CHÖÔNG 6: CHÖÙNG TÖØ KEÁ TOAÙN VAØ KIEÅM KEÂ

1. CHÖÔNG 6: CHÖÙNG TÖØ KEÁ TOAÙN VAØ KIEÅM KEÂ PGS.TS. Mai Thị Hoàng Minh

2. Khaùi nieäm Chöùng töø laø chöùng minh baèng giaáy tôø veà caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh vaø thöïc söï hoaøn thaønh, theo bieåu maãu quy ñònh. YÙ nghóa, taùc duïng cuûa chöùng töø keá toaùn Phaûn aùnh nghieäp vuï kinh teá taøi chính phaùt sinh vaø hoaøn thaønh. Khaâu ñaàu tieân trong toaøn boä coâng taùc keá toaùn, ảnh hưởng ñeán chaát löôïng coâng taùc keá toaùn -> chính xaùc, kòp thôøi, ñaûm baûo tính hôïp leä - hôïp lyù (hôïp phaùp). - Hôïp leä: hoäi ñuû nhöõng yeáu toá caàn thieát vaø chöõ kyù cuûa ngöôøi coù thaåm quyeàn. - Hôïp lyù: nội dung coù ñuùng söï thaät khoâng, ñuùng vôùi cheá ñoä theå leä hieän haønh, phuø hôïp vôùi ñònh möùc, döï toaùn pheâ chuaån không

3. Taùc duïng Phaûn aùnh moïi nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh trong doanh nghiệp. Truyeàn ñaït meänh leänh giöõa caáp treân vaø caáp döôùi. Chöùng minh vieäc thực hiện nghieäp vuï kinh teá. Tính phaùp lyù cuûa chöùng töø keá toaùn Kieåm tra tính hôïp phaùp, hôïp lyù cuûa nghieäp vuï kinh teá -> phaùt hieän, ngaên ngöøa, kieåm tra vieäc vi phaïm chính saùch, cheá ñoä, theå leä, tham oâ, laõng phí. Caên cöù ghi soå keá toaùn vaø cung cấp thoâng tin kinh teá. Xaùc ñònh ngöôøi chòu traùch nhieäm vaät chaát, giaûi quyeát tranh chaáp khieáu naïi, khieáu toá.

4. Noäi dung cuûa chöùng töø keá toaùn Heä thoáng chöùng töø keá toaùn bao goàm 2 loaïi: Heä thoáng chöùng töø keá toaùn thoáng nhaát baét buoäc: Tieâu chuaån hoaù veà quy caùch bieåu maãu, chæ tieâu phaûn aùnh, phöông phaùp laäp, aùp duïng thoáng nhaát cho doanh nghiệp vaø caùc thaønh phaàn kinh teá. Phaûn aùnh quan heä kinh teá giöõa caùc phaùp nhaân Coù yeâu caàu quaûn lyù chaët cheõ. Mang tính phoå bieán roäng raõi. Heä thoáng chöùng töø keá toaùn höôùng daãn: Noäi boä ñôn vò

5. . Chöùng töø phaûi coù ñaày ñuû caùc yeáu toá sau: - Teân goïi cuûa chöùng töø. - Soá, ngaøy thaùng laäp chöùng töø. - Teân, ñiaï chæ caù nhaân hay phaùp nhaân coù lieân quan. - Nội dung nghieäp vuï kinh teá. - Caùc chæ tieâu veà soá löôïng vaø giaù trò. - Chöõ kyù cuûa caùc caù nhaân hay phaùp nhaân coù lieân quan. Chöùng töø phaûn aùnh quan heä kinh teá giöõa caùc phaùp nhaân phaûi coù chöõ kyù cuûa ngöôøi kieåm tra (keá toaùn tröôûng), ngöôøi pheâ duyeät (thuû tröôûng) vaø ñoùng daáu ñôn vò.

