МЭРГЭЖЛИЙН ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫН ЕРӨНХИЙ ШААРДЛАГА, СТАНДАРТ

1. МЭРГЭЖЛИЙН ХЯНАЛТ ШАЛГАЛТЫН ЕРӨНХИЙ ШААРДЛАГА, СТАНДАРТ 2014 он

2. Ñòàíäàðò ãàðàõ øààðäëàãà • ÇïÀÕ-ò ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí ñòàíäàðò áàòàëæ ìºðä¿¿ëýõèéã ¿¿ðýã áîëãîñîí, • Õÿíàëò øàëãàëòûí ¿éë àæèëëàãàà, хяналт шалгалтын баримт бичигт тавигдах шаардлагыг тогтоох, бүрэн хангаж биелүүлэх, • ÓÌÕÃ-ûí äàðãûí 2007 îíû 23 äугаар туøààëààð áàòëàãäñàí “Мэргэжлийн хяналт шалгалтын ерөнхий шаардлага”-ûã óëàì áîëîâñðîíãóé áîëãîõ,

3. Байгууллагын стандарт Мэргэжлийн хяналт шалгалтын ерөнхий шаардлага, стандарт нь МХЕГ-ын даргын 2012 оны 7-р сарын 3-ны өдрийн 207-р тушаалаар батлагдсан. Энэ ºäðººñ ýõëýí дагаж мөрдөнө. Өөрөөр хэлбэл2012 оны 7-р сараас хойш үйлдсэн хяналт шалгалтын баримт бичиг энэхүү стандартын дагуу бичигдсэн байна. Манай энэхүү стандарт нь Стандарчлал хэмжил зүйн газраарбайгууллагын стандартаар GS-11-0223:2013 дугаараар баталгаажуулсан.

4. АГУУЛГА Нэг. Зорилго Хоёр.Хамрах хүрээ Гурав. Улсын байцаагчид тавих шаардлагууд Дөрөв. Улсын байцаагчийн үйлчилгээний зарчим Тав. Хяналт шалгалтын ажлын зохион байгуулалт Зургаа. Хяналт шалгалтын үе шатууд Долоо. Хяналтшалгалтын баримт бичгийн төрөл Найм. Хяналт шалгалтын баримт бичигт тавигдах шаардлага Ес. Хяналт шалгалтын баримт бичгийн бүтцийн шалгуур

5. Зорилго, хамрах хүрээ Стандартын зорилго: Мэргэжлийн хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа, хяналт шалгалтын баримт бичигт тавигдах шаардлагыг тогтоон, бүрэн хангаж биелүүлэхэд оршино. Хамрах хүрээ • Энэхүү стандарт нь төв, орон нутгийн Мэргэжлийн хяналтын байгууллагын болон хуулийн дагуу эрх олгогдон бусад байгууллагад ажиллаж байгаа улсын байцаагчид /цаашид улсын байцаагч гэх/-ынүйл ажиллагаанд хамаарна Улсын байцаагчийн хяналт шалгалтын үед үйлдэх баримт бичигт тавигдах шаардлагыг тогтооно • Улсын байцаагчийн хяналт шалгалтын үйл ажиллагааг шалгахад баримтална.

6. Улсын байцаагч нь тухайн хяналтын чиглэлийн бакалавр, түүнээс дээш зэрэгтэй, тухайн албан тушаалыг эрхлэх мэдлэг боловсрол, туршлага, ур чадвартай, компьютерийн хэрэглээний программууд дээр ажиллах чадвартай, мэргэжлээрээ 3-аас доошгүй жил ажилласан, тусгайлан сургалтанд хамрагдсан төрийн жинхэнэ албан хаагч байна Мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчид тавигдах шаардлага Улсын ахлах байцаагч нь улсын байцаагчаар 5-аас доошгүй жил ажилласан, гадаад хэлний зохих мэдлэгтэй, улсын байцаагчдыг мэдлэг ур чадвараараа манлайлах, хууль, эрх зүйн болон мэргэжлийн чиглэлээр мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгөх, сургалт явуулах чадвартай, тусгайлан сургалтанд хамрагдсан төрийн жинхэнэ албан хаагч байна Салбарын ерөнхий байцаагч, бүсийн улсын ахлах байцаагч нь улсын ахлах байцаагчаар 3-аас доошгүй жил ажилласан удирдан зохион байгуулах, бусдыг манлайлах ур чадвар эзэмшсэн, тусгайлан сургалтанд хамрагдсан төрийн жинхэнэ албан хаагч байна Улсын байцаагч нь шаардлага хангахуйц мэдлэгтэй байж, түүнийгээ цаг үеийн шаардлагад нийцүүлэн байнга хөгжүүлж ажиллана

7. Мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчийн • үйлчилгээний зарчим • Ажлын байрны тодорхойлолтын дагуу өдөр тутмын үйл ажиллагаагаа гүйцэтгэнэ. • Хууль дээдлэнэ гаргасан аливаа шийдвэр нь хуульд нийцсэн тэдгээрт үндэслэсэн байна. • Шударга ёс, тэгш байдлыг ханган, шалгуулагчийн хууль ёсны эрхийг хүндэтгэн харьцана. • Үйлчлүүлэгчтэй мэндлэж, хүндэтгэлтэй харьцана. • Өөрийгөө заавал танилцуулна, шаардлагагүй баримт бичиг нэхэхгүй, үл тоомсорлон, танил тал харахгүй. • Бэлэг сэлт авах, хөнгөлөлттэй үйлчилгээ авахыг хориглоно • Хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа ил тод нээлттэй байна. • Авлигын эрсдэл бүхий аливаа харилцаанаас зайлсхийнэ. • Хөндлөнгийн, бие даасан, хараат бус байна • Хийсэн хяналт шалгалт, гаргасан шийдвэрээ бүрэн хариуцана.

8. Хяналт шалгалтын ажлын зорилго • Хууль тогтоомж, нийтээр дагаж мөрдөхөөр тогтоосон дүрэм, журам, заавал мөрдөх стандартын мөрдөлтийн байдалд хяналт тавьж, хэрэгжилтийг хангуулах,; • Илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгуулж, мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө өгөх, санал дүгнэлт гаргах замаар эрсдэлийг бууруулах, аюулгүй байдлыг хангуулахад оршино

9. Ñòàíäàðòûí áүòýö: 2 õýñýãòýé Íýã. ¯íäñýí õýñýã • Çîðèëãî • Õàìðàõ õ¿ðýý • Норматив ишлэл • Íэр томъёо, тодорхойлолт • Мэргэжлийн хÿíàëòын улсын байцаагчид тавигдах шаардлага • Мэргэжлийн хяналтын улсын байцаагчийн үйлчилгээний зарчим • Õÿíàëò øàëãàëòûí àæëûí çîрилго • Õÿíàëò øàëãàëòûí арга • Хяналт шалгалтын ажлыí зохион байгуулалт • Õÿíàëò øàëãàëòад бэлтгэх • Улсын байцаагчийн үйлдэх хяналт шалгалтын баримт бичгийн төрөл • Хяналт шалгалтын баримт бичигт тавигдах ерөнхий шаардлага • Ãîìäîë ãàðãàõ • Хариуцлага • Бусад

10. Õîёð. Норматив хàâñðàëò õýñýã • Анорматив: Мэдэгдэх хуудас • Бнорматив: Хяналт шалгалтын удирдамж • В норматив: Шалгалт хийсэн тухай тэмдэглэл • Г норматив: Хяналт шалгалтын танилцуулга • Д норматив: Улсын байцаагчийн акт • Е норматив: Улсын байцаагчийн албан шаардлага • Ё норматив: Улсын байцаагчийн дүгнэлтЖ норматив: Шийтгэвэрийн хуудас • З норматив: Улсын ерөнхий байцаагчийн албан даалгавар • И норматив: Зөрчлийн тухай тэмдэглэл • К норматив: Бодис, бараа, бүтээгдэхүүнийг түр саатуулах, буцаах мэдэгдэл • Л норматив: Амьтан, ургамал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бодис, бараа бүтээгдэхүүнийг мэргэжлийн хяналтанд хамруулсан тухай мэдэгдэл

11. Хяналт шалгалтын арга • Санхүүгийн баримт болон бусад бичиг баримтыг хянан үзэх, шалгах; • Хяналт шалгалтын объектод үзлэг хийх, хянан шалгах, хяналтын хуудас бөглөн эрсдэлийг тогтоох; • Хүрээлэн байгаа орчин, ажлын байрны эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын нөхцөл, бараа бүтээгдэхүүний аюулгүй байдалд хэмжилт хийх, дээж авч шинжилгээнд хамруулах; • Тайлбар, тодорхойлолт авах; • Бусад;

12. Õяíàëò øàëãàëòûí àæëûí çîõèîí áàéãóóëàëò Хяналт шалгалт нь бодлогын зорилтууд, байгууллагын хэтийн болон жилийн төлөвлөгөөтэй уялдсан, эрсдэлд суурилсан байна. Хяналт шалгалтын төрөл: • Төлөвлөгөөт • Төлөвлөгөөт бус • Гүйцэтгэлийн

13. Төлөвлөгөөт õÿíàëò øàëãàëò- Тухайн жилийн төлөвлөгөөнд тусгаж, нийтэд зарласан объектод • Төлөвлөгөөт бус хяíàëò øàëãàëò- Удирдах дээд байгууллагын шийдвэр, байгууллага, иргэдийн хүсэлт, гомдол, мэдээлэлд заасан асуудлаар • Гүйцэтгэлийн õÿíàëò øàëãалт- Өмнөх шалгалтаар илэрсэн, түүний шалтгаан нөхцөлийг арилгуулахаар өгсөн албан шаардлагын хүрээнд

