Renesans

1. Renesans

2. Nazwa • pochodzi z języka francuskiego • fr. renaissance – ‘odrodzenie’ • wprowadzona przez francuskich encyklopedystów oświeceniowych (XVIII w.) • upowszechniona przez Jackoba Burckhardta (Kultura odrodzenia we Włoszech, 1860)

3. Początek renesansu • 1450 – pierwszy zwiastun nowego: wynalazek Gutenberga – druk! • 1453 – zdobycie Konstantynopola przez Turków – przypieczętowanie upadku Cesarstwa Bizantyńskiego • 1492 – odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba

4. Przyczyny narodzenia się nowej epoki • odkrycia geograficzne • wynalezienie druku • reformacja • humanizm

5. Odkrycia geograficzne • uświadomienie sobie istnienia innych terytoriów i cywilizacji poza Starym Kontynentem • zmiany gospodarcze – ożywienie handlu sprzyjającego rozwojowi urbanizacji • Nowy Świat źródłem taniej siły roboczej, metali szlachetnych i innych surowców podniesienie poziomu życia w Europie rozwój nauki (dowiedzenie kulistości Ziemi, poznanie nowych gatunków roślin i zwierząt, opracowanie dokładniejszych map) postęp w technice żeglugi morskiej (konstruowanie przyrządów nawigacyjnych, pojawienie się nowych rodzajów statków)

6. Wynalezienie druku • przyspieszenie obiegu informacji i rozprzestrzeniania się myśli ludzkiej • książka – towarem dostępniejszym i tańszym • Biblia – pierwsze dzieło wydane przez Gutenberga

7. Reformacja • ruch religijny i społeczny XVI w. będący odpowiedzią na kryzys w Kościele katolickim • symboliczny początek ruchu: wystąpienie Marcina Lutra – ogłoszenie w Wittenberdze 95 tez • postulaty reformatorów: zniesienie celibatu księży, podporządkowanie papieża soborowi, likwidacja płatnych odpustów, rezygnacja duchownych z posiadanego majątku • zanegowanie dogmatów religijnych: nieomylności papieża i sakramentu spowiedzi • Biblia – jedynym źródłem objawienia

8. Humanizm • renesansowy prąd umysłowy, który koncentrował się na sprawach ludzkich, godności człowieka i jego wolności • antropocentryzm – stawianie na pierwszym planie jednostki ludzkiej, jej potrzeb i optymistycznie postrzeganych możliwości dewiza - słowa rzymskiego komediopisarza, Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce.

9. Wzorzec człowieka idealnego • być zdrowym i pięknym • być gruntownie wykształconym (znać łacinę, grekę i hebrajski oraz nauki przyrodnicze) • znać najwybitniejsze dzieła starożytne i współczesne • być wszechstronnie utalentowanym • sprawnie dyskutować • cieszyć się życiem i korzystać z niego

10. Leonardo da Vinci – artysta genialny i wszechstronny – malarz, rysownik, rzeźbiarz, architekt, konstruktor maszyn, wynalazca, filozof i teoretyk sztuki – był modelowym przykładem człowieka renesansu Michał Anioł – wybitny malarz i rzeźbiarz, twórca fresków w Kaplicy Sykstyńskiej Boccaccio - autor zbioru 100 nowel zatytułowanego „Dekameron” Mikołaj Kopernik – autor dzieła „O obrotach sfer niebieskich”, w którym zakwestionował pogląd sytuujący Ziemię w centrum wszechświata Rafael – zasłynął jako „malarz Madonn” Dante Alighieri – pierwszy sięgnął po swój język narodowy i napisał po włosku wielkie renesansowe dzieło pt. „Boska komedia” Erazm z Rotterdamu – czołowy humanista renesansowy. Jego najsłynniejsze dzieło to „Pochwała głupoty”, w którym w ironiczny sposób przedstawił mechanizmy rządzące życiem ludzi Francesco Petrarka – zasłynął cyklem wierszy pt. „Sonety do Laury”, po dziś dzień uważanym za wspaniałe dzieło poświęcone niewoli miłości Wybitni ludzie renesansu