ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ

1. ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ Στοιχεία τοπογραφίας & Γεωλογικών χαρτών Δρ. Χ. Δ. Κράνης Αθήνα, 2005

2. σφαίρα, σφαιροειδές, ελλειψοειδές γεωγραφικό μήκος (λ) γεωγραφικό πλάτος (φ) Προβολικά Συστήματα – βασικές έννοιες γεωειδές γεωγραφικές συντεταγμένες

3. Κυλινδρικές Αζιμουθιακές ή επίπεδες ισαπέχουσες σύμμορφες ισοδύναμες Κωνικές Από τη «σφαίρα» στο επίπεδο γεωγραφικές καρτεσιανές συντεταγμένες ΠΡΟΒΟΛΕΣ

4. 5 km 5 km Συντεταγμένες ΕΓΣΑ’87 Συντεταγμένες ED 50 Συντεταγμένες HATT Τοπογραφικοί χάρτες – βασικές έννοιες Χαρτογραφικός κάναβος Τετραγωνισμός HATT Τετραγωνισμός ΕΓΣΑ’87

5. Τοπογραφικοί χάρτες – προβολικά συστήματα • Ένα επίπεδο αναφοράς, το οποίο εφάπτεται σε ένα σημείο του ελλειψοειδούς το οποίο ονομάζεται κέντρο φύλλου χάρτου (Κ.Φ.Χ.). 130 σφαιροειδή τραπέζια μεγέθους 30' x 30' για την κάλυψη του Ελλαδικού χώρου. Κάθε τραπέζιο έχει το δικό του σύστημα συντεταγμένων, με την αρχή των αξόνων το Κ.Φ.Χ. Οι παραμορφώσεις των γωνιών, των αζιμουθίων καθώς και των εμβαδών διατηρούνται μικρές μέσα στο ίδιο Φ.Χ. Οι αποστάσεις που αναφέρονται στο κέντρο και προς οποιοδήποτε σημείο του ίδιου Φ.Χ. δεν παραμορφώνονται. Αρκετά συχνά απαιτούνται περισσότερα του ενός Φ.Χ. για την κάλυψη μιας γεωγραφικής περιοχής Άυξηση παραμορφώσεων των γεωμετρικών μεγεθών αυξάνονται. • Αρνητικές τιμές συντεταγμένων Σύμμορφη προβολή (απεικόνιση του ελλειψοειδούς με την βοήθεια ενός κυλίνδρου (ελλειπτικής διατομής) που εφάπτεται στον μεσημβρινό της ζώνης). 60 ζώνες, γεωγραφικού μήκους 6ο. Η πρώτη ζώνη: μεσημβρινός Greenwich. Η Ελλάδα καταλαμβάνει τις ζώνες 4 και 5 (γεωγραφικά μήκη των άκρων της Ελλάδας είναι λ= 19ο έως λ =28ο. Οι παραμορφώσεις μέσα σε κάθε ζώνη < 1:2500. Τιμή των τετμημένων των κεντρικών μεσημβρινών: 500 000μ. Αρχή των τεταγμένων: η τομή του κεντρικού μεσημβρινού με τον ισημερινό.

6. Τοπογραφικοί χάρτες – προβολικά συστήματα Μια ενιαία ζώνη για όλη την Ελλάδα με κεντρικό μεσημβρινό λο=24ο . Παραμορφώσεις <= 1:1.000 στα άκρα της χώρας Τετμημένη κεντρικού μεσημβρινού: 500000μ. Αρχή των τεταγμένων: ισημερινός (φ=0ο)

7. Τοπογραφικά διαγράμματα 1/5000 Συντεταγμένες HATT

8. τεχν. αναβαθμίδες τριγωνομετρικό Δρόμος (ασφαλτοστρ.) Τοπογραφικά διαγράμματα 1/5000

9. 500 m. Τοπογραφικά διαγράμματα 1/5000 Σταυρονήματα: τετραγωνισμός ΗΑΤΤ (ανα 500 μ. Πηγάδια

10. Στρωματογραφικές στήλες Υπόμνημα Γεωλογική τομή ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ

11. ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ Χρώματική κωδικοποίηση Συμβολισμοί- Επισημειώσεις

12. Παραδείγματα ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ Κωδικοί – Συντομογραφίες λιθολογιών k: ασβεστόλιθοι d: δολομίτες mr: μάρμαρα sch: σχιστολιθοι F: φλύσχης ch:κερατόλιθοι, κλπ m: μάργες st: ψαμμίτες c: κροκαλοπαγή al: αλλούβια br: λατυποπαγή cs, sc: κορήματα Τ1-d J3-K1 k,d Js-Ki k,d e f N2 m, st Pls m, st o: οφιόλιθοι π: περιδοτίτες σ: σερπεντινίτες δ: διαβάσες

13. ΓΕΩΛΟΓΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ Στοιχεία στρωμάτων Συμβολισμοί επαφών Τεκτονικά στοιχεία

14. ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ: Λιθολογικοι Τύποι Ασβεστόλιθοι μεσο-παχυ πλακώδεις (Εν. Παξών)

15. Λιθολογικοι Τύποι ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ: Σχιστόλιθοι

16. Λιθολογικοι Τύποι ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ: Ασβεστόλιθοι με Cladocoropsis Mirabilis

17. Λιθολογικοι Τύποι ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ: Μάρμαρα Σχιστόλιθοι

18. Λιθολογικοι Τύποι ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ: Σχιστόλιθοι φωτ: Σ. Λόζιος

19. Λιθολογικοι Τύποι ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ: Πηλίτες (εν. Πίνδου) φωτ: Σ. Λόζιος

20. Λιθολογικοι Τύποι ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ: φωτ: Σ. Λόζιος

21. Πολύμεικτο κροκαλο-λατυποπαγές βάσης Ημισυνεκτικά κορήματα Κροκαλοπαγή Ποτάμιας Αναβαθμίδας Beach-rock

22. ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ:επαφές -δομές Ρήγμα

23. ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ:επαφές -δομές Επώθηση

24. ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ:επαφές -δομές Επώθηση Επώθηση φωτ: Ν. Καραλέμας

25. (?) αποκαλυμμένη επιφάνεια ρήγματος

26. Οξείδια & τεκτονικές γραμμώσεις σε επιφάνεια ρήγματος

27. Γεωλογική Χαρτογράφηση: Ο Γεωλογικός (μας) Χάρτης… Στη συνέχεια δίνονται κάποιες κατευθυντήριες γραμμές για τη διαδικασία της γεωλογικής χαρτογράφησης. Ωστόσο, η εργασία υπαίθρου, αν και υπακούει σε κανόνες που έχουν να κάνουν, μεταξύ άλλων, με τη δομή της περιοχής, τη λιθολογία των σχηματισμών, τη γεωμετρία και τα είδη των επαφών, την κλίμακα εργασίας, είναι δύσκολο να «μπει σε καλούπι». Απαιτείται εξάσκηση, συστηματικότητα στην εργασία και επιμονή. Για το λόγο αυτό, οι υποδείξεις που ακολουθούν δε θεωρούνται «κανόνες», αλλά μάλλον συμβουλές και υποδείξεις που μπορούν να υιοθετηθούν ή όχι, ανάλογα με τις πραγματικές συνθήκες εργασίας.

28. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ –ΚΑΙ ΌΧΙ ΠΛΗΡΗΣ- ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΥΠΑΙΘΡΟΥ • Εντοπισμός θέσης-θέσεων στην ύπαιθρο. Επιλέγουμε κατ’ αρχήν μια-δυο θέσεις που να μας παρέχουν ικανή πανοραμική άποψη της περιοχής – Γενικός προσανατολισμός και εξοικείωση με τη μορφολογία της περιοχής • Εξοικείωση με τους λιθολογικούς τύπους της περιοχής. Αλπικοί σχηματισμοί: είναι αμεταμόρφωτοι? Μεταμορφωμένοι? Και τα δυο? Τι είδους επαφές αναμένονται? Ποια είναι η αναμενόμενη σχέση τους (με βάση τα όσα γνωρίζουμε για την περιοχή). Μπορεί κάτι τέτοιο να πιστοποιηθεί? Μεταλπικοί σχηματισμοί: υπάρχουν στην περιοχή, και αν ναι, είναι σημαντικές οι εμφανίσεις τους, από πλευράς έκτασης και πάχους? Ποια η φάση τους (και κατ’ επέκταση το περιβάλλον σχηματισμού τους? • Χονδρικός διαχωρισμός λιθολογιών (και, αν είναι δυνατό) χάραξη ιχνών επαφών («όρια»), από μια θέση με πανοραμική άποψη. Λήψη φωτογραφιών και σχεδίαση – σκιτσάρισμα τους στο τετράδιο υπαίθρου. • Εξεύρεση κατάλληλων θέσεων στις οποίες εμφανίζονται οι λιθολογικοί τύποι που εξετάζουμε. Προσοχή στις εξαλλοιωμένες εμφανίσεις. Δειγματοληψία και μακροσκοπική εξέταση δειγμάτων (πετρολογικός τύπος, ?απολιθώματα, κλπ). • Συστηματικό περπάτημα – σάρωση της περιοχής. Λήψη μετρήσεων (στρώση, σχιστότητα, γραμμώσεις, κλπ) και καταγραφή τους. • «Περπάτημα» των γεωλογικών ορίων που έχουμε πιθανολογήσει από τις πανοραμικές θέσεις. Προσπάθεια ερμηνείας τους (τεκτονικό? στρωματογραφικό? τι είδους?) • Ανασύνταξη και προσπάθεια κατανόησης των παρατηρήσεων. Κατασκευή πρόχειρων γεωλογικών τομών, προκειμένου να γίνει απόπειρα ερμηνείας των παρατηρήσεων. Η ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ‘ΓΡΑΜΜΙΚΗ’ ΟΥΤΕ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΦ’ΑΠΑΞ. ΤΟ ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙ ΝΑ ΕΠΑΝΑΛΗΦΘΟΥΝ ΌΛΑ ΑΥΤΑ ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ, ΏΣΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΛΗΞΟΥΜΕ ΣΕ ΚΑΠΟΙΟ ΛΟΓΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ.