14. Õÿíàëò øàëãàëòûí үйл ажиллагааны ¿å øàò • Хяналт шалгалдтанд бэлтгэх • Хяналт шалгалтыг эхлэх • Хяналт шалгалтыг гүйцэтгэх • Õÿíàëò øàëãàëòûã ä¿ãíýõ • Хяналт шалгалтанд бэлтгэхэд: • Ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүн, ахлагчийг томилно. • Хяналт шалгалтын хамрах хүрээ, чиглэл ойлгомжтой тодорхой байх, хяналт шалгалтын хугацааг хуульд нийцүүлэн тогтоож удирдамжаа батлуулна. • Улсын байцаагчид шалгалтанд хамрагдах байгууллага, аж ахуйн нэгжийн хяналт шалгалтын түүхийг судлан шаардагдах баримтыг бэлдэн ашиглагдах багаж техник хэрэгслэлийгн бүрэн бүтэн байдлыг хангасан байна.

15. Õÿíàëò øàëãàëòûг эхлэх үе шат Хяналт шалгалт хийх объектод саадгүй нэвтрэнэ. Хяналт шалгалт хийх байгууллагын удирдлага, албан тушаалтан, иргэнд шалгалтын зорилго, бүрэлдэхүүнийг танилцуулна. Гэхдээ улсын байцаагч нэг бүрийн овог нэр, хариуцсан салбар, тухайн хяналт шалгалтанд ямар чиглэлээр хяналт шалгалт хийхийг танилцуулна. У/Б үíýìëýõээ ¿ç¿¿ëнэ. Øàëãàëòûí àæëûí õýñýã, чèã ¿¿ðýã, øààðäëàãàòàé íºõöºë, байр танхим, техник хэрэгсэл, áèчèã áàðèìò ãýõ ìýòийг шаардаж авна. Ажлын хэсгийн ахлагч у/б-чдыг хяналт шалгалт явуулах чиглэлийг харгалзан хуваарилж, хугацааг байцаагч бүрээр тогтоож, байгууллагын хэвийн ажиллагаанд нөлөөлөхөөргүй зохион байгуулна. Хяналт шалгалтанд шалгалтын бүрэлдэхүүнээс бусад хүн оролцуулахыг хориглоно. Шаардлагатай бичгийг авахдаа шалгагдаж буй байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтнаар гарын үсэг зуруулж аваад дараа нь албан ёсоор хүлээлгэж өгнө.

16. Хяналт шалгалтад бэлтгэх Удирдамж батлах албан тушаалтан шалгалтын бүрэлдэхүүн, ажлын хэсгийн ахлагч, хамрах хүрээг тодорхойлж, санхүүгийн хяналт шалгалтын хугацааг тухайн байгууллагын төсвийн санхүүжилтээс, бусад чиглэлийн хяналт хийх хугацааг “Төрийн хяналт шалгалтын тухай” /цаашид хууль гэх/ хуулийн 51.3-д нийцүүлэн тогтооно. • Шалгалтын ажлын хэсгийн ахлагч нь шалгуулагч байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэнд шалгалт хийх тухай урьдчилан мэдэгдэх, шалгалтын удирдамжийг батлуулах, нэгдсэн дугаар авах, удирдамж, хяналтын хуудсыг хүргүүлэх арга хэмжээг зохион байгуулна. • Улсын байцаагч хяналт шалгалтанд хамрагдах байгууллага, аж ахуйн нэгжийн хяналт шалгалтын түүхийг болон холбогдох хууль, тогтоомж, стандарт, техникийн баримт бичгийг судалсан, хяналт шалгалтад шаардагдах баримт бичгийг урьдчилан бэлдсэн байна. • Улсын байцаагч хяналт шалгалтанд ашиглагдах багаж, техник хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдал, найдвартай ажиллагааг хангаж, тэдгээрийг ашиглах, хэрэглэх журам, зааврыг судалж мэдсэн байна. • Шалгалтын ажлын хэсгийн ахлагч нь удирдамж батлагдсанаас эхлэн хяналт шалгалтыг зохион байгуулж, холбогдох баримт бичгийг боловсруулах, шалгалтын дүнг зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэх, гарсан шийдвэрийг холбогдох газруудад хүргүүлэх хүртэлх хугацаанд шалгалтын бүрэлдэхүүнийг удирдаж ажиллана.