6. Phaân loaïi chöùng töø keá toaùn Theo coâng duïng cuûa chöùng töø gồm : Chöùng töø meänh leänh - Truyeàn ñaït meänh leänh, chæ thò cuûa caáp treân vaø caáp döôùi chöùng minh nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh nhöng chöa noùi tôùi möùc ñoä hoaøn thaønh. - Chöa laø caên cöù ñeå ghi soå keá toaùn. Chöùng töø chaáp haønh - Chöùng minh nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh, hoaøn thaønh. - Laø caên cöù ghi soå keá toaùn. Chöùng töø thuû tuïc keá toaùn - Toång hôïp, phaân loaïi nghieäp vuï kinh teá coù lieân quan, theo ñoái töôïng cuï theå. - Laø chöùng töø trung gian, thuaän tieän cho vieäc ghi soå - Keøm theo chöùng töø goác môùi ñuû caên cöù phaùp lyù chöùng minh tính hôïp phaùp cuûa nghieäp vuï. Chöùng töø lieân hôïp: mang ñaëc ñieåm cuû 2 hay 3 loaïi chöùng töø noùi treân.

7. Theo trình töï laäp chöùng töø: Chöùng töø ban ñaàu (chöùng töø goác): Laäp khi nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh hay vöøa hoaøn thaønh. Chöùng töø toång hôïp: Toång hôïp soá lieäu cuûa nghieäp vuï kinh teá cuøng loaïi, nhaèm ñôn giaûn vieäc ghi soå (baûng toång hôïp chöùng töø goác, baûng keâ phaân loaïi chöùng töø goác). Chæ coù giaù trò phaùp lyù khi coù keøm theo chöùng töø goác.

8. Theo phöông thöùc laäp chöùng töøgồm Chöùng töø moät laàn: Ghi cheùp nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chæ tieán haønh moät laàn, sau ñoù chuyeån vaøo ghi soå keá toaùn. Chöùng töø nhieàu laàn: Ghi moät loaïi nghieäp vuï kinh teá tieáp dieãn nhieàu laàn. Sau moãi laàn ghi, caùc con soá ñöôïc coäng doàn tôùi moät giôùi haïn nhaát ñònh thì khoâng theå tieáp tuïc söû duïng nöõa vaø chuyeån vaøo ghi soå keá toaùn.

9. Theo ñòa ñieåm laäp chöùng töø Chöùng töø beân trong (noäi boä): Laäp ra trong noäi boä, chæ lieân quan ñeán caùc nghieäp vuï kinh teá giaûi quyeát nhöõng quan heä trong noäi boä: baûng tính khaáu hao TSCÑ, bieân baûn kieåm keâ noäi boä… Chöùng töø beân ngoaøi: Veà caùc nghieäp vuï coù lieân quan ñeán ñôn vò keá toaùn nhöng ñöôïc laäp ra töø caùc ñôn vò khaùc: hoaù ñôn baùn haøng…

10. Theo nội dung kinh teá phaûn aùnh trong chöùng töø - Chæ tieâu lao ñoäng vaø tieàn löông. - Chæ tieâu haøng toàn kho. - Chæ tieâu baùn haøng. - Chæ tieâu tieàn maët. - Chæ tieâu TSCÑ.

11. Trình töï xöû lyù chöùng töø keá toaùn Kieåm tra chöùng töø - Tính roõ raøng, trung thöïc, ñaày ñuû caùc chæ tieâu phaûn aùnh treân chöùng töø. - Tính hôïp phaùp, hôïp leä cuûa nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh. - Tính chính xaùc cuûa soá lieäu, thoâng tin treân chöùng töø. - Vieäc chaáp haønh quy cheá quaûn lyù noäi boä cuûa ngöôøi laäp chöùng töø, kieåm tra xeùt duyeät ñoái vôùi töøng loaïi nghieäp vuï kinh teá.

12. . Hoaøn chænh chöùng töø: Ghi soá tieàn cho nhöõng loaïi chöùng töø chöa coù tieàn Saép xeáp, phaân loaïi, toång hôïp soá lieäu cuøng loaïi, laäp ñònh khoaûn (chöùng töø ghi soå).

13. Toå chöùc luaân chuyeån chöùng töø vaø ghi soå keá toaùn: Xaùc ñònh ñöôøng ñi cuï theå cuûa töøng loaïi chöùng töø (chöùng töø phaûi ñi qua boä phaän naøo, boä phaän naøo coù nhieäm vuï kieåm tra, xöû lyù vaø ghi soå keá toaùn, thôøi gian hoaøn thaønh nhieäm vuï ñoù, boä phaän naøo ñöôïc pheùp löu tröõ chöùng töø) -> sô ñoà luaân chuyeån chöùng töø.

