GİZLİLİK

1. Gizlilik GİZLİLİK AMAÇ:Kamu kurum ve kuruluşlarının, güvenliğini sağlamak,yürütülen işlemlerin ve muhafaza edilen hertürlü gizlilik dereceli bilgi,belge,evrak,dokuman ve malzemelerin,düşman veya yetkili ve ilgili olmayan kimseler tarafından öğrenilmesine veya elde edilmesine engel olmaktır. Bu hususun sağlanması için alınan bütün tertip ve tedbirlere “Güvenlik Tedbirleri “denir.

2. Gizlilik GİZLİLİK Casusluk-Hırsızlık veya sabotaj faaliyetlerinin amacı:Gizlilik dereceli bilgilerin veya ilgili evrak ve dokümanların alınması,tesis veya malzemenin hasara uğratılmasıdır. Casus, hırsız veya sabotörün amacına erişmek için her türlü araca veya yola başvurabileceği unutulmamalıdır. Alınacak güvenlik tedbirlerinin % l00 güvenlik sağlayacağına bel bağlamak hatadır.

3. Gizlilik GİZLİLİK Gizliliğin önemi ve buna karşı, alınacak güvenlik tedbirlerinin hazırlanmasında; *Kendini casus-hırsız-sabotörün yerine koyarak,yaklaşma yollarını ve uygulayacağı metotları düşünerek gerekli karşı tedbir,tertip ve düzenin alınması en geçerli yoldur. *gizlilik dereceli,bilgi,evrak,doküman ve malzemenin yetkisi ve ilgisi olmayanlara verilmesi,söylenmesi ve gönderilmesi halinde gerekli güvenlik tertipleri en ince teferruatına kadar hesap edilerek alınmalıdır.

4. Gizlilik Dereceli yazı,doküman ve malzeme • Yazılar(not,zabıt,muhtıra ,rapor v.s)tercümeler ,basılı kağıtlar,telefon telsiz görüşmeleri,resim-kroki,grafik,plan,harita,fotoğraf filim leri,fotokopiler,mikro filimler ,ses bantları,manyetik bant,delikli kart veya şerit,müsvetteler, sinografiler, karbon kağıtları,daktilo şeridi,daktilo merdaneleri,şablonlar,yanlış baskılar,kurutma kağıtları ve mumlu kağıtlarıdır.

5. Gizlilik GİZLİLİK GİZİLİK DERECELİ YAZI VE DÖKÜMANLARDA OLMASI GEREKENLER ŞUNLARDIR *Her sahifeye aynı gizlilik dereceleri yazılır ve damgalanır. *Eklerde aynı gizlilik derecesini taşır. *Gizlilik dereceli dokümanın alt ve üst kenar ortasına vurulacak damganın harfleri 12 mm büyüklüğündedir. *KIRMIZI ıstampa ile damga vurulur.

6. Gizlilik GİZLİLİK KORUYUCU GÜVENLİK TEDBİRLERİ: (Genel olarak aktif ve pasif olmak üzere,iki şekilde yapılır) A-Aktif Tedbirler; Bu tedbirler; genellikle,gerek görülen yer ve tesisler içinde veya çevresindealınan tedbirler ve koruyucu gözetim engelleridir

7. Gizlilik GİZLİLİK B-Pasif Tedbirler; a)Gizlilik disiplini ve sır saklama, b)Bilgi ve doküman güvenliği c)Muhabere ve elektronik güvenliği, d)Sansür, e)Gizleme ve kamuflaj Şeklinde yapılır.

8. Gizlilik GİZLİLİK GENEL OLARAK GİZLİLİK; 1.Sır saklamakla, 2.Hayati öneme haiz olan; a)Belgelerin, b)Evrakın ,c)Dokümanın, d)Malzemenin, e)Tesislerin,korunması için alınacak,güvenlik tertip ve tedbirleriyle mümkün olabilir. 3.Alınacak tertip ve tedbirler; a)Fiziki olarak alınan güvenlik tertip ve tedbirleri, b)Personel güvenliği, c)Bilgi,belge,evrak dokuman ve malzeme güvenliği d)Muhabere emniyeti ile gerçekleşebilir.