17. Хяналт шалгалтыг эхлэх • Улсын байцаагч нь хяналт шалгалт хийх объектод саадгүй нэвтэрнэ. • Хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа нь хяналт шалгалт хийх байгууллагын удирдлага, албан тушаалтан болон иргэнд шалгалтын зорилго, бүрэлдэхүүнийг танилцуулж, удирдамж хяналтын хуудсны нэг хувийг өгснөөр эхэлнэ. Шалгалтын бүрэлдэхүүнийг танилцуулахдаа улсын байцаагч нэг бүрийн овог нэр, хяналт шалгалтын хариуцсан салбар, тухайн шалгалтанд ямар чиглэлээр хяналт шалгалт явуулах талаар тодорхой танилцуулах бөгөөд улсын /ахлах/ байцаагч бүр улсын байцаагчийн үнэмлэхээ үзүүлнэ. • Шалгалтын ажлын хэсгийн ахлагч хяналт шалгалт хийхэд шаардагдах нөхцөл, байр танхим, техник хэрэгсэл, хяналт шалгалтын ажилд шаардлагатай мэдээ судалгаа, тайлбар тодорхойлолт, бусад баримт бичгийг шалгуулагчаас гаргуулж авна. Ажлын хэсгийн ахлагчийн танилцуулснаас илүү нөхцөл, боломжийг шалгуулагч этгээдээс шаардахыг хориглоно. • Шалгалтын ажлын хэсгийн ахлагч улсын байцаагчдыг хяналт шалгалт явуулах чиглэлийг нь харгалзан хуваарилж, шалгалт хийх хугацааг улсын байцаагч тус бүрээр тогтоож шалгалтыг тухайн байгууллагын хэвийн үйл ажиллагаанд нөлөөлөхөөргүй зохион байгуулна. • Хяналт шалгалтын үйл ажиллагаанд шалгагчийн зүгээс удирдамжинд заасан ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүнээс бусад хүн оролцуулах, байлцуулахыг хориглоно. • Улсын байцаагч нь шалгалтад шаардлагатай баримт бичгийг шалгагдаж буй байгууллагын эрх бүхий хүмүүсээр гарын үсэг зуруулан хүлээн авч, шалгалт дууссаны дараа албан ёсоор хүлээлгэж өгөх ба нотлох баримт болгохоор хувилж авч болно.

18. Хяналт шалгалтыг гүйцэтгэх • Хяналт шалгалтанд байгууллага, аж ахуйн нэгжийн эрх бүхий албан тушаалтныг байлцуулах бөгөөд хяналт шалгалтыг удирдамж, хяналтын хуудсанд заасан асуудлын хүрээнд, удирдамжинд заасан хугацаанд, хяналт шалгалтын обьектод бүрэн гүйцэд хийх ба шалгалтын явцад зайлшгүй нөхцөл байдал тогтоогдвол удирдамж баталсан албан тушаалтанд уламжилж хугацааг сунгаж болно. • Улсын байцаагч нь хяналтын хуудсанд заасан асуултуудын дагуу бодит байдлыг газар дээр нь нарийвчлан шалгасны үндсэн дээр хууль тогтоомжид заасан шаардлагыг хангаж байгаа эсэхийг үнэлж, тухайн аж ахуйн нэгж, байгууллагын эрсдэлийн түвшинг тогтооно. • Шалгалтын явцад улсын байцаагчид шалгалтын тэмдэглэлийг нэгдсэн байдлаар 2 хувь үйлдэж, нэг хувийг шалгуулсан байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэнд өгнө. • Шаардлагатай бол шалгалтын явцад ажлын байранд хэмжилт хийж, холбогдох журмын дагуу дээж авч шинжилгээнд хамруулна. • Хяналт шалгалтын явцад шалгасан баримт материал эргэлзээ төрүүлбэл түүнийг заавал магадлан шалгаж үнэн зөвийг тогтоох ба илэрсэн зөрчлийг хуульд заасан бүхий л арга хэрэгслийг ашиглан нотлох бөгөөд нотолгоо нь хуулийн дагуу үнэн зөв байна.

19. Хяналт шалгалтын явцад захиргааны зөрчил илэрвэл зөрчилтэй эд зүйлийг битүүмжилж болно. Битүүмжлэлийг лац, ломбо, тэмдэг тавих, зураасаар тэмдэглэх, гэрэл зураг авах, дүрс бичлэг хийх зэрэг боломжтой хэлбэрээр баталгаажуулна. • Шалгуулагч байгууллагаас авсан баримт, бичиг, шинжилгээний дээж, нотлох нотолгооны бүрэн бүтэн, аюулгүй байдлыг хариуцна. • Хяналт шалгалтын явцад олж авсан нууцад хамаарах мэдээллийг ажлын хэсгийн ахлагч, удирдлагаас өөр этгээдэд мэдээлэх, өөр зорилгоор ашиглахыг хориглоно. • Улсын байцаагч нь хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэх явцдаа холбогдох хууль тогтоомж, стандартыг сурталчилж, тухайн шалгуулсан байгууллагын эрсдэлийн ангиллыг танилцуулж, эрсдэлийг бууруулах талаар мэргэжил арга зүйн зөвлөгөө өгнө. • Хяналт шалгалтын явцад иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын албан тушаалтан, ажилтнаас хяналт шалгалтын ажилд саад учруулах, шаардлагатай баримт материалыг гаргаж өгөхгүй байх, хяналт шалгалтын дүнг хүлээн зөвшөөрөхгүй байх нь хяналт шалгалт явуулахгүй буюу хойшлуулах үндэслэл биш бөгөөд холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу захиргааны хариуцлага тооцон, энэ тухай тэмдэглэл үйлдэж, хяналт шалгалтын материалд хавсаргана.