29. Η εργασία θεωρείται ολοκληρωμένη όταν έχουν αποσαφηνιστεί οι λιθολογικοί τύποι, η σχέσεις μεταξύ τους, τα είδη των επαφών και είμαστε πλέον σε θέση σε κάθε σημείο ή περιοχή του χάρτη να δικαιολογήσουμε αυτό που έχουμε καταγράψει. Ο χάρτης συνοδεύεται από το υπόμνημά του, γεωλογικές τομές (που δείχνουν σε βάθος τη σχέση των σχηματισμών μεταξύ τους), επεξηγηματικά σκίτσα και φωτογραφίες, μετρήσεις (που αποτυπώνονται είτε επί χάρτου (π.χ. στρωσεις, σχιστότητες) ή δίνονται σε στερεογραφικές προβολές ή/και επεξεργασμένες στατιστικά, ιδιαίτερα αν πρόκειται για πλήθος μετρήσεων) και ένα συνοδευτικό κείμενο, στο οποίο αναπτύσσονται οι παρατηρήσεις υπαίθρου. • Το συνοδευτικό κείμενο πρέπει να περιλαμβάνει: • Ένα εισαγωγικό μέρος, με την γεωγραφική τοποθέτηση της περιοχής, τις κύριες γεωμορφολογικές μονάδες, περιγραφή του αναγλύφου, κλπ. • Μια βιβλιογραφική επισκόπηση, που περιλαμβάνει αναφορές σε προηγούμενες εργασίες και τα αποτελέσματά τους. • Την περιγραφή της γεωλογίας της περιοχής: Προκειμένου για αλπικούς σχηματισμούς, η περιγραφή γίνεται κατά Ενότητα, αν έχουμε ξεχωρίσει περισσότερες της μίας. Σε κάθε ενότητα περιγράφουμε τη στρωματογραφική της διάρθρωση, τα πάχη των σχηματισμών και τη λιθολογία κάθε σχηματισμού. Αν έχουμε διαχωρίσει περισσότερες από μία ενότητες, δίνουμε και συνθετική στρωματογραφική στήλη. Μεταλπικοί σχηματισμοί: περιγράφονται (συνήθως) από τον αρχαιότερο στο νεώτερο. Η περιγραφή περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη λιθολογική τους σύσταση και τη φάση τους, το πάχος και τη γεωμετρία τους, τις περιοχές εμφάνισής τους και τη σχέση τους με τους υποκείμενους αλπικούς. • Τεκτονική της περιοχής: Γίνεται διαχωρισμός μεταξύ νεοτεκτονικής και προ-νεοτεκτονικής παραμόρφωσης. • Σύνθεση παρατηρήσεων – Συμπεράσματα • Βιβλιογραφικές αναφορές • Παράρτημα Εικόνων – Σχεδίων – Χαρτών , κλπ.

30. β. διαχωρισμός λιθολογικών τύπων – ηλικιών - φάσεων Pt sc Pt sc Mz sch Mz sch H cd H cd Mz sch Mz sch H cd H cd Q al Q al Mz sch Mz sch K mr K mr J mr J mr Mz sch Mz sch Q tr Q tr Q sc Q sc Mz sch Mz sch J mr J mr J mr J mr J mr J mr α. τοπογραφικό υπόβαθρο 1/5000 γ. ερμηνεία επαφών

31. Η αλήθεια είναι (κάπου) εκεί έξω…