Risk Tanımı ve Ölçülmesi

1. Risk Tanımı ve Ölçülmesi • Risk,beklenenden farklı bir sonuç elde etme olasılığıdır. • Olasılık dağılımı, tüm mümkün olan sonuçların ilgili olasılıklarıyla birlikte listesidir. [Olasılıklar toplamı 1.0 olmalıdır (100%)]

2. Martin Products ve U. S. Electric Olasılık Dağılımları

3. Tahmin edilen Getiri Oranı • Bir yatırımdan elde edilmesi tahmin edilen getiri oranıdır. • Mümkün olan tüm getirilerin olasılık dağılımının ortalama değeridir. • Sonuçların ağırlıklı ortalamasıdır, ağırlıklı ortalama olasılıklar kullanılarak alınır.

4. Martin Products U. S. Electric Ekonominin Çarpım: Çarpım: Getiri (ki) Durumu Olasılık ( Pr ) Getiri (ki) (2) x (3) (2) x (5) i (1) (2) (3) = (4) (5) = (6) İyi 0.2 110% 22% 20% 4% Normal 0.5 22% 11% 16% 8% Kötü 0.3 -60% -18% 10% 3% ^ ^ = = 1.0 k 15% k 15% m m Tahmin edilen Getiri Oranı

5. Tahmin edilen Getiri Oranı

6. Sürekli ve Aralıklı Olasılık Dağılımları • Aralıklı Olasılık Dağılımı:mümkün olan sonuçların sayısı sınırlıdır veya sonludur. • Sürekli Olasılık Dağılımı:mümkün olan sonuçların sayısı sınırsızdır veya sonsuzdur.

7. Aralıklı Olasılık Dağılımı a. Martin Products b. U. S. Electric Gerçekleşme olasılığı Gerçekleşme olasılığı 0.5 - 0.4 - 0.3 - 0.2 - 0.1 - 0.5 - 0.4 - 0.3 - 0.2 - 0.1 - -60 -45 -30 -15 0 15 22 30 45 60 75 90 110 -10 -5 0 5 10 16 20 25 Getiri Oranı (%) Getiri Oranı (%) Tahmin edilen getiri oranı (15%) Tahmin edilen getiri oranı (15%)

8. Sürekli Olasılık Dağılımı Olasılık Yoğunluğu U. S. Electric Martin Products -60 0 15 110 Getiri Oranı (%) Tahmin edilen getiri oranı

9. ^ ^ ^ ^ Riskin Ölçülmesi: StandartSapma Martin Products’ın StandartSapması

10. Riskin Ölçülmesi: StandartSapma

11. s Risk = = = Varyans Katsayısı CV Getiri ˆ k Riskin ölçülmesi: Varyans Katsayısı • Getiri başına standardize edilmiş risk ölçümü • Standart sapma tahmin edilen getiri oranına bölünerek hesaplanır • Yatırımlar hem risk hem de tahmin edilen getiri oranlarında farklılaştıkları zaman yararlı olur.

12. Riskten hoşlanmama (Risk Aversion) • Riskten hoşlanmayan (Risk-averse)yatırımcılardaha yüksek riskli menkul kıymetlere yatırım yapmak için daha yüksek getiri oranları talep ederler.

13. Risk Primi (RP) • Tahmin edilen getiri oranının yatırımın ek riskinden kaynaklandığına inanılan kısmı. • Belli bir riskli yatırım ile daha az riskli bir yatırımın tahmin edilen getiri oranları arasındaki fark.

14. Portföyün tahmin edilenGetiri Oranı • Portföyün tahmin edilen getiri oranı, kp Portföydeki hisse senetlerinin tahmin edilen getiri oranlarının ağırlıklı ortalaması ^ Portföyün varyansını ve varyans katsayısını hesaplayın?

15. Gerçekleşen Getiri Oranı • Gerçekleşen getiri oranı, k _ Gerçekten elde edilen getiri oranıdır. Gerçekleşen getiri oranı genellikle tahmin edilen getiri oranından farklıdır.

16. Mutlak negatif ilişkili (r = -1.0) iki hisse senedinin ve bunların oluşturduğu portföyün Getiri Dağılımları: Hisse Senedi W Hisse Senedi M Portföy WM 25 25 25 15 15 15 0 0 0 -10 -10 -10

17. Mutlak pozitif ilişkili (r = +1.0) iki hisse senedinin ve bunların oluşturduğu portföyün Getiri Dağılımları: Hisse Senedi M Hisse Senedi MM’ Portföy MM’ 25 25 25 15 15 15 0 0 0 -10 -10 -10

18. Portföyün Riski • Korelasyon Katsayısı, r • İki değişken arasındaki ilişkinin derecesinin ölçümü • Mutlak pozitif ilişkili hisse senetlerinin getiri oranları aynı yönde birlikte değişirler. • Mutlak negatif ilişkili hisse senetlerinin getiri oranları ters yönlerde değişirler.

19. Portföy Riski • Çeşitlendirme ve riskin dağıtılması (Diversification) • Mutlak pozitif ilişkisi olmayan hisse senetleriyle oluşturulan portföyün riski çeşitlendirmeyle azaltılmış(dağıtılmış) olur. • Portföydeki hisse senedi sayısı arttıkça (belli bir noktaya kadar) portföyün riski azalır. • Portföydeki hisse senetleri arasındaki ilişki ne kadar küçükse risk de o oranda küçülmüş olur.