20. Хяналтшалгалтыг дүгнэх • Улсын байцаагч шалгалтын явцад хянагдсан баримт бичиг, нөхцөл байдал, шинжилгээний хариуг хууль дүрэм стандарттай харьцуулан дүгнэж хяналт шалгалтын танилцуулгыг бичиж газар, хэлтсийн даргаар хянуулан гарын үсэг зуруулж ажлын хэсгийн ахлагчид хүргүүлнэ. • Ажлын хэсгийн ахлагч улсын байцаагчдаас ирүүлсэн хяналт шалгалтын явцад авагдсан мэдээ, материалыг нэгтгэн судалж түүний хоорондын уялдаа холбоог сайтар тогтоосны үндсэн дээр хяналт шалгалтын дүнг гаргана. • Хяналт шалгалтын дүнгийн материалд удирдамж, хяналтын хуудас, шалгалтын тэмдэглэл, мэдэгдэх хуудас, танилцуулга, акт, албан шаардлага, дүгнэлт, торгууль, шийтгэвэр, зөрчлийн тэмдэглэл орно. • Ажлын хэсгийн ахлагч шалгалтын явц, урьдчилсан дүнг шалгуулсан байгууллагын удирдлага, иргэнд товч танилцуулж хурлын тэмдэглэл үйлдэх ба зөвлөлийн хурлаар шалгалтын дүнг хэлэлцүүлэхээс өмнө хяналт шалгалтын танилцуулгыг шалгуулсан этгээдэд өгч болно. • Орон нутгийн мэргэжлийн хяналтын байгууллага хийсэн хяналт шалгалтын дүнг газар, хэлтсийн даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлсэн байна. Шалгалтын дүнгийн хуралд ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүн, шалгуулсан болон холбогдох байгууллагын төлөөлөл оролцоно. • Нэгдсэн хяналт шалгалтын дүнгээр Улсын ерөнхий байцаагчийн дүгнэлт гаргана.

21. Шалгалтын дүн эцэслэн гарсны дараа ажлын хэсгийн ахлагчийн үүрэг болгосон улсын байцаагч шалгалтын материалыг архивын нэгж болгон байгууллагын архивт хүлээлгэн өгөх ба улсын байцаагч бүр хяналт шалгалтын тухай мэдээллээ хяналт шалгалтын объект бүрээр бүртгэлийн нэгдсэн санд оруулна. • Хуулиар эрх олгогдох бусад байгууллагад ажиллаж буй улсын байцаагчид хийсэн хяналт шалгалтын материалыг орон нутгийн мэргэжлийн хяналтын байгууллагад улиралд нэг удаа албан бичгээр хүргүүлнэ. • Хяналт шалгалтын дүнгийн хурал, акт, албан шаардлагаар өгөгдсөн хугацаатай үүрэг, даалгаврын хугацаа дуусмагц шалгалт хийсэн улсын байцаагчид хэрэгжилтийг бичгээр авч харьяалах нэгжийн удирдлагад танилцуулах ба нэгжийн удирдлага гүйцэтгэлийн шалгалт хийх эсэхийг шийдвэрлэнэ. • Хяналт шалгалтаар өгөгдсөн үүргийн хэрэгжилт,гүйцэтгэлийн шалгалтын материалыг дүн гарснаас хойш 5 хоногийн дотор байгууллагын архивт шилжүүлж хадгална. • Өргөдөл, гомдол санал, хүсэлтээр төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалтыг хийхдээ гомдол гаргагч болон эрх ашиг нь зөрчигдөж буй талуудаас тайлбар авч, гарсан шийдвэр, хяналт шалгалтын бичиг баримтын хувийг холбогдох бүх талуудад хүргүүлнэ.

22. Улсын байцаагчийн үйлдэх хяналт шалгалтын баримт бичгийн төрөл • Удирдамж • Мэдэгдэх хуудас • Шалгалтын тэмдэглэл • Хяналтын хуудас • Хяналт шалгалтын танилцуулга • Акт • Албан шаардлага • Дүгнэлт • Улсын ерөнхий байцаагч, салбарын улсын ерөнхий байцаагч, улсын ахлах байцаагчийн шийдвэр • Улсын ерөнхий байцаагчийн албан даалгавар • Зөрчлийн тухай тэмдэглэл • Торгууль шийтгэвэрийн хуудас

23. Óäèðäàìæ -Òîäîðõîé àæèë õýðýã ã¿éöýòãýõýä óäèðäëàãà áîëãîõ ç¿éëèéã òîäîðõîéëñîí áàðèìò áè÷èã -Төлөвлөгөөт болон төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалт хийх бүрт удирдамж батлуулна. • Удирдамж баталсан албан тушаалтны нэр, гарын үсэг, албан тушаал • Хяналт шалгалт хийх чиглэл, хамрах хүрээ • Хяналтын хуудасны нэр • Шалгалтын дүнг хэнд, хэзээ, хэрхэн танилцуулах талаар тусгана.

