο θελήσεις, δεν σημαίνει ότι ήταν δύο πρόσωπα. • Κάτι τέτοιο θα μας οδηγούσε στον Νεστοριανισμό. • Ο Χριστός ήταν ΈΝΑ πρόσωπο.

13. Κάθε ενέργεια των δύο φύσεων του Χριστού… • Αποδίδεται στο Ένα και μόνο πρόσωπό Του. • Ό,τι αποδίδεται στην ανθρώπινη φύση του Χριστού αναφέρεται στο ένα και μόνο πρόσωπό Του. • Ό,τι αποδίδεται στη θεϊκή φύση του Χριστού αναφέρεται στο ένα και μόνο πρόσωπό Του.

14. Έτσι … • Ο Ιησούς υπήρχε πριν από τον Αβραάμ (Ιωάν. η’ 58) • Αλλά και ο Ιησούς γεννήθηκε από παρθένο. • Αν και πέθανε η ανθρώπινη φύση Του, όχι η θεϊκή, λέμε πως ο Χριστός ως πρόσωπο πέθανε (Α’ Κορ. ιε’ 3). • Ο Χριστός ως πρόσωπο λέμε πως άφησε τον κόσμο, επειδή η ανθρώπινη φύση του είναι στον ουρανό (Ιωάν. ιστ’ 28, ιζ’ 11). • Όμως ο Χριστός ως πρόσωπο είναι και πανταχού παρών, επειδή η θεϊκή του φύση είναι πανταχού παρούσα.

15. Κάθε τίτλος που αφορά μία φύση του Χριστού … • Αποδίδεται σε ολόκληρο το πρόσωπό Του. • «Εσταύρωσαν τον Κύριο της δόξης» (Α’ Κορ. β’ 8), παρόλο που δεν πέθανε ως Θεός. • Η Ελισάβετ καλεί τη Μαρία «μητέρα του Κυρίου μου» (Λουκ. α’ 43), παρόλο που η Μαρία δεν είναι μητέρα της θεϊκής φύσης του Χριστού.

16. Αυτό σημαίνει ότι το έργο του Χριστού … • Αποδίδεται στο σύνολο του προσώπου του, • μπορεί να αποδοθεί στη συνεργασία και των δύο φύσεών του.

17. Γ. Αντίδοση ιδιωμάτων

18. Τι σημαίνει αντίδοση ιδιωμάτων; • Έχουμε δει ότι ο Χριστός είχε δύο φύσεις, μία πλήρως ανθρώπινη και μία πλήρως θεϊκή. • Έχουμε δει ότι οι δύο φύσεις διακρίνονται μεταξύ τους, δεν συγχέονται. Καθεμιά διατηρεί τα χαρακτηριστικά της. • Υπάρχει όμως περίπτωση ορισμένες ιδιότητες της μίας φύσεως να πέρασαν στην άλλη; Δηλαδή, εξανθρωπισμός της θείας φύσης και θέωση της ανθρώπινης;

19. Η αντίδοση ιδιωμάτων κατά την καλβινιστική αντίληψη • Η καλβινιστική αντίληψη για την αντίδοση ιδιωμάτων των φύσεων του Χριστού σημαίνει ότι οι ιδιότητες των φύσεων είναι πλέον ιδιότητες του προσώπου του Χριστού. • Αυτό δεν σημαίνει ότι μεταξύ τους οι φύσεις συγχέονται, αλλά • τόσο οι θεϊκές όσο και οι ανθρώπινες ιδιότητες αποδίδονται στο πρόσωπο του Χριστού.

20. Αντίδοση από τη θεϊκή στην ανθρώπινη φύση • Όχι, η ανθρώπινη φύση δεν άλλαξε στην ουσία της. Δεν έγινε θεϊκή. • Ωστόσο, επειδή ενώθηκε με τη θεϊκή φύση στο πρόσωπο του Χριστού: • α) κέρδισε τη χάρη της ένωσης με τον Θεό. Έτσι, πήρε αξία, εξυψώθηκε πάνω από άλλα δημιουργήματα, και γίνεται μάλιστα στην ένωσή της με τη θεία φύση αντικείμενο λατρείας. • β) κέρδισε τη χάρη και τα πλούτη του Αγίου Πνεύματος, μεταξύ των οποίων και τη δυνατότητα να μην αμαρτάνει.

21. Αντίδοση από την ανθρώπινη στη θεϊκή φύση • Η θεϊκή φύση δεν εξανθρωπίστηκε. • Όμως στην ένωση της με την ανθρώπινη κέρδισε • α) την ικανότητα να αντιληφθεί τα πάθη και τον θάνατο ως βίωμα, • β) την ικανότητα να αντιληφθεί εμπειρικά τις δικές μας εμπειρίες, • γ) την ικανότητα να μας αντικαταστήσει ως θυσία.

22. Η λουθηρανική αντίληψη της αντίδοσης ιδιωμάτων • Οι λουθηρανοί μιλούν για πραγματική αντίδοση ιδιωμάτων. • Αρχικά μιλούσαν για ιδιότητες της μίας φύσεως που μεταφέρονται στην άλλη φύση. • Στη συνέχεια, για ιδιότητες της θείας φύσης που μεταφέρθηκαν στην ανθρώπινη φύση του Χριστού. • Αργότερα, μόνο για λειτουργικές ιδιότητες της θεϊκής φύσης (παντοδυναμία, πανταχού παρουσία και παντογνωσία) που μεταφέρονται στην ανθρώπινη.

23. Η λουθηρανική αντίληψη της αντίδοσης ιδιωμάτων • Οι λουθηρανοί θεωρούσαν ότι η αντίδοση ιδιωμάτων έλαβε χώρα κατά την ενσάρκωση. • Αυτή η άποψη βέβαια δημιουργεί προβλήματα (ήταν το σώμα του Χριστού πανταχού παρόν;). • Η απάντηση ήταν πως αυτό γινόταν με έναν κρυφό τρόπο. • Πάντως, η άποψη αυτή σχετίζεται με τη λουθηρανική διδασκαλία για την σωματική παρουσία του Χριστού στα στοιχεία του Κυριακού Δείπνου.

24. Προβλήματα με τη λουθηρανική αντίληψη • Δεν έχει βιβλικά ερείσματα. Ο ενσαρκωμένος Χριστός δεν ήταν πανταχού παρών. • Προϋποθέτει συγχώνευση των δύο φύσεων. • Τελικά σημαίνει την αφομοίωση της ανθρώπινης φύσης από τη θεία. • Χαρακτηρίζεται από ασυνέπεια. Τελικά, γιατί οι ανθρώπινες ιδιότητες δεν μεταφέρονται στη θεϊκή φύση; • Καταστρέφει τη διάκριση ανάμεσα στην ταπείνωση και την εξύψωση του Χριστού.

25. Προσευχή και περισυλλογή • Το μυστήριο της ευσεβείας είναι μέγα: Θεός εφανερώθη εν σαρκί.

26. Βιβλιογραφία • Grudem, Systematic Theology, κεφ. 26 • L. Berkhof, Systematic Theology, σελ. 305 κ.ε.