بررسی ابعاد اجتماعی مترو

1. بررسی ابعاد اجتماعی مترو با تاکید بر زندگی روزمره

2. هدف: هدف اصلی حمل و نقل ایجاد امکان جابهجایی و دسترسیبراي انسانها و کالاهاي ساخته شده توسط آنها و همچنین کالاهاي مورد نیاز آنها می باشد.

3. ویژگیهاي حمل و نقل اجتماع محور: 1) امکان دسترسی برابر براي تمام افراد جامعه به سیستم هاي حمل و نقل عمومی 2) توجه ویژه به افراد و گروههاي خاص در شهر 3) رعایت اصول عدالت اجتماعی 4) حداکثر کردن منافع اقتصادي جامعه 5) تناسب با اصول زیست محیطی

4. آثار مثبت اقتصادي راه اندازي متروي تهران بر زندگی شهروندان تهرانی : همچنین بر اساس گزارشات آماري منتشر شدهبه صورتی است که در آن هزینه صرفه جویی در اتلاف وقت شهروندان تهرانی 1012 میلیارد ریال، هزینه صرفه جویی در مصرف بنزین 588میلیارد ریال، هزینه صرفه جویی در درمان ناشی از آلودگی هوا 56 میلیارد ریال، هزینه صرفه جویی در نظافت ناشی از آلودگی هوا 237میلیارد ریال، هزینه صرفه جویی در استهلاك و لوازم یدکی خودروها 2700 میلیارد ریال، هزینه صرفه جویی در پرداخت خسارات ناشی از تصادفات 186میلیارد ریال برآورد شده است. که در نتیجه با راه اندازي مترو تهران سالانه رقمی معادل با 4779 میلیارد ریال در اقتصاد مردم تهران صرفه جویی شده است.

5. دیگر مزیت هاي مترو : • ایجاد عدالت اجتماعی • کمک به مدیریت یکپارچه شهري • بهبود سلامت و امنیت اجتماعی • کاهش سطح تصادفات و میزان مرگ و میرها و جراحات ناشی از تصادفات درون شهري • کاهش شلوغی • زیباسازي شهر

6. یه تجربه : قبلاً تو مسیرم به مثلاً خونه، راهمو از طریق چراغها، چهارراهها میادین و مسیرهاي شلوغ پیدا میکردم. دغدغه هاي شخصی من توي مسیرها عبور سریع از یه چراغ قرمز، شلوغ نبودن یک مسیر و مواردي مثل اینا بود. اما الآن همه اینا کنار رفتن، یعنی دیگه مهم نیستن. در عوضش آدم یه دغدغه دیگه پیدا می کنه. مثلاً همش منتظر میمونم که به ایستگاه ترمینال جنوب برسم. چون از اونجا به بعد دیگه مترو تاحدودي خلوت میشه و آدم میتونه راحت و بدون فشار جمعیت توي مترو باشه. به هر حال ما همیشه براي خودمون به جور دغدغه درست میکنیم تا به منزل برسیم.

7. یه تجربه : هفته پیش بود که براي خرید، با اتومبیل شخصی به مولوي رفتم، به اندازه اي محیط آنجا برایم عجیب بود که باورکردنی نبود. اصلاً باورم نمیشد که من هر روز از این نقطه، البته از زیر زمین عبور کرده ام. واقعیت این است که ایستگاه مولوي، براي من فقط به یک اعلام رسیدن به ایستگاه از طریق بلندگوي مترو و پیاده شدن تعداد زیادي از مردم در ایستگاه و خلوت شدن واگن خلاصه شده است.

8. مترو : هم اکنون، بسیاري از آدرسها در شهر تهران، بر اساس نزدیکترین خط ایستگاه مترو به آن آدرس داده میشود، از این رو مترو به نشانگاه شهر تهران تبدیل میشود. اهمیت این نشانگاهها را به راحتی میتوان در قیمت منازل مسکونی بر اساس دوري و نزدیکی به این متروها تشخیص داد.