24. Мэдэгдэх хуудас • Дугаар • Шалгалт хийх байгууллагын нэр • Шалгуулах этгээдийн нэр, хаяг, чиглэл • Шалгалт эхлэх ба дуусах хугацаа • Хяналт шалгалтын хэлбэр • Мэдэгдсэн хэлбэр • Мэдэгдэл хүлээн авсан албан тушаалтны овог нэр, албан тушаал, утас • Мэдэгдсэн огноо • Лавлах утас: • Мэдэгдсэн улсын байцаагчийн овог нэр, хувийн дугаар, гарын үсэг, тэмдэг

25. Шалгалт хийсэн тухай тэмдэглэл Шалгалтын тэмдэглэлийг шалгуулагч этгээд бүр дээр бичих ба хэд хэдэн улсын байцаагч хамт хийсэн тохиолдолд хамтарсан байдлаар бичнэ. • Дугаар, огноо, улсын байцаагчийн дугаар; • Шалгасан мэргэжлийн хяналтын байгуулага, нэгжийн нэр • Шалгуулагч этгээдийн нэр, хаяг, байршил, холбоо барих утас; • Хяналт шалгалтын явц, шалгалтаар тогтоогдсон нөхцөл байдал; • Илрүүлсэн зөрчил, авсан арга хэмжээ • Улсын байцаагчийн санал, дүгнэлт; • Шалгуулагчийн санал, дүгнэлт; • Улсын байцаагчийн овог нэр, албан тушаал, гарын, үсэг, тэмдэг; • Шалгуулагч этгээдийн гарын үсэг, гарын үсэг зурахаас татгалзсан бол татгалзсан тухай тайлбар;үзүүлэх

26. Хяналт шалгалтын танилцуулга Нэг удирдамжаар олон объектыг хамруулан шалгасан бол нэг танилцуулга бичих ба шалгалт хийсэн улсын байцаагч бүр чиглэл чиглэлийнхээ танилцуулгыг бичиж хэлтэс, тасгийн даргаар хянуулан гарын үсэг зурж баталгаажуулж, шалгалтын ажлын хэсгийн ахлагчид өгч нэгтгүүлнэ. • Хяналт шалгалтын зорилго • Хяналт шалгалтын бүрэлдэхүүн, хугацаа • Шалгалтанд хамрагдсан асуудлууд • Шалгалтад хамрагдсан объектын талаарх товч мэдээлэл • Өмнөх шалгалтын талаар

27. Шалгалтын явцад хийгдсэн ажил, шийдвэрлэсэн асуудал • Шалгуулагчийн ололттой, дэвшилттэй тал; • Шалгалтаар илрүүлсэн зөрчил, дутагдал, шалтгаан, түүнээс гарч болзошгүй буюу гарсан хохирол, зөрчигдсөн хууль, тогтоомж, дүрэм, журам, стандартын хэрэгжилт; • Авсан арга хэмжээ, мэргэжлийн туслалцаа, зөвлөгөө өгсөн байдал; • Шалгагдсан байгууллага, аж ахуйн нэгжид өгсөн дүгнэлт, шийдвэрлэвэл зохих асуудал; • Цаашид авах арга хэмжээний санал; • Шалгалт хийсэн улсын байцаагч бүрийн овог нэр, гарын үсэг, тэмдэг; • Танилцсан, хянасан улсын ахлах байцаагчийн албан тушаал, овог нэр, гарын үсэг байна.

28. Улсын байцаагчийн акт Барилга байгууламжийг ашиглалтанд хүлээж авах, иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын ажил, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, үйл ажиллагааг уг зөрчлийг арилгах хүртэл түр зогсоох, барилга байгууламж, машин тоног төхөөрөмжийн ашиглалтыг түр буюу бүр зогсоох, бүтээгдэхүүнийг худалдан борлуулахыг хориглох, устгах, өөр зориулалтаар ашиглах, саатуулах, буцаах, шинжилгээнд дээж авах, улсын орлого болгох, хураах, бусдад учруулсан хохирлыг нөхөн төлүүлэх, актын үйлчлэлийг дуусгавар болгоход үйлдэх баримт бичиг.