9. Gizlilik GİZLİLİK 1-STANDART FİZİKİ GÜVENLİK TEDBİRLERİ a)Çevre engelleri tesis etme, b)Koruyucu aydınlatma, c)Muhabere ve alarım sistemleri kurmak, d)Kimlik tespiti ve kontrol (Personel-araç-paket) e)Nöbet işleri, Bu güvenlik tedbirleri genellikle,çok önemli tesis ve malzemenin çevresinde alınmak suretiyle sağlanır,(malzemenin kapalı veya kilitli yere konulması,etrafının tel örgü veya duvarla çevrilmesi,mahfuz bir yere konması,nöbetçi kulübesi tesis edilmesi suretiyle temin edilebilir) Bu gibi yerlere yetkisi ve ilgisi olmayanların girmesi Ancak özel müsaade ile olabilir.

10. Gizlilik GİZLİLİK KAMU KURUM VE KURULUŞLARINDA GÜVENLİK GİRİŞLERDE: Daimi giriş kartları, b)Geçi,ci giriş kartları,c)Ziyaretçi giriş kartlarıyla yapılır. DAİRE İÇİNDE: Geçici ve ziyaretçi kartı ile girenlerin ilgili yerler gitmelerinin sağlanması ve bunların gizlilik dereceli veya girilmesi müsaadeye tabi yerlere girmelerinin önlenmesiyle temin edilebilir 2-PERSONEL GÜVENLİĞİ: a) Personel seçimi, b)Güvenlik soruşturması, c)Güvenlik belgesi verilmesi, d)Güvenlik öğretimi, devamlı kontrol, şeklinde özetlenebilir.

11. Gizlilik GİZLİLİK Personel güvenliği hususunda üzerinde hassasiyetle durulması gereken konular şöyle açıklığa kavuşturulabilir. 1-Personel atamadan önce güvenlik soruşturması yaptırılır. 2-Zaman zaman gerek duyulan personelin güvenliği, yeniden gözden geçirilmelidir. 3- Ayrıca; a)Gi,zlilik dereceli bilgilerin bilinmesini gerekli kılan görevler ile, b)Gizlilik dereceli yerlerde çalışacak personel ve buralarda görev yapacak;(bekçi,nöbetçi,kapıcı,hademe,haberci,telefoncu-santralci, şöför,çaycı gibi yardımcı personel çok dikkatli seçilmelidir.

12. Gizlilik GİZLİLİK 4-Bu gibi personele,kurumlarınca “GÜVENLİK BELGESİ” düzenlenir.güvenlik belgesi olmayanlar,gizlilik dereceli yerlere giremez ve buralarda görev yapamazlar. 5-Gizlilik dereceli büro-tesis ve buna benzer yerlerde çalıştırılacak personelin bilhassa, sağlam karakterli,eline ve diline sahip,her hususta güvenilir kişiler olmasına özen gösterilir. 6-Bu gibi görevlerde çalışan personelin kör,sağır ve dilsiz, başka bir deyişle ketum olması gereklidir ve zaruridir. 7-Gereksiz,yersiz ve zamansız söylenecek bir sözün ve bir davranışın,çok önemli bir tesisin yok olmasına,bir muharebenin kaybedilmesine,bir milletin mahvolmasına sebep olacağını unutma 8-Bu hususlar,yetkililerce, personele öğretilmeli ve takip edilmelidir.

13. Gizlilik GİZLİLİK 3-Bilgi,Evrak,Belge,Doküman ve Malzeme güvenliği; Bu konudaki güvenliğin amacı kamu kurum ve kuruluşlarında yürütülen işlemlerin,muhafaza edilen her türlü gizlilik dereceli bilgi,belge,evrak,doküman ve malzemenin düşman veya yetkili ve ilgili olmayan kimseler tarafından öğrenilmesine ve elde edilmesine engel olmaktır.

14. Gizlilik GİZLİLİK GİZLİLİK DERECELERİ Milli ve Nato olmak üzere 2 bölümde mütaala edilebilir Milli Gizlilik Dereceleri .............Nato Gizlilik Dereceleri. Çok Gizli Nato Kozmik Çok Gizli Gizli Nato Gizli Özel Nato Özel Hizmete Özel Nato Hizmete Özel (Natorestricted)Tasnif Dışı Nato Tasnif dışı (Nato Unclassıfıed) Gizlilik derecesinde amaç, gizlilik dereceli her türlü bilgi belge ,evrak,doküman ve malzemenin güvenlik bakımından gizliliğinin korunması için özel gruplara ayrılmasıdır.

15. Gizlilik GİZLİLİK GİZLİLİK DERECELİ VE KONTROLLÜ EVRAKA YAPILACAK İŞLEMLER VE UYGULANACAK ESASLAR Her evrak genel olarak; a)Senetsiz el değiştirecek evrak, b)Senetle el değiştirecek evrak. Olmak üzere 2 grupta toplanır. Senetsiz el değiştirecek evrak;a)Kontrolsüz,b)Kontrollü Kontrolsüz Evrak:Gizli ve özel gizlilik derecesine haiz evraktır.Bunlar senetle teslim alınır ve senetle teslim edilirler. Kontrollü Evrak :ÇOK GİZLİ Gizlilik dereceli evrak ve mesajlardır.

16. Gizlilik 1-Nato Devletleriyle yazışmalarda gizlilik dereceleri yukarıda karşılığı gösterilen terimler kullanılarak yapılır. 2-Gizlilik derecesi teşıyan,NATO dokümanlarının Türkçeleştirilmiş metinleri,Türk makamları arasındaki yazışmalarda,gizlilik dereceleri Türkçe olarak yazılır. 3-Bütün gizlilik dereceleri büyük harfle yazılır. 4-Evraka kapsadığı bilgilerin gerektirdiği en küçük gizlilik derecesi verilmelidir.Sorumluluk, çıkaran makama aittir. 5-G.D’li bütün yazılar zaman zamangözden geçirilerek değerlendirilmeli,özellikle kontrollü dökümanlara ayrı ayrı önem verilerek en geç 2 yılda bir gözden geçirilmelidir.

17. Gizlilik GİZLİLİK 6-G.D’nin indirilip-yükseltilmesi yazıyı yazan makamlarca yapıldığı gibi,alan makamlarca bu konuda teklif yapılabilir. 7-Evrak ve belgeler,taşıdığı G.D’ne göre işleme tabi tutulur. 8-Evrak G.D’igöz önüne alınarak,usulüne göre imhaları ya. 9-G.D’li ve bilhassa kontrollü yazılarda kullanılan müsveddeler,karbon kağ,v.b.muhakkak imha edilmelidir. 10-G.D’li evrak, çöpe bütün olarak atılmamalı,okunmayacak derecede çok ufak parçalara ayrılmalı,(hamur hale getirilir) 11-Kontrollü evrak ve Belgeler;izinsiz olarak tercüme,teksir edilemez ve fotokopileri çekilemez. 12-Bu tür evrak uygun yerde muhafaza edilir.

18. Gizlilik EVRAK a)Çok Gizli Evrak:Mahfuz odalar,kasa,çelik masa veya diğer tipte,çelik dolaplar içinde muhafaza edilir.Gerek mahfuz oda,gerekse dolap ve masaların 3 kombineli kilitle mücehhez olması şarttır. b)Gizli Evrak:Gizli evrak çelik dolaplarda muhafaza edilir. Gizlilik dereceli evrak ve dökümanlar uygun vasıta ile gönderilir. b)Gizli ve özel evrak; 1- Özel kurye veya PTT ile taahhütlü olarak, 2-Yurtdışına ancak kurye ile gönderilir.

19. Gizlilik GİZLİLİK a)Çok Gizli (Kontrollü Evrak) 1-Torba veya çanta gibi kilitli muhafaza içinde ve”çok gizli”gizlilik dereceli güvenlik belgesi olan özel kurye ile, 2-Yurtdışı kurye ile, 3-Yalnız “Çok Gizli” bürolar arasında, 4-İç içe 2 zarf kullanılarak, 5-PTT ile gönderilmesi zorunlu ise,yazı uygun şekilde kripto edilerek (şifrelenerek) gönderilir.

20. MUHABERE GÜVENLİK TERTİP VE TEDBİRLERİ Güvenlik Tedbirleri: a) Maddi, b)Gönderme, c)Şifreleme, Olmak üzere 3 grupta toplanır. Maddi Güvenlik Tertip ve tedbirleri; 1. Emin yerde bulundurma, 2.Nöbetçilerle koruma, 3.Kontrol ve depolama, 4.İmha yolu ile koruma GİZLİLİK Gizlilik

21. MUHABERE GÜVENLİK TERTİP VE TEDBİRLERİ b.Gönderme güvenlik Tertip ve tedbirleri: 1-Kodlama 2-Emin Kurye, 3-İç içe zarflama, c.Şifre Güvenlik Tertip ve Tedbirleri: 1.Açık ve kapalı metin aynı yerde bulundurulmaz. 2.Şifrelenmiş metin açık olarak gönderilmez, 3.Şifre malzemesinin imhası yakılarak yapılır. GİZLİLİK Gizlilik

22. MUHABERE GÜVENLİK TERTİP VE TEDBİRLERİ TELEFON VE TELEKX GÖRÜŞMELERİ; 1.Çok gizli ve G.D’li konular,telefonla konuşulmaz. 2.G.D’li her konuda,hariçten telefonla sorulan sorulara cevap verilmez ve soran şahsın hüvviyetinin tespitine çalışılır,şüpheli hallerde durum ilgi.bildirilir. 3.Her telefon cihazı üzerine”BU TELEFONLA GİZLİLİK DERECELİ KONULAR KONUŞULMAZ”yazılı bir etiket yapıştırılır. 4.Telexle gönderilecek bilgiler,mutlaka kriptolanmalıdır.(şifrelendirilmelidir) GİZLİLİK Gizlilik

23. SONUÇ OLARAK; Gizlilik dereceli bilgi,belge,evrak,doküman ve malzemenin yetkisi ve ilgisi olmayanlar tarafından bilinmemesi ve alınmaması için; 1-Konuşmalara dikkat etmek, 2-Muhafazalarını gerektiği şekilde yapmak, 3.Gönderme emniyetine önem vermek,.gerekmektedir. Yapılan yazışmalarda ve yazılarda,tercüme ve teksir işlerinde gizliliğe dikkat etmek şarttır ve elzemdir. “SER VER, SIR VERME” GİZLİLİK Gizlilik

24. GÜVENLİK İÇİN ALINAN TERTİP VE TEDBİRLERLE BÜTÜN YAZIŞMALARDA KULLANILAN TERİMLER: ARŞİV: a)Kurumların,gerçek yada tüzel kişilerin faaliyetleri sonucu meydana gelen ve bu amaçla saklanan dokümantasyon. b)Söz konusu dokümantasyona bakan kurum, c)Bunları barındıran yerler. ATAMOL: NATO çerçevesinde karşılıklı gönderilen sınırlı bilgiler. GİZLİLİK Gizlilik

25. COSMIC(Kozmik): NATO içinde gizli yazışmalarda dikkat çekmek üzere kullanılan bir güvenlik işaretidir.Bu şekilde işaretti olan yazılar özel usullere tabi tutulur. COSMIC ÇOK GİZLİ: İzinsiz olarak açıklandığı taktirde Kuzey Atlantik Antlaşması(NATO) Devletlerine hayati bakımdan zararları dokunabilecek dokuman malzemelerdir. ÇOK GİZLİ: İzinsiz olarak açıklandığı taktirde milletimize,müttefiklerimize hayati bakımdan son derece zarar verecek olan,güvenlik bakımından son derece önemli bilgi,evrak ve malzeme çok gizli olarak tasnif edilir GİZLİLİK Gizlilik

26. ÇELİK KASA: Yangın,kaza,tahrip,hırsızlık v.b. Olaylara karşı azami emniyet ve dayanaklığı olan,belirli ağırlıkta,asgari çift kilitli, veya üç kombinalı kilit veya şifreli kilit tertibatına sahip yekpare(kapı hariç) madeni dolaptır. DOKUMAN: Mesajlar dışında kalan her türlü yazılı,basılı yada teksir edilmiş etütler,raporlar,mumlu kağıtlar,haritalar fotoğraflar filimler ve risale’lere dokuman denir. EVRAK: Dokuman ve mesajlardır. GİZLİLİK Gizlilik

27. GEREÇ: Mesajları ,dokümanları yapılmış veya yapılmakta olan donatım, makine ve silahlar gibi maddeleri içine alan genel bir terimdir. GİZLİ: Gerekli müsaade alınmadan açıklandığı taktirde milli güvenliğimizi,saygınlık ve çıkarlarımızı ciddi biçimde bozacak ve diğer yandan bir devlete geniş yararlar sağlayacak muhtevada olan malzeme,evrak,belge ve bilgiler. GİZLİLİK DERECESİ: Gizlilik dereceleri belirlenecek haber,bilgi,dokuman’ın güvenlik bakımından gizliliğinin korunması için özel gruplara ayrılmasıdır. GİZLİLİK Gizlilik

28. GİZLİLİK DERECELİ BİLGİLERİN MUHAFAZA YERİ: Gizlilik dereceli mesaj,rapor,doküman,gereç ve tesislerin bulunduğu kasa,oda,bina veya sınırlandırılmış bir yeri ifade eder. GÜVENLİK MÜSADESİ: Gizlilik dereceli bilgileri edinme ehliyeti ve müsaadesidir. GÜVENLİK BELGESİ: Gizlilik dereceli doküman ve gerece nüfuz edilebilmesi için personele verilen veya bu gibi dokümanın ve gerecin bulunduğu yasak bölgelere ve tesislere giriş müsaadesi hakkında yazılı belgedir. GİZLİLİK Gizlilik

29. HİZMETE ÖZEL: ÇOK GİZLİ,GİZLİ veya ÖZEL olarak tasnif edilen hususlar dışındaki konular güvenlik işlemine ihtiyaç gösteren bilgi ve dokümanlar HİZMETE ÖZEL olarak derecelendirilir. KİŞİYE ÖZEL: Bir gizlilik derecesi olmayıp,evrakın gittiği yerde ve başlangıçtaki işlemlerinde belirli şahısların (Amir yada sadece onun yetki verdiği personel)açabileceği,bunun dışında herhangi bir şahıs tarafından açılamayacağını ifade eder. KONU: Yazının taşıdığı ana fikrin çok kısa özetidir. KONTROL KARTI: Kontrollü evrakın her an kimin elinde olduğunu bilmek amacıyla kullanılan karttır. GİZLİLİK Gizlilik

30. KONTROL KARTI: Kontrollü evrakın her an kimin elinde olduğunu bilmek amacıyla kullanılan karttır. KONTROLLÜ DOKÜMAN: Milli NATO Dokümanlarından ÇOK GİZLİ, COSMIC (kozmik)TOP SECRET gizlilik derecesini taşıyan dokumanlar ile ATOMAL ve ATOMİK dokümanlardır. KONTROLLÜ MESAJLAR; Çok gizli gizlilik derecesini almış olan mesajlar ile (CÜMLE DEĞİŞİMLİĞİ YAPINIZ) ibaresini taşıyan mesajlara denir. GİZLİLİK Gizlilik

31. KRİPTO: Anlam ve muhtevası başkalarının anlayamayacağı şekilde düzenlenmiş gizli haberleşmeye yarayan işaretler dizgisidir. KURYE: Muhtelif gizlilik derecesini ihtiva eden her evrak ve gereği bir kurumdan diğer kuruma götürüp-getirme ve teslim etme ve teslim alma görev ve sorumluluğunu taşıyan şahsa denir. LAHİKA: Evrakın ekini tamamlayıcı mahiyette olan cetvel,yönerge,şema,kroki,v.b. gibi yazılara denir. GİZLİLİK Gizlilik

32. MAHFUZ ODA: ( Strong-Room)Zemini,duvarları ve tavanı en az15cm kalınlığında pencereleri 10cm den daha dar aralıklı ve genişliğine takviyeli demir parmaklıklarla kapalı,çelik saçla kaplanmış,kapısı üç kombine kilitli olan odalardır. MESAJ:Açık veya kapalı olarak her türlü muhabere vasıtası ile gönderilmek üzere hazırlanmış,kısaca ifade edilen bir fikir ve düşüncedir. ÖZEL:Açıklanmasında ,milletin veya bir kişinin zararına sebep olacak GİZLİ den sonra gelen gizlilik derecesidir. RAPORLAR:Sözle yada yazıyla gönderilen ifade,cetvel veya grafik şeklinde olan bilgilerden teşekkül eder. GİZLİLİK Gizlilik

33. BAŞARILAR DİLERİM Hazırlayan ve sunan: Dursun Ali YILDIRIMLI İlköğretim Müfettişi/ Yalova