14. Baûo quaûn vaø löu tröõ chöùng töø: Saép xeáp theo töøng loaïi, ñoùng thaønh quyeån, goùi buoäc caån thaän. Löu chöùng töø ôû boä phaän keá toaùn trong 1 nieân ñoä keá toaùn, sau ñoù noäp vaøo boä phaän löu tröõ chung (toái ña 10 naêm) Sau ñoù noäp kho löu tröõ trung öông hoaëc ñòa phöông. Chæ ñöôïc huyû chöùng töø khi coù quyeát ñònh cuûa hoäi ñoàng ñaùnh giaù.

15. Quyeån soá: 12 Soá: 1512 ----------------- Nôï TK:______ Coù TK:______ Phieáu ChiNgaøy 15 thaùng 12 naêm 2009 Hoï teân ngöôøi nhaän tieàn:_______________________________ Ñòa chæ:_____________________________________________ Lyù do chi:___________________________________________ Soá tieàn:_____________________________________________ Baèng chöõ:___________________________________________ Keøm theo______________________chöùng töø goác. Thuû tröôûng ñôn vò KTT Ngöôøi laäp phieáu Thuû quyõ Ngöôøi nhaän tieàn

16. KIEÅM KEÂ Khaùi nieäm : Kieåm keâ laø vieäc kieåm tra tröïc tieáp taïi choå, xaùc nhaän chính xaùc tình hình soá löôïng vaø chuûng loaïi taøi saûn hieän coù Phaân loaïi: Theo phaïm vi - Kieåm keâ töøng phaàn - Kieåm keâ toaøn phaàn Theo thôøi gian tieán haønh kieåm keâ - Kieåm keâ ñònh kyø: xaùc ñònh tröôùc thôøi gian - Kieåm keâ baát thöôøng: ñoät xuaát.

17. Phöông phaùp kieåm keâ Laäp ban kieåm keâ (do giaùm ñoác chæ ñònh), coù söï tham gia cuûa keá toaùn. Tröôùc khi kieåm keâ phaûi hoaøn taát soå keá toaùn ñeå coù cô sôû ñoái chieáu soá lieäu. Kieåm keâ hieän vaät: caân, ñong, ño, ñeám tröïc tieáp taïi choã, chuù yù chaát löôïng hieän vaät ñöôïc kieåm keâ. Taøi saûn thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa doanh nghiệp nhöng naèm beân ngoaøi doanh nghiệp (vaät lieäu ñöa ngoaøi gia coâng, vaät tö ñang ñi ñöôøng, sản phẩm göûi ñi baùn…) nhôø ñôn vò baûo quaûn kieåm keâ giuøm.

18. Kieåm keâ tieàn maët, chöùng khoaùn coù giaù trò nhö tieàn: Đeám tröïc tieáp töøng loaïi, ñoái chieáu vôùi soå quyõ. Kieåm keâ tieàn göûi ngaân haøng vaø caùc khoaûn thanh toaùn: ñoái chieáu soá dö töøng khoaûn giöõa soå keá toaùn cuûa doanh nghiệp vôùi soå cuûa ngaân haøng hoaëc ñôn vò coù quan heä thanh toaùn. Neáu coù cheânh leäch, tìm ra nguyeân nhaân. Xong ñôït kieåm keâ, tieán haønh giaûi quyeát theo töøng tröôøng hôïp cuï theå.

19. Vai troø cuûa keá toaùn trong kieåm keâ Laø thaønh vieân chuû yeáu trong Ban kieåm keâ. Giaûi quyeát nhöõng khoaûn cheânh leäch taøi saûn treân Bieân baûn kieåm keâ. Tröôùc khi kieåm keâ: xaây döïng kế hoạch kieåm keâ veà thôøi gian, phạm vi, thaønh phaàn Ban kieåm keâ. Khoaù soå keá toaùn tröôùc khi kieåm keâ, höôùng daãn nghieäp vuï cho nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc kieåm keâ. Trong khi kieåm keâ: kieåm tra, ghi cheùp Bieân baûn kieåm keâ, xaùc ñònh cheânh leäch thöïc teá vaø soå saùch, ñeà xuaát yù kieán giaûi quyeát cheânh leäch. Sau khi kieåm keâ: ñieàu chænh soá lieäu keá toaùn caên cöù vaøo keát quaû giaûi quyeát caùc khoaûn cheânh leäch giöõa thöïc teá vaø soå saùch.