29. Óëñûí áàéöààã÷èéí àêò • Òýìäýãëýõ • Òîäîðõîéëîõ • Òîãòîîõ

30. Àëáàíøààðäëàãà Õÿíàëò øàëãàëòûí ÿâöàä èëýðñýí çºð÷èë, ò¿¿íèé øàëòãààí íºõöºëèéã àðèëãóóëàõààð õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãà, àæ àõóéí íýãæ, èðãýí, àëáàí òóøààëòíààñ øààðäàæ, õóãàöààòàé ¿¿ðýã äààëãàâàð ºã÷ áèåëýëòèéã õàíãóóëàõàä ¿éëäýõ áàðèìò áè÷èã .

31. Óëñûí áàéöààã÷èéí àëáàí øààðäëàãà • Òýìäýãëýõ • Òîäîðõîéëîõ • Øààðäàõ

32. Ä¿ãíýëò Барилга, байгууламж, бараа бүтээгдэхүүн, ажил, үйлчилгээний чанар аюулгүй байдал нь хууль тогтоомж, норм, дүрэм, стандартын шаардлагыг хангаж байгаа эсэхийг тодорхойлоход үйлдэх баримт бичиг.

33. Улсын байцаагчийн дүгнэлт • Òýìäýãëýõ • Òîäîðõîéëîõ • Ä¿ãíýõ

34. Торгууль, шийтгэврийн хуудас Захиргааны шийтгэл ногдуулах, зөрчил гаргасан этгээдэд мөнгөн торгууль ногдуулахад үйлдэх баримт бичиг. Шийтгэврийн хуудсанд дараахь зүйлийг тусгана. Үүнд: • Дугаар, улсын байцаагчийн дугаар • Зөрчил хэлэлцсэн он, сар, өдөр, цаг, минут • Шийтгэвэр ногдуулсан улсын байцаагчийн харьяалах газар, хэлтэс, хяналтын чиглэл, овог нэр • Зөрчил гаргасан хуулийн этгээдийн нэр, албан тушаал, эрхэлсэн ажил, регистрийн дугаар, утасны дугаар • Үйл ажиллагаа явуулдаг, оршин суудаг хаяг • Зөрчил хянан хэлэлцэх үед тогтоогдсон нөхцөл байдал

35. Зөрчсөн хууль тогтоомжийн зүйл, заалт • Хариуцлага хүлээлгэх хууль тогтоомжийн зүйл, заалт • Хариуцлага тооцох хэлбэр, шийтгэлийн хэмжээ • Төлбөр тушаах банкны нэр, дансны дугаар, шийтгэвэр барагдуулах хугацаа • Нэмэлт арга хэмжээ • Гомдол гаргах эрх, хугацаа • Шийтгэвэр ногдуулсан улсын байцаагчийн овог нэр, гарын үсэг, тэмдэг • Зөрчил гаргасан этгээдийн овог нэр, гарын үсэг

36. Зөрчилийн тухай тэмдэглэл Захиргааны хариуцлагын тухай хуульд заасан нөхцөлд зөрчил гаргасан этгээдэд захиргааны хариуцлага хүлээлгэх, зөрчлийг баримтжуулах, бодис, бараа, бүтээгдэхүүн, эд зүйлийг хураах, саатуулах, буцаах, устгах, шийтгэврийн арга хэмжээ авах үед хамт үйлдэх баримт бичиг. Зөрчлийн тухай тэмдэглэлд дараахь зүйлийг тусгана. Үүнд: • Тэмдэглэлийн дугаар, он, сар, өдөр, цаг, улсын байцаагчийн дугаар

37. Монгол Улсын Захиргааны хариуцлагын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлд заасан “Зөрчлийг хянан шийдвэрлэх үйл ажиллагаанд биеэр оролцох, нотлох баримттай танилцах, зөрчлийн талаар тайлбар өгөх, нотлох баримт, хүсэлт гаргах, шийтгэл ногдуулсан шийдвэрийг давж заалдах, хууль зүйн туслалцаа авах, эрхээ зөрчигдсөн гэж үзвэл харьяалах дээд байгууллага, албан тушаалтанд гомдол гаргах эрхтэй” гэдгийг уншиж танилцуулж, зөрчил гаргасан этгээдээр гарын үсэг зуруулна. • Зөрчил гаргасан байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэний нэр, хаяг, регистрийн дугаар, утасны дугаар • Үйл ажиллагааны чиглэл • Гаргасан зөрчлийн байдал • Зөрчигдсөн хууль тогтоомжийн зүйл, заалт • Захиргааны шийтгэл ногдуулах хууль тогтоомжийн зүйл, заалт • Зөрчил гаргасан этгээдийн тайлбар • Зөрчлийг хянан шийдвэрлэхэд зайлшгүй шаардлагатай бусад мэдээлэл • Зөрчлийн тэмдэглэл бичсэн улсын байцаагчийн овог нэр, гарын үсэг, тэмдэг • Танилцсан зөрчил гаргагч этгээдийн овог нэр, албан тушаал гарын үсэг • Гэрчийн этгээдийн овог нэр, хаяг, утасны дугаар

38. Улсын ерөнхий байцаагч, салбарын улсын ерөнхий байцаагч, улсын ахлах байцаагчийн шийдвэр Доод шатны улсын байцаагчийн захиргааны актыг хянаад үйлдэх баримт бичиг. • Улсын ерөнхий байцаагч, салбарын улсын ерөнхий байцаагч, бүсийн улсын ахлах байцаагч, улсын ахлах байцаагчийн шийдвэр нь захирамжилсан хэлбэрээр бичигдэнэ. • Тэмдэглэх, үндэслэх, шийдвэрлэх гэсэн 3 хэсгээс бүрдэнэ.

