ERRUSIAKO IRAULTZA

1. ERRUSIAKO IRAULTZA Kontzeptua

2. Kontzeptua Errusiako Iraultza • 1917ko Errusiako Iraultza XX.mendeko gertakizun nagusietakoa da. • Handik sortu zen Estatuak lehendabiziz indarrean jarri zituen sozialismoaren printzipio nagusiak

3. ERRUSIAKO IRAULTZA Tsarraren Errusia

4. Tsarraren Errusia • Ezaugarri orokorrak • Ezaugarri ekonomikoak • Ezaugarri sozialak • Ezaugarri politikoak

5. Tsarraren Errusia Ezaugarri orokorrak • Biztanlearen eta aberastasunaren arabera Europako potentzia handietariko bat bazen ere, kontinenteko herririk atzeratuena zen (herrialde aurreindustrializatuta zen) Ezaugarri ekonomikoak • Ekonomia atzeratua • Nekazaritza sektore nagusia: • Nekazaritza tradizionala • Lurraren jabetza esku gutxitan • Nekazarien bizi baldintzak oso txarrak • Industrializazioa oso berandu eta eskualde batzuetara mugatuta

6. Tsarraren Errusia Ezaugarri sozialak • Atzerapen soziala • Gizartea oso polarizatuta • Nekazariak: sektorerik handiena • Bizi baldintzak oso txarrak • Langileak: • Oso kopuru txikia • Politikoki ondo antolatuta • Burgesia: • Oso kopuru txikia • Eragin politiko handiagoa eskatzen zuten • Noblezia: • Oso atzerakoia • Latifundistak • 1861ra arte pribilejio feudalak mantendu zituen

7. Tsarraren Errusia • Ezaugarri politikoak: autokrazia • Monarkia absolutu anakronikoa • Tsarraren aginpideak ez zeukan mugarik • Herria kontrolatzeko armadaz, poliziaz eta Eliza ortodoxoaz baliatzen zen

8. ERRUSIAKO IRAULTZA 1905ko Iraultza

9. 1905ko Iraultza • Iraultzaren arrazoiak: • Giza taldeen ezinegona • Japoniako gerra • Iraultzaren faseak • Tsarren erreformak • Iraultzaren ondorioak • Iraultzaren erreformen porrota

10. 1905ko Iraultza Iraultzaren arrazoiak • Giza taldeen ezinegona: Monarkiaren aldeko sektoreak izan ezik beste guztiak aldaketaren alde • Burgesiak monarkia parlamentarioa nahi zuen, Europakoen antzekoa (Alderdi Konstituzional Demokrata: kadeteak) • Nekazariak lurra banatzearen alde: lurraren zuzeneko jabeak izan nahi zuten (Alderdi Sozialista Iraultzailea) • Langileak sistema sozialistaren aldekoak • Boltxebikeak: Marxistak. Tsarismoari aurre egiteko ez zuten inolako loturarik burgesiarekin • Mentxebikeak: Marxistak. Moderatuagoak. Burgesiarekin elkarlanaren aldekoak • Japoniaren kontrako gerra • Gerrako porrotek tsarrarenganako oposizioa indartu zuen

11. 1905ko Iraultza Iraultzaren faseak • Urtarrilean, igandez, langile batzuk manifestazio baketsu joan zitzaizkion tsarrari, lan eta bizi baldintzak hobetzeko eskatzera • Manifestazioa armaz sakabanatu zuten (Igande odoltsua) • Gertakizun horrek iraultza piztu zuen: • Grebak eta matxinadak langileen eta nekazarien artean zabaldu ziren • Armadaren sektore batzuk ere altxatu ziren (Potemkin korazatua)

12. 1905ko Iraultza • Tsarren erreformak • Erreforma politikoa: • Sufragio unibertsala • Duma, ganbara errepresentatiboa sortu zuen • Askatasun zibilen onarpena: • Langileen eskubide sindikalak • Lan murrizketa

13. 1905ko Iraultza Iraultzaren ondorioak • Tsarraren irudia kaltetuta • Boltxebikeentzako irakaspen baliagarria • Burgesia liberalaren interesak eta langile-nekazarienak erabat ezberdinak • Langileak zatituta • Nekazariak ez ziren mugitu