20. Firma-Özel Riski (Firm-Specific Risk) ve Piyasa Riski(Market Risk) • Firma-Özel Riski • Hisse senedinin bu riski firmaya özel olaylar veya davranışlarla yaratılan rasgele sonuçlarla ilgilidir. • Uygun bir çeşitlendirmeyle elenebilir.

21. Firma-Özel Riski ve Piyasa Riski • Piyasa Riski Hisse senedinin bu riski çeşitlendirmeyle yok edilemez çünkü bu risk çoğu firmayı sistematik olarak etkileyen ekonomik veya piyasa faktörleriyle ilişkilidir.

22. Firma-Özel Riski ve Piyasa Riski • Hisse Senedinin Ek Riski • Hisse senedinin çeşitlendirmeyle yok edilemeyen diğer bir deyişle piyasa riskidir. • Bu risk hisse senedinin portföye olan katkısını yansıtır.

23. Piyasa Riskinin ölçülmesi : Beta • Beta Katsayısı, b Bir hisse senedi getirisinin piyasa portföyünün getirisine duyarlılığını ölçer. b = 0.5: hisse senedi getirisi piyasa getirisinin sadece yarısı kadar risklidir (dalgalanır) b = 1.0: hisse senedi getirisi piyasa getirisi kadar risklidir b = 2.0: hisse senedi getirisi piyasa getirisinin iki katı kadar risklidir.

24. Portföyün Betası • Herhangi bir hisse senedi grubunun betası hisse senetlerinin betalarının ağırlıklı ortalaması alınarak bulunur.

25. The Relationship Between Risk and Rates of Return

26. The Relationship Between Risk and Rates of Return

27. The Relationship Between Risk and Rates of Return

28. The Relationship Between Risk and Rates of Return

29. Risk ve Getiri Oranı arasındaki ilişki

30. Piyasa Risk Primi RPMyatırımcıların belli bir riski kabul etmeleri için risksiz oran üzerinde alınması gereken ek getiri oranıdır. Farzedin ki: Devlet bonoları getirisi = 6% Ortalama hisse senedinin istenen getiri oranı = 14% Bu durumda piyasa riski yüzde 8’dir: RPM = kM - kRF = 14% - 6% = 8%

31. Bir Hisse Senedi için Risk Primi Hisse Senedi j için RiskPrimi = RPj = RPM x bj

32. Bir hisse senedi için beklenen getiri oranı Menkul Kıymet Piyasa Doğrusu (Security Market Line - SML) • Hisse senetlerinin beklenen getirileri ve betaları arasındaki ilişkiyi gösteren doğru

33. Menkul Kıymet Piyasa Doğrusu Beklenen Getiri Oranı (%) kyüksek = 22 kM = kA = 14 kdüşük = 10 kRF = 6 Daha yüksek riskli hisse senedinin risk primi: 16% Piyasa (Ortalama hisse senedi ) risk primi: 8% Daha düşük riskli hisse senedinin risk primi : 4% Risksiz Faiz Oranı: 6% 0 0.5 1.0 1.5 2.0 Risk, bj

34. Enflasyonun Etkisi • kRFrisksiz borçluiçin paranın fiyatıdır. • kRF,nominal oranı, • reel (enflasyondan arındırılmış) getiri oranını ve • enflasyon primini içerir • Tahmin edilen enflasyon oranındaki artış bu yüzden risksiz faiz oranında bir artışa sebep olacaktır.

35. Riskten Hoşlanmama Oranındaki Değişmeler • Menkul Kıymet Piyasa Doğrusunun eğimi yatırımcıların ne oranda riskten hoşlanmadıklarını yansıtır. • Riskten hoşlanmama oranındaki bir artış risk priminin ve MKPD’nun eğiminin artmasına neden olur.

36. Beta katsayısındaki değişmeler • Bir hisse senedinin betası aşağıdaki faktörlerden etkilenir. - şirket varlıklarının komposizyonu (dönen ve duran varlıklar) - borç kullanım oranı - rekabetin artması - patentlerin süresi • Hisse senedinin beklenen oranındaki değişim (ister betadaki değişimden isterse de tahmin edilen enflasyondaki değişimden kaynaklansın) hisse senedi fiyatını etkiler

37. Hisse Senedi Piyasa Dengesi • Bir hisse senedinin tahmin edilen getiri oranı beklenen getiri oranına eşitse hisse senedi piyasası dengededir denir. • Piyasa dengedeyse hisse senedinin piyasa fiyatı yatırımcı tarafından tahmin edilen varlık değerine eşitdir.

38. Denge Hisse Senedi Fiyatlarındaki Değişmeler Hisse senedi fiyatları aşağıdaki değişikliklere bağlı olarak değişirler: • Risksiz faiz oranı, kRF • Piyasa risk primi, kM - kRF • Hisse senedi X’in beta katsayısı, bx • Hisse senedi X’in tahmin edilen büyüme oranı, gX • Tahmin edilen temettü miktarı, D0

39. S&P 500 Endeksi S&P 500 over 10 years

40. Hisse senedi ve şirketin varlıkları • Şirket varlıklarının riski hisse senedinin riskine olan etkisi ölçüsünde önemlidir.

41. Dikkat !!! • CAPM • Tahmin edilen şartlara bağlıdır • Sadece geçmişteki bilgilere dayanır • Halbuki şartlar değiştikçe, gelecekteki değişkenlik geçmiştekinden farklı olabilecektir. • Tahminler her zaman için hata unsuru bulundurabilirler.