9. یه تجربه : در اینجا است که افراد بر اساس یک سري قواعد اخلاقی با هم ارتباط برقرار میکنند. به واقع آقاي .... با در تقابل قرار دادن فضاي بیرون از متروو فضاي داخل مترو، نوعی نتیجه گیري اخلاقی و انسانگرایانه از مترو دارد. او با تعریف گذشته کسالت بار خود که روزانه مجبور بوده است حدود نیمی از روز خود را در ماشین و پشت ترافیک و چراغ قرمزها بگذراند، به کلی با محیط خارج از مترو بیگانه شده است و فضاهاي شهري اکنون براي او به عنوان یک امر ملالآور و خسته کننده تلقی میشود. فضاي رعب آور خیابانهاي شلوغ و سرو صداي و بوق مکرر ماشینها به همراه خودخواهی راننده هاي ماشین در سر چهارراهها باعث شده است تا او اکنون محیط مترو را به عنوان یک محیط انسانی که در آن افراد به هم احترام میگذارند، با هم هم صحبت میشوند و خبري از دعواها و بگو مگوها نیست، بستاید.

10. یه نقل قول : واقعاً مترو تمام حیثیت و انسانیت ما را زیر سؤال برده است. من نمیدانم تا کی میتوانم در برابر این همه تحقیر دوام بیاورم. وضعیت مترو اصلاً خوب نیست. فقط کافیه چند هفته جاي من باشید تا بفهمید مردم این شهر به خاطر ندانم کاري هاي برخی از مسئولین چطور به جان هم افتاده اند.

11. یه نقل قول : آقاي .... معتقد است که مترو به علت ازدحام زیاد جمعیت و خودخواهی مسافران آن، به عرصه اي براي مبارزه خودخواهانه و منازعه بین افراد تبدیل شده است. به واقع از نظر او نفس مترو، براي جابه جایی سریع است و چون مترو ظرفیت این همه مسافر را ندارد، بنابراین افراد براي اینکه زودتر به مقصد برسند، مجبور هستند که با هم مبارزه کنند. به همین خاطر در این مبارزه مردان بر زنان و جوانان بر سالمندان پیروز میشوند.

12. یه نظر : اگه دقت کنی پیرمردا تو ساعتهاي شلوغی دیگه پیداشون نمیشه، چون میدونن اگه بیان هیچ کی به اونا رحم نمیکنه. نه اینکه مردم اینو بخوان! نه. سیستم طوریه که اگه نخواي هول بدي و خودتو به زور جا کنی، باید ساعتها منتظر بمونی. کار به روز دو روز هم که نیست. آدم هر روز مجبوره مثل من به یاد و بره.

13. چرا ؟ اما چرا تجربه همزمان دو نفر از مترو تا این حد با هم در تناقض است. بخشی از این دیدگاه به موقعیت اجتماعی افراد بازمیگردد.

14. تفاوت : تفاوت دیگري هم در محیط اجتماعی داخل مترو بین این دو فرد وجود دارد که باعث شده است دو شیوه متفاوت رفتاري در درون آنها وجود داشته باشد. خط متروي آقاي ....، عموماً یک خط نسبتاً خلوت است و تقریباً در همه ساعات روز، مسافران به راحتی میتوانند در آن جابه جا شوند. به همین خاطر از فشار جمعیت و آسیب هاي احتمالی آن و برخوردهاي خواسته و ناخواسته خبري نیست. اما خط آقاي .... بسیار شلوغ است و به همین خاطر این دو محیط تفاوتهاي فاحشی با هم دارند.

15. نقل قول از دست فروشانمترو : اوایل که به مترو آمدیم، همه ما رو مسخره میکردن و براي ما عار و ننگ بود. اما بعد از به هفته که گذشت، چون بقیه همه بیکار بودن و ما دو برابر به کارگر معمولی با تعداد ساعتهاي کمتري درآمد داشتیم، همه کارشونو ول کردن و اومدن مترو دستفروشی میکنن.

16. نظر پلیس : این افراد به خوبی از خلأهاي قانونی در این زمینه استفاده کرده و براي خود کسب درآمد میکنند. پلیس مترو هم معتقد است که نمیتوان جلوي این افراد را گرفت. آنها عمدتاً افراد بی آزاري هستند و در جستجوي لقمه نانی براي خود میگردند.

17. کار ! اغلب جوان هایی که در مترو دستفروشی میکنند، به امید تشکیل یک زندگی ایده آل به تهران گام گذاشته اند در حالی که خانواده هایشان در شهرستانها زندگی میکنند. بیشتر آنها نه تخصصی ویژه براي پیدا کردن یک شغل مناسب دارند و نه سرمای هاي که بتوانند با آن روي پاي خودشان بایستند؛ به همین دلیل هم گزینه هاي بسیار محدودي براي اشتغال این جوانان باقی می ماند، کارگري ساختمان، شاید تنها شغلی باشد که این گروه از جوانان بتوانند با آن در تهران امرار معاش کنند، اما حتی همین شغل کم درآمد هم با تقاضاهاي زیادي از سوي کارگران تهرانی و افغان مواجه است و رقابت براي آن به شدت بالاست.