14. 1905ko Iraultza Iraultzaren erreformen porrota • Erregimen parlamentarioak porrot: Parlamentua indar kontserbadoreen esku • Nekazaritzan hartutako erabakiek porrot: Lurraren jabetza ez zen aldatu

15. ERRUSIAKO IRAULTZA 1917ko Iraultza

16. 1917ko Iraultza • Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza • Iraultzaren bilakaera tsarraren abdikaziora arte • Behin behineko gobernua • Boltxebikeen jokabidea • Leninen apirileko tesiak • Urriko iraultza • Iraultzaren bilakaera • Boltxebikeak agintean: lehenengo erabakiak • Lurraren banaketa • Bakea: Brest-Litovsk • Boterearen monopolioa • SESB

17. 1917ko Iraultza • Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza • Iraultzaren bilakaera tsarraren abdikazioara arte • Gerrak agerian utzi zituen Tsarraren Errusiak zituen hutsuneak • Armadaren porrotak • Hornikuntza falta gerran eta hirietan • Gerra dela eta gizartearen sektore asko tsarraren kontra: • Nekazariek: ogia, lurra eta bakea eskatzen zituzten • Langileak: erreformak eta bakea eskatzen zituzten • Burges liberalek erreforma liberalak eskatzen zituzten

18. 1917ko Iraultza Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza • Behin behineko gobernua • 1917ko otsailean zehar grebak eta manifestazioak gertatu ziren • Manifestazioak gelditzera bidalitako tropek matxinatutakoekin bat egin zuten • Gobernuak dimititu egin zuen eta behin behineko gobernu bat eratu zen (liberalek eta sozialista moderatuek osatutakoa) • Tsarrak abdikatu zuen

19. 1917ko Iraultza Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza • Boltxebikeen jokabidea • Behin behineko gobernuaren kontra: Erreforma sakonagoak egin nahi zituzten • Bakearen, lurra banatzearen alde • Leninen apirileko tesiak • Prentsan argitaratutako artikulua: • Boltxebikeen helburua iraultza sozialista • Bakea • Lurrak banatzea • Langileen eta nekazarien arteko aliantza • Behin-behineko gobernuarekin eta Dumarekin inongo elkarlanik ez izatea

20. 1917ko Iraultza • Urriko Iraultza • Iraultzaren bilakaera • Herrialdearen egoera orokorra gainbehera zihoala ikusita, Leninek ekintzari heltzea erabaki zuen • Boltxebikeek erraz hartu zituzten Petrogradoko gune nagusiak urriaren 24an • Kerenskik ihes egin ondoren agintea erraz hartu zuten

21. 1917ko Iraultza Urriko Iraultza Boltxebikeak agintean: lehenengo erabakiak • Urriaren 26an Herriaren Komisarioen Kontseiluaren lehen gobernua eratu zen • Gobernuak hiru lan ardatz nagusi jorratu zituen: lurraren arazoa, bakea eta botere politikoaren monopolioa • Lurraren banaketa • Nekazari txiroei lurrak banatu zizkien lur jabeei kalterik ordaindu gabe • Bakea: Brest-Litovsk • Bakea hitzartzen da Alemaniarekin • Boltxebikeen ustez bakea beharrezkoa zen Iraultza bizirik iraun ahal izateko • Boterearen monopolioa • 1918ko urtarrilean aurreko gobernuek aurreikusitako Batzar Konstituziogilea (mentxebikeak gehiengoak) desegin zen • Leninen ustez Batzarrak eredu burgesa zeukan • Poliki-poliki Alderdi Komunista nagusita zen • Komunisten boterea indartzeko Txeka eta Armada Gorria sortu ziren. Oposizioa isilarazi eta desagertzen joan zen • 1918 uztailean Errusiar Errepublika Federal Sozialista eta Sobietarra sortu zen

22. ERRUSIAKO IRAULTZA Sobietar Batasunaren eraikuntza

23. Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27) Gerra Zibila (1918-21) Nazionalitateen auzia Politika ekonomiko berria: NEP (1922-27)

24. Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27) Gerra Zibila (1918-21) • Iraultzaileen (Armada Zuria) eta kontrairaultzaileen (Armada Gorria) artean • Kontrairaultzaileek Frantziaren, Erresuma Batuaren, eta Japoniaren laguntza izan zuten • Atzerritarrek Iraultza beste estatu batzuetara helduko zela beldurragatik parte hartu zuten • Armada Gorriak (Troskik zuzenduta) gerra irabazi zuen • Gerraren ondorioak: • Iraultzaren aurretik Errusiaren egoera ekonomikoa kaotikoa bazen, gerra zibilean are larriago bilakatu zen: arazorik larriena hornikuntza izan zen

25. Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27) Nazionalitateen auzia • Errusia hainbat hizkuntzaz, kulturaz eta erlijioz osatutako nazio multzoa zen • Nazionalitateak Errusiaren kontrolpean zeuden • Nazionalitate aniztasunari aurre egiteko sobietar estatuak egitura federala hartu zuen • Egitura federalak errepublikaren autogobernua kontuan hartzen zuen, nahiz eta Errusiaren nagusitasuna mantentzen zen • Stalinen garaian nazionalitateekiko errespetua amaitu zen eta zentralizazio prozesuak areagotu ziren

26. Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27) Politika ekonomiko berria: NEP (1922-27) • Gerra zibila amaitzean herrialdea suntsituta zegoen: goseak, gaixotasunak eta gerrak milioika biktima eragin zituzten • Nekazaritzako produkzioa mundu gerraren aurrekoa baino bi heren txikiagoa zen. Industriakoa lehengoaren zazpirena • Krisitik irtetzeko politika ekonomiko berria diseinatu zen • 1921etik 1927ra Politika Ekonomiko Berria: NEP. Erabateko aldaketa ekarri zuen SESBeko politika ekonomiko eta sozialean • NEPk sistema mistoa garatu zuen • Industria eta zerbitzuetan enpresa txiki pribatu batzuk sortzeko baimena eman zen • Nekazaritzan konfiskatutako lurrak itzuli ziren • Ondorioak: oinarri ekonomikoak indartu egin zituen eta produkzioa eta biztanleriaren bizimodua hobetu

27. ERRUSIAKO IRAULTZA Stalinen garaia

28. Stalinen garaia (1922-53) Agintea eskuratzeko prozesua Estalinismo ekonomikoa

29. Stalinen garaia (1922-53) Agintea eskuratzeko prozesua • Lenin ordezkatzeko hautagai nagusi bi zeuden: Stalin eta Troski • Troskik Iraultza mundu osora zabaldu nahi zuen • Stalinek “Sozialismoa herri bakarrean” aldekoa zen • Lehia horretan Stalin garaile irten zen • 1927an Stalinek bere eskuetan izan zuen agintea alderdian eta SESB osoan • Alderdi Komunistaren idazkari nagusi eta Estatuko buru bilakatu zen • Stalin, agintea eskuratzeko indarkeriaz baliatu zen: Purgak • Alderdiaren baitan aurkariak kargutik kendu eta hiltzen zituzten • Alderdi komunistak menpean hartu zuen gizarte sobietarra • Stalinek diktadura pertsonala ezarri zuen

30. Stalinen garaia (1922-53) Estalinismo ekonomikoa • Estalinismo ekonomikoa bost urteko planen bidez garatu zen • Helburua: denbora jakin batean ahalik eta hazkunde ekonomikoko indizerik handiena lortzea • NEP alde batera utzi zuten • Bost urteko planak nekazaritzan eta industria zentratu ziren • Nekazaritzan kolektibizazioak ezarri ziren (estatuko kooperatibak (kolkhoz) eta estatuaren etxealdeak (sovkhoz)) • Kolektibizazioaren aurkako nekazarien jarrerak gainditzeko herri osoak deportatu zituzten: ehunka milaka nekazari kulak hil ziren • 30.hamarkadan landan ia ez zegoen jabetza pribaturik • Industrian sozializazioa ezarri zen: alderdiak kontrolatzen zuen guztia: aurrezkiak, inbertsioak, kontsumoa, prezioak, soldatak • Beraz, Estalinismoaren lorpen nagusiak lurraren sozializazioa eta plangintza ekonomikoa izan ziren. Gainera sobietar erregimena sendotu eta SESB potentzia handi bihurtu zuen