“Yeni Emperyalizm”ve İlkel Birikim: Bitmeyen “Başlangıç Birikimi” mi?

1. “Yeni Emperyalizm”ve İlkel Birikim: Bitmeyen “Başlangıç Birikimi” mi? Muammer Kaymak Hacettepe Üniversitesi İİBF İngilizce İktisat Bölümü

2. Globalization versus Internationalization İlkin evrenin küre biçiminde olduğunu belirlemek gerekiyor:çünkü bu biçim bütün biçimlerin en mükemmelidir, hiçbir eklemeye gereksinim duymaz, ona ne bir şey eklenebilir ne de ondan bir şey alınabilir, çünkü her şeyi içine almaya ve içinde tutmaya en elverişli, olanağı en fazla olan biçimdir. ….bütün nesnelerin bu biçimde sınırlandırılma eğilimleri var. …Dolayısıyla bu biçimin tanrısal cisimlere ait olmasından pek kuşku duyulmasa gerek. Nicolaus Copernicus, Des Revolutionibus orbium caelastium, 1543.

3. Emperyalizm Tartışmaları:Son Perde Michael Hardt ve Antonio Negri İmparatorluk(2000) Küresel piyasa ve küresel üretim çevrimleriyle birlikte bir küresel düzen, yeni bir yönetim mantığı ve yapısı, kısacası yeni bir egemenlik biçimi… bu küresel mübadeleyi etkin bir şekilde düzenleyen politik özne, dünyayı yöneten egemen güç olarak İmparatorluk !

4. “Eski” Emperyalizm Tartışmaları 1. Kuşak Tartışmalar Kapitalist Gelişmenin Ürünü Olarak Emperyalizm Dramatis Personae: John Hobson, Karl Kautsky, Rudolf Hilferding, Rosa Luksemburg, Nikolay Buharin, Lenin. 2. Kuşak Tartışmalar Bağımlılık Okulu ve Dünya Sistemi Yaklaşımları Merkez –Çevre, Eşitsiz Mübadele, Azgelişmişliğin Gelişmesi, Dramatis Personae: Immanuel Wallerstein, Arghiri Emmanuel, Andre Gunder Frank, Samir Amin

5. Son Tartışmanın Uzantıları • Leo Panitch ve Samuel Gindin: Küresel Kapitalizm ve Amerikan İmparatorluğu (2000) ABD hegemonyası altında kapitalist imparatorluk. Teritoryal mantığın sonu • Ellen Meiksins Wood: Sermaye İmparatorluğu (2003) İmparatorluğun sürekliliği /dayandığı iktisadi motifin değişimi Teritoryal mantık/ sermaye mantığı ayrımı • David Harvey: Yeni Emperyalizm (2003) Genişletilmiş yeniden üretimin önüne geçen el koyarak birikim süreci Teritoryal mantık/ sermaye mantığı ayrımı

6. Yeni Emperyalizmin Birikim Stratejisi: El koyarak birikim • Hisse senedi spekülasyonları • Anonim şirketleri ele geçirme kumpasları • Enflasyonun neden olduğu yapısal değersizleşme • Gelişmiş ülke halklarının yüksek borç yükü • Kredi ve hisse senedi manipulasyonlarıyla varlıklara el konulması • TRIPS • Özelleştirme • Eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik sistemlerinin ticarileştirilmesi, • Kültürel metalaşma • Doğal kaynakların tahribi

7. Düşünsel Temeller • Eksik tüketim kuramları: Hobson, Rosa Luxemburg. • Rosa Luxemburg: Genişletilmiş Yeniden Üretimin Olanaksızlığı nedeniyle kapitalizm-dışı alanların birikim alanı olarak değerlendirilmesi zorunluluğu? • Sömürgecilik, militarizm. • Ekonomi ve politikanın ayrışması (territoryal mantık-sermaye mantığı ikiliği)

8. Marx ne diyordu? • Die sogenannte usprungliche Akkumulation • Usprüngliche:original, primary. • So called Primitive Accumulation • Primitive: a. not derived :original, primary b. assumed as a basis; especially : axiomatic <primitive concepts> • Sözde İlkel Birikim • İlk Birikim Meselesi

9. Marx ne diyordu? Kapitalist üretim tarzının olgunlaşması için ...birbirinden çok farklı türde iki meta sahibinin yüz yüze ve temas haline gelmesi gerekir. Bir yanda başkalarına ait emek gücünü satın alarak ellerinde bulunan değerler toplamını artırmak isteğinde bulunan, para, üretim aracı ve geçim aracı sahipleri; öte yanda kendi emek güçlerini dolayısıyla emeklerini satan özgür emekçiler. ...Meta pazarındaki bu kutuplaşma ile kapitalist üretimin temel koşulları sağlanmış olur. Kapitalist sistem emekçilerin emeklerin gerçekleştirebilecekleri araçlar üzerinde her türlü mülkiyet hakkından tamamen kopmuş ve ayrılmış olmalarını öngörür...İlkel birikim denilen şey, üreticiyi üretim araçlarından ayıran tarihsel süreçten başka bir şey değildir...Köylülerin mülksüzleştirilmeleri, topraktan ayrılmaları bütün bu sürecin temelidir (Kapital I,)

10. Marx ne diyordu? Sermayenin ilk oluşumu sanıldığı gibi, sermayenin ihtiyaç maddelerini, iş araçların hammaddeleri, kısacası emeğin topraktan bağımsızlaşmış ve insan emeğiyle ruh kazanmış olan nesnel koşullarını üst üste koymasıyla olmaz. Sermaye emeğin nesnel koşullarını yaratmaz. Sermayenin ilk oluşumu salt parasal servet biçiminde hazır bulunan değerin, eski üretim tarzının tarihi çözülme süreci sayesinde, bir yandan emeğin nesnel koşullarını satın alabilme, bir yandan özgürleşen işçilerle para karşılığı canlı emek mübadelesine girebilme imkanına kavuşmasından ibarettir".(Grundrisse)

11. Marx ne diyordu? "toprak mülkiyetinin gelişme süreci, ...sermayenin adım adım biçimlenip kesin zaferini kazanışının gözleneceği yerin ta kendisidir". (Bu nedenle sanayi devrimi çağının ekonomi politikçisi olan Ricardo bile) "büyük bir tarih sezgisi ile sermaye, ücretli emek ve toprak rantı ilişkilerini özgül biçimleri ile saptayabilmek için, araştırmasını toprak mülkiyetinin alanında sürdürmüştür". (Grundrisse)

12. Sir James Steuart, Inquiry into the Principles of Political Economy (1767) “aylaklığa daha fazla müsaade etmemek için “toprak ana ile onun çalışkan çocuklarının” birbirinden koparılması gerekir. Köylünün emeğini başkalarının isteklerini karşılamak üzere gönüllü bir şekilde seferber etmenin yegane yolu, köylülerin topraklarından zorla koparılmalarıdır. Bu iyi işleyen bir ekonominin tesis edilebilmesi için zorunlu bir önlemdir”.

13. Yeni Emperyalizmin Birikim Stratejisi: El koyarak birikim • Hisse senedi spekülasyonları • Anonim şirketleri ele geçirme kumpasları • Enflasyonun neden olduğu yapısal değersizleşme • Gelişmiş ülke halklarının yüksek borç yükü • Kredi ve hisse senedi manipulasyonlarıyla varlıklara el konulması • TRIPS • Özelleştirme • Eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik sistemlerinin ticarileştirilmesi, • Kültürel metalaşma • Doğal kaynakların tahribi

14. Siyasal Bir Projenin Temeli olarak Yeni Emperyalizm Teorisi Genişletilmiş Yeniden Üretim >>>> Sınıf Mücadelesi El Koyarak Birikim >>>> Yeni Toplumsal Hareketler, yığın, “sivil toplum”, Küresel New Deal, sermaye birikiminin neoliberal zincirlerinden kurtarılması !!!!