18. جوان شهرستانی : شاید براي یک جوان مقیم شهرستان که هیچ کسی او را در تهران نمی شناسد، دستفروشی در مترو راحتتر باشد، اما براي یک شهروند فقیر در تهران که با مجموعه ي گسترده اي از اقوام و دوستان در پایتخت آشناست، بسیار آزاردهنده است که بخواهد اعتبار اجتماعی اش را با دستفروشی در مترو به حراج بگذارد.

19. جوان تهرانی : حال اگر با وجود این مشکلات، یک شهروند تهرانی به دستفروشی در مترو روي آورد، کاملاً به این معنی است که نظام اجتماعی در پایتخت به حدي نابرابر و افسار گسیخته شده که دیگر اشتغال و غم نان در اولویتی فراتر از اعتبار و تشخص اجتماعی قرار گرفته است.

20. تکدی گری : باید پذیرفت که بخش دیگري که تقریباً هر شهروند تهرانی در مترو با آن به صورت روزمره مواجه میشود تکديگرانی هستند که گاه به گاه با فروش دستمال کاغذي و یا فال به تکديگري میپردازند. تقریباً همه این تکديگران زنان جوان و نوجوانی هستند که لحن یکسانی دارند و عمدتاً نوزاد کوچکی به همراه دارند و با ابراز عجز و ناله (گاهاً حتی عجز آنان با چهره بدون احساسشان هم خوانی ندارد) درخواست کمک میکنند. این افراد نیز بخشی از زندگی روزمره مترو هستند که به نظر میرسد همگی آنان که روزي در سطح شهر پراکنده بوده اند، امروزه مراکز شلوغتر و پردرآمدتري یافته اند.

21. جیب بري: افراد جیب بر، از شلوغی مترو استفاده می کنند و اشیایی مانند کیف پول و یا تلفن همراه افراد را به سرقت میبرند. شلوغی مترو، نبود نظارت و گمنامی افراد از عوامل تأثیرگذار در این مسئله است.

22. طرد اجتماعی : در بسیاري از وروديها و خروجیهاي مترو امکانات خاصی براي معلولین و سالمندان ناتوان تدارك دیده نشده است و این گروهها نمیتوانند از مترو استفاده کنند. بنابراین در این شرایط این گروهها عملاً در استفاده از مترو طرد میشوند. شهرداري تهران میتواند جهت استفاده همگانی از مترو و تحقق اجتماع محور بودن آنبه گروهها و اقشار آسیبپذیر تسهیلاتی در بگیرد مثلاً بهسالمندان، دانش آموزان، دانشجویان، اقشار کم درآمد جامعه، معلولین و گروههایی از این دست،تخفیف قائل شود، چرا که در حال حاضر همه افرادبه یک میزان در استفادهاز مترو پول پرداخت میکنند. انجام و اجراي تمهیداتی تا گروههاي معلول و ناتوان جسمی و حرکتیبتوانند به راحتی در مترو ورود و خروج کنند. از بین بردن موانع فیزیکی سخت و ایجاد امکاناتینظیر آسانسور میتواند در این زمینه راهگشا باشد..

23. سالمندان : یکی دیگر از گروههاي آسیبپذیر در استفاده از مترو سالمندان هستند که در استفاده از مترمشکلات و موانع خاص خود مواجه اند. اختصاص صندلیهايخاص در هر واگنو یا احیاناً اختصاص یک واگن براي آنانمیتواند اثرگذار باشد البتهآموزش به افراد جوانتر لازم و ضروري به نظر میرسد. نشاندار کردن برخی صندلیها ازشیوههاي مؤثر است.

24. پیشنهاد: پیشنهاد میشود در ایستگاههاي پرتردد در روزهاي خاص بازارچه هاي محلی دایر شود، تا ضمن اشتغال زایی به معرفی فرهنگ استانها نیز پرداخته شود.

25. منبع : مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران ما همچنان در انتظار نظرات شما هستیم.