1 / 109

30 Nisan 2013

KKTC’de Kayıtdışı Ekonominin Boyutlarının Ölçümü ve Çözüm Önerileri. 30 Nisan 2013. Kıbrıs Türk Ticaret Odası, Lefkoşa. KKTC’de Kayıtdışı Ekonomi.

zizi
Download Presentation

30 Nisan 2013

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. KKTC’de Kayıtdışı Ekonominin • Boyutlarının Ölçümü • ve • Çözüm Önerileri 30 Nisan 2013 Kıbrıs Türk Ticaret Odası, Lefkoşa

  2. KKTC’de Kayıtdışı Ekonomi • Kıbrıs Türk Ticaret Odası bünyesinde yürütülen KKTC’de Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Projesi kapsamında ilk iki aşama olan Boyutlarının Ölçülmesi ve Çözüm Önerileri raporları tamamlanmıştır. • Proje kamu kesimi, sivil toplum örgütleri ve akademisyenlerin katılımıyla yürütülmektedir.

  3. I. Aşama Boyutlarının Ölçümü 30 Nisan 2013 Kıbrıs Türk Ticaret Odası Konferans Salonu

  4. Kayıtdışı Ekonomi Kavramları

  5. TOPLAM EKONOMİK FAALİYETLER: KAYITLI VE KAYITDIŞI EKONOMİ

  6. KayItdIşI EkonomİFarklI YaklaşIM ve Perspektİfler

  7. KAYITDIŞI EKONOMİ: MİLLİ GELİR YAKLAŞIMI

  8. KAYITDIŞI EKONOMİ: MALİYE YAKLAŞIMI

  9. KAYITDIŞI EKONOMİ: MİLLİ GELİR YAKLAŞIMI • Kayıtdışı İstihdam ve yarattığı milli gelir • Mikro yaklaşım • Parasalcı Yaklaşımlar • Üretim Girdileri esas alınarak yapılan hesaplamalar • Çoklu Sebep Çoklu Göstergeler Yaklaşımı (MIMIC)

  10. KAYITDIŞI İSTİHDAMIN BİLEŞENLERİ

  11. KAYITDIŞI İSTİHDAM (DPÖ VE AGA ANKETLERİ) Kaynak: DPÖ HHİA 2004-2011, AGA 2012 verileri

  12. İŞTEKİ DURUMA (STATÜYE) GÖRE KAYITDIŞILIK Kaynak: Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Projesi, 2012 Aile Geçim Anketi.

  13. VATANDAŞLIĞA (UYRUĞA) GÖRE KAYITDIŞI İSTİHDAM Kaynak: Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Projesi, 2012 Aile Geçim Anketi.

  14. CİNSİYET VE YAŞ GRUPLARINA GÖRE KAYITDIŞILIK (2011) • Kaynak: DPÖ HHİA (2012)

  15. KAYITDIŞI İSTİHDAMIN AİLE FERTLERİ ARASINDA DAĞILIMI *Aile ile birlikte yaşayanlar Kaynak: Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Projesi, 2012 Aile Geçim Anketi.

  16. EĞİTİM DURUMUNA GÖRE KAYITDIŞILIK Kaynak: DPÖ HHİA’leri (2004-2011)

  17. Kayıtdışı İstihdamın Sektörel Dağılımı

  18. MESLEK GRUPLARINDA KAYITDIŞILIK Kaynak: Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Projesi, 2012 İşletme Anketi

  19. KAYITDIŞI İSTİHDAMIN BÖLGESEL DAĞILIMI (2004-2011, ORTALAMASI) Kaynak: DPÖ HHİA (2004-2011)

  20. İKİNCİ İŞ ORANI VE ESAS İŞTEKİ DURUMUNA GÖRE DAĞILIMI (%) Kaynak: Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Projesi, 2012 AGADPÖ HHİA’leri (2004-2011)

  21. İKİNCİ İŞİN FARKLI FAALİYET VE MESLEK AĞIRLIKLARI (%) Kaynak: Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Projesi, 2012 Aile Geçim Anketi

  22. İKİNCİ İŞ SAHİPLERİNİN BÖLGESEL DAĞILIMI (%) Kaynak: Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Projesi, 2012 Aile Geçim Anketi.

  23. KAÇAK ÇALIŞMA ORANI (2004-2011) Kaynak: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma Dairesi (2012)

  24. KAÇAK ÇALIŞMANIN BÖLGESEL DAĞILIMI (2006-2011 ORTALAMA, %) Kaynak: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma Dairesi (2012) Not: Yeni iskele Gazi Mağusa ya dahil edilmiştir.

  25. ÇALIŞMA İZİNLİLER İLE SİGORTA PRİMİ YATIRILANLARIN KARŞILAŞTIRMASI (2002-2010) Kaynaklar: Muhaceret Dairesi (2013) ve Sosyal Sigortalar Dairesi (2013)

  26. KKTC’de Kayıtdışı İstihdam: Nüfus Yaklaşımı Kaynaklar: DPÖ (2007), DPÖ (2012), Sosyal Sigortalar Dairesi (2012), Maliye Bakanlığı (2012) • Notlar: *0 -14 yaş grubu dahil değildir, **Emekli, Ev Hanımları, Öğrenciler, Zorunlu askerlik görevini yapan er-erbaşlar, Maaşa bağlanmış çalışmayan engelli, *** Devlet emeklilik fonuna ve/veya ilgili kurumun emeklilik fonuna tabi olan çalışanlar. ****Toplam çalışan- kayıtlı çalışanlar.