39. Улсын ерөнхий байцаагчийн албан даалгавар Улсын ерөнхий байцаагчаас тодорхой асуудал, сэдвээр гаргасан шийдвэрийг хэрэгжүүлэх зорилгоор үйлдэх баримт бичиг. • Албан даалгаварт хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангуулах, тухайн цаг үеийн нөхцөл байдал, хяналт шалгалтаар илэрсэн нийтлэг зөрчлийг арилгуулах талаар авч хэрэгжүүлэх шаардлагатай арга хэмжээ, үүрэг даалгаврыг тусгана.

40. Хяналт шалгалтын баримт бичиг хүчин төгөлдөр болох • Õÿíàëò øàëãàëòûí áàðèìò áè÷èã íü óëñûí áàéöààã÷ ãàðûí ¿ñýã çóðæ, òýìäýã äàðæ, íýãäñýí äóãààð àâñíààð, õýä õýäýí óëñûí áàéöààã÷ õàìòðàí ãàðãàõ áîë óëñûí áàéöààã÷ á¿ð ãàðûí ¿ñýã çóðæ, òýìäýã äàðæ, íýãäñýí äóãààð àâñíààð õ¿÷èí òºãºëäºð áîëíî. • Õÿíàëò øàëãàëòûí áàðèìò áè÷ãèéã øàëãóóëñàí ýòãýýäýä òàíèëöóóëæ, ãàðûí ¿ñýã çóðóóëíà. Õýðýâ øàëãóóëñàí ýòãýýä õÿíàëò øàëãàëòûí áàðèìò áè÷èãò çààñàí ç¿éëèéã çºâøººðººã¿é áóþó ãàðûí ¿ñýã çóðàõààñ òàòãàëçñàí áîë ýíý òóõàé òàéëáàð áè÷¿¿ëíý. Òàéëáàð áè÷èõýýñ òàòãàëçâàë óëñûí áàéöààã÷ òýìäýãëýë ¿éëäýæ õÿíàëò øàëãàëòûí áàðèìò áè÷èãò õàâñàðãàíà.

41. Хяналт шалгалтын баримт бичигт тавих ерөнхий шаардлага • Хяналт шалгалтын баримт бичгийг хэвлэмэл хуудсан дээр үйлдэнэ. • Удирдамж, акт, албан шаардлага, дүгнэлт, шийдвэр, албан даалгаварт нэгдсэн дугаар, торгууль, шийтгэврийн хуудсанд санхүүгийн дугаар олгох ба бусад баримт бичгийн дугаарыг тухайн хяналтын нэгжээс бүртгэж олгоно. • Хяналт шалгалтын баримт бичгийг үйлдэхдээ асуудлын ач холбогдол, уялдаа холбоог нарийвчлан тогтоож товч тодорхой бичих ба заалт бүр нь түүний утга санааг бүрэн илэрхийлсэн байна. • Хяналт шалгалтаар тогтоогдсон нөхцөл байдал, илэрсэн зөрчил, түүнд холбогдох хууль тогтоомж, норм, стандартын заалтыг нарийвчлан тусгана. • Хяналт шалгалтын баримт бичиг нь албан хэрэг хөтлөлтийн журам, зааварт нийцсэн, бичиг хэргийн стандартын шаардлага хангасан, үг, үсэг, утга найруулгын хувьд алдаагүй байх ба түүнд зөвхөн нийтээр хэвшиж тогтсон албан ёсны бичгийн болон хууль зүйн нэр томьёо, үг хэллэг хэрэглэнэ. • Хяналт шалгалтын баримт бичигт товчилж хэрэглэхээр зөвшөөрөгдсөн болон урьдчилан ишлэл авснаас бусад тохиолдолд нэр томъёог товчилж бичихийг хориглох ба мөнгөн дүнг тоогоор хаалтанд бичмэлээр бичсэн байна.

42. Хяналтын хуудсаар шалгалт хийсэн улсын байцаагч шалгуулагч этгээдийг шалгаж дууссаны дараа авах арга хэмжээний санал дүгнэлтийг бичиж хяналтын хуудасны “Баталгаажуулалт” хэсэгт өөрийн албан тушаал, овог нэрийг бичиж, гарын үсэг зурж, тэмдэг даран баталгаажуулсны дараа хяналтын хуудсыг шалгуулагