1 / 37

Dönem 2, 08.10.2010 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi

Kanıta Dayalı Tıp. Dönem 2, 08.10.2010 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Zekeriya Aktürk, Prof. Dr. zekeriya.akturk@gmail.com http://aile.atauni.edu.tr. İki TV Reklamı. Soğuk su içmeyi engelleyerek soğuk algınlığını önleyebilir miyiz? Vitamin C vererek gribi önleyebilir miyiz?

zinna
Download Presentation

Dönem 2, 08.10.2010 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Kanıta Dayalı Tıp Dönem 2, 08.10.2010 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Zekeriya Aktürk, Prof. Dr. zekeriya.akturk@gmail.com http://aile.atauni.edu.tr / 37

  2. İki TV Reklamı / 37

  3. Soğuk su içmeyi engelleyerek soğuk algınlığını önleyebilir miyiz? • Vitamin C vererek gribi önleyebilir miyiz? • Bebeğin poposunu önden arkaya silmek üriner enfeksiyonu önler mi? • Alkolle silmeden enjeksiyon yapsak hasta enfeksiyon kapar mı? • Hafif göz yaralanmasında kapama yapalım mı? • Paraşüt olmadan uçaktan atlasam ölür müyüm? • … / 37

  4. Uzmandan yararlanmak / Uzman olmak meselesi • “Saç traşına ihtiyacınız olup olmadığını berberinize mi sorarsınız, siz mi karar verirsiniz?” • Nasrettin hoca samanlıkta iğnesini kaybetmiş, dışarıda arıyormuş… / 37

  5. Amaç – Hedefler • Bu ders sonunda katılımcıların kanıta dayalı tıp ve ilişkili kavramlar hakkında bilgi sahibi olmaları amaçlanmıştır. • Hedefler • “Kanıta dayalı tıp” terimini açıklayabilmeli • Kanıtları önem derecelerine göre sınıflandırabilmeli • Elektronik tıbbi kanıt kaynaklarını sayabilmeli • “Hastalık yönelimli” (DOE) ve “Hasta yönelimli” (DOE) kanıt ayırımını yapabilmeli • Testlerin “teknik hassasiyeti” ile “klinik hassasiyeti” arasındaki farkı açıklayabilmeli • Number needed to treat (tedavi için gerekli kişi) terimini açıklayabilmeli / 37

  6. Vaka 1 • 34 yaşındaki bayan hastanız ayda 3-4 migren atağı geçiriyor. Profilaksi amacıyla verilen tedaviler işe yaramamış. Bir arkadaşı akupunktur yaptırmasını önermiş… / 37

  7. Cevaplamak isteyebileceğiniz sorular • Migrende ne zaman profilaksi verilir? • Migren profilaksisinde hangi ilaçlar kullanılır? • Akupunktur migren profilaksisinde etkili midir? • .. / 37

  8. Karmaşık sorularda PICO formatını hatırlayın • P: • Sık ataklarla gelen migreni olan kadın • I: • Akupunktur • C: • Plasebo veya başka ilaçlar • O: • Migren ataklarının sayısı / 37

  9. Kanıta dayalı tıp (KDT) nedir? “An acknowledgment that there is a hierarchy of evidence and that conclusions related to evidence from controlled experiments are accorded greater credibility than conclusion grounded in other sorts of evidence.” Brian Hurwitz. BMJ 2004;329:1024-8. / 37

  10. Uygulamada KDT’nin yeri nedir? • Tıbbın amacı: • ızdırabı önlemek/gidermek, • ümidi devam ettirmek/sağlamak, • hastalıkları önlemek/tedavi etmek • Tıp bilimi: amacı gerçekleştirmek için a hastalıkları tedavi etmenin en iyi yollarını bulmak • Tıp sanatı: Hangi hastaların neye ihtiyacı olduğunu duyuları, sezgileri, tecrübesi ve bilgisini kullanarak belirlemek • KDT, bilim ve sanatın birleştirilmesini öngörür / 37

  11. Kanıt dereceleri • Kontrollü araştırma sonuçları • Vaka kontrol çalışması sonuçları • Vaka serileri • Uzman görüşü • Patofizyolojik mantık yürütme Değeri / 37

  12. Kanıtların sınıflandırılması • Uzman görüşü = 5 • Vaka serileri = 4 • Vaka kontrol çalışmaları = 3b • Kohort çalışmalar = 2b • Randomize kontrollü araştırmalar = 1b • Sistematik derlemeler (Meta analiz) = 1a http://www.cebm.net/index.aspx?o=1025 / 37

  13. Kanıt Çeşitleri • DOE: Disease-oriented (Hastalık yönelimli) • Patofizyoloji • Farmakoloji • Etyoloji… • Örn: Tiyazidler kan basıncını düşürür • POE: Patient-oriented (Hasta Yönelimli) • Mortalite, morbidite, yaşam kalitesi • Daha uzun veya daha iyi yaşama • Örn: Tiyazidler mortaliteyi düşürür Shaughnessy AF, Slawson DC, Bennett JH. Becoming an Information Master: A Guidebook to the Medical Information Jungle. The Journal of Family Practice 1994;39(5):489-99. / 37

  14. Teknik ve klinik hassasiyet • Over kanseri taramasında Proteonomic Pattern testi • “Over kanseri taramasında CA125’e göre daha üstündür” • Petricoin EF, Ardekani AM, Hitt BA, et al. Use of proteomic patterns in serum to identify ovarian cancer. Lancet. 2002;359:572-7. • Duyarlık (Sensitivity): 100% • Özgüllük (Specificity): 95% • 50 yaş üstü kadınlarda prevalansı: 5 000’de 1 Işık Üstüner Korhan Kahraman Murat Sönmezer Sevgi Tezcan. OVER TÜMÖRLERİNDE TÜMÖR BELİRTEÇLERİ VE KLİNİK ÖNEMLERİ. ANKARA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ MECMUASI Cilt 57, Sayı 4, 2004 239-248 / 37

  15. Test pozitif çıkan kaç kadında over kanseri bulunacaktır? Toplum-100 000 kişi (+) Test (-) Test Hasta (Prevalans) Sensitivite(Duyarlık) 20 0 4 999 94 981 Spesifite(Özgüllük) Sağlıklı PPV NPV / 37 PPV = 20 / 5 019 = %0,4 → 250 kişide 1 kişi → %99,6 yalancı pozitif.

  16. / 37

  17. Değeri En iyi kanıtı nerede bulabiliriz? Cochrane Klinik kanıtlar Branşa özgü POEM En iyi kanıt Kaynak kitaplar Medline / 37

  18. “Bilgi hastalığın düşmanıdır. • Bildiğimizi uygulamak, mevcut ve geliştirilecek tüm ilaç veya teknolojilerden daha fazla etki oluşturacaktır” Prof Sir Muir Gray, Director of the UK NLH / 37

  19. http://www.cochrane.org/ / 37

  20. http://www.tripdatabase.com / 37

  21. Vaka 2 • 32 yaşındaki hastanız gebelikte şeker hastalığına yakalanmaktan korkuyor. Hastanız 165 cm boyunda ve biraz şişman (70 kg). • Hastanızda gestasyonel diyabet gelişme riskini hesaplamak istiyorsunuz. / 37

  22. http://www.essentialevidenceplus.com/www.InfoPOEMs.com • 79$ / yıl / 37

  23. / 37

  24. / 37

  25. / 37

  26. Vaka 3 • 52 yaşındaki erkek hastanız miyokard enfarktüsü geçirdi. • Akut MI sonrası hangi ilaçları kullanmasının yararına olacağını ve sağkalım süresini uzatacağını merak ediyorsunuz. / 37

  27. www.clinicalevidence.org • 100 $/yıl / 37

  28. / 37

  29. Vaka 4 • 35 yaşındaki hastanızın sağ bacağında tromboemboli gelişti. • Bir dergi kulübü toplantısında atorvastatin tedavisinin periferik damar olaylarında faydalı olabileceğini hatırlıyorsunuz • Hastanıza atorvastatin tedavisi başlamayı düşünüyorsunuz / 37

  30. PICO • P– Periferik damar hastalığı • I– Atorvastatin (Lipitor) • C – Plasebo • O – Periferik damar hastalığı insidansı / 37

  31. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/corehtml/query/static/clinical.shtmlhttp://www.ncbi.nlm.nih.gov/corehtml/query/static/clinical.shtml / 37

  32. / 37

  33. http://www.ilacrehberi.comhttp://www.ilacabak.com/http://www.ilactr.com…http://www.ilacrehberi.comhttp://www.ilacabak.com/http://www.ilactr.com… / 37

  34. Geçerli Araştırma Araştırmadan uygulamaya gelene kadar çok kaçak var Hedefbelirle-me Yapıla-bilirolması Kabuletme Hatır-lama Uygungörme Bilme Yapma Her aşamada %80 başarı olsa:0.8 x 0.8 x 0.8 x 0.8 x 0.8 x 0.8 x 0.8 = 0.21 Glasziou, Haynes, ACP Journal Club 2005 / 37

  35. Geleceğin hekimi nasıl olacak? • “Çok şey biliyorum” diyenler • Öyleyse yerinizi bir bilgisayar alabilir • “Çok düşünüyorum” diyenler • Asla yerinizi bir bilgisayar alamaz • Bir seyahat şirketi uçuşları ezbere bilir mi? • “Biliyorum” dese güvenir misiniz? / 37

  36. Peki klinik tecrübe ne olacak?? • “Klinik bilim ve klinik tecrübenin her ikisinin de tıpta vazgeçilmez yerleri vardır. Bunlardan birini ötekinin yerine koymak tehlikeli olur. • “Mantıklı” olanı yapacağız diye hislerimizi yok sayamayacağımız gibi, açık seçik hesaplama tekniklerinin ve kanıtların yerine de hislerimizi koyamayız” Gordon DR. Clinical science and clinical expertise: changing boundaries between art and science in medicine. Lock M, Gordon DR, eds. Biomedicine Examined. 1988;Boston, Mass: Kluwer Academic Publishers, 257-95. / 37

  37. Özet • “Kanıta dayalı tıp” terimini açıklayınız • Kanıtları sınıflandırınız • Hangi elektronik tıbbi kanıt kaynakları var? • “Hastalık yönelimli” (DOE) ve “Hasta yönelimli” (DOE) kanıta örnek veriniz • Bir testin duyarlık, özgüllük, PPV ve NPV değerleri arasında nasıl ilişki vardır? • Number needed to treat (tedavi için gerekli kişi) terimini örnekle açıklayınız / 37

More Related