  27. KKTC’YE GİRİŞ-ÇIKIŞ YAPAN YABANCLARIN KÜMÜLATiF TOPLAMI (GİRİŞLERİN KÜMÜLATİF FAZLALIĞI)

  28. KKTC’DE KAÇAK NÜFUS TAHMİNİ Kaynaklar: İzinlerle iligli rakamlar İçişleri ve Yerel Yönetimler Bakanlığı, Üniversite öğrenci sayısı DPÖ (2012), Vatandaşlıklar 2006’ya kadar DPÖ 2006 Nüfus ve konut sayımı, 2007-2011 değişik gazete (haberleri www.haberkibrisonlinehaberler.com, Havadis Gazetesi), Çocuk sayısı için ikamet izinliler 1,5 katsayısı ile çarpılarak hesaplanmıştır.

  29. KAYITDIŞI İSTİHDAMIN YARATTIĞI MİLLİ GELİR • Kayıtdışı istihdama ödenen toplam ücretler (2006 ve 2011)

  30. 1.1. KAYITDIŞI İSTİHDAMIN YARATTIĞI MİLLİ GELİR (2006 VE 2011)

  31. KAYITDIŞI İSTİHDAM VE YARATTIĞI MİLLİ GELİR Not: 1996 ve 2000 rakamları Besim (2003)’den alınmıştır.

  32. KAYITDIŞI İSTİHDAMIN VERGİ VE SOSYAL GÜVENLİK KAYIPLARI (2006 VE 2011)

  33. KAYITDIŞI MİLLİ GELİR: MİKRO YAKLAŞIM • Kayıtdışı milli gelir, hane halkı harcama ve gelir arasındaki ilişki incelenerek hesaplanmıştır • Hane halkı harcama ve gelir anketleri, DPÖ Bütçe anketi (2008) kullanılacaktır. • Anketlerden kullanılacak mikro veriler sayesinde değişik çalışma statüsünde bulunan hane fertlerinin harcama bileşenleri ile gelir kaynakları belirlenmiştir. • Farklı çalışma statüsünde olan kişilerin gelir ve harcama eğilimleri karşılaştırılarak fark bulunmaya çalışılmıştır. • Temel yaklaşım: Kişilerinin gerçek gelirlerini ancak harcamalarına bakılarak hesaplanabileceği görüşü vardır. • Gelir-gider farkı olarak da anılan bu yaklaşımda, çalışanların gelirlerini gizleyebilirken, harcamalarını gizleyemeyecekleri varsayımı söz konusudur.

  34. ÇALIŞMA STATÜLERİNE GÖRE HANE HALKI VERİLERİ

  35. MİKRO YAKLAŞIM METODU Pissarides ve Weber (1989) Ln(GIDA)=a1 + a2X + a3ln(GELİR) Besim ve Jenkins (2005) Ln(GIDA)=b1 +b2X +b3ln(GELİR) + b4 (ln(GELİR)*X)

  36. 1.2. 2SLS ENSTRÜMANTAL DEĞİŞKENLER VE TAHMİNLERİ

  37. KAYITDIŞI MİLLİ GELİR HESAPLAMASI VE VERGİ KAYBI (2008)

  38. KKTC’deki KayItdIşIEkonomİ: ParasalcI YaklaşImlar : Sabİt Oran YaklaşImI(1900-2011)

  39. Mübadele YaklaşImIylaKayItdIşIEkonomİ(1990-2011) Fisher (1911) para miktar teorisi M*V= P*T esas alınarak Feige (1979) 1990-2000 ortalama %52 2001-2011 ortalama %42

  40. Nakit Para Talebi Yaklaşımı (EkonometrikTanzi Metodu) Not: t-testleri parantez içerisinde verilmiş ve tümü %5 anlamlı testini geçmektedirler. Tek yıldız ( *) % 10 anlamlı seviyede olduğunu anlatırken geriye kalanlar % 5 ve % 1 seviyelerinde anlamlıdırlar. L doğal logaritmayı anlatır.

  41. 1.3. ParasalcI YaklaşImlarIn KarşIlaştIrILMASI (1990-2011)

  42. 1.4. ÜRETİM GİRDİLERİNİ ESAS ALAN YAKLAŞIM: ENERJİ YÖNTEMLERİ

  43. Çoklu Sebep Çoklu Göstergeler YaklaşImIYapısal Model: η=γ11X1+ γ12 X2+ γ13 X3+ γ14 X4+ γ15 X5+ γ16 X6 +ζ Ölçme Modeli: Y1= λ11 η+ ε1 Y2= λ21 η+ ε2

  44. 1.5. KKTC’de kayItdIşI ekonomİ: MIMIC YAKLAŞIMI (1990-2010)

  45. KKTC’de Malİye YaklaşImIyla KayItdIşI Ekonomİnİn Ölçülmesİ 2.1. Teftiş- İnceleme Yöntemi (Matrah farkı)

  46. 2.1.Alternatİf İncelemeler (Re’sen)

  47. Milli Gelir Hesapları ile Beyan Edilen Gelirin Farkı

  48. 2.2. Beyan Edİlmeyen Gelİr (GSMH, %)

  49. Düşük Beyan: Resmİ Beyanlar İle Anket Verİlerİnİn KarşIlaştIrIlmasI

  50. 2.3. KayItlI ÇalIşanlarIn DüşüK Beyan OranI (%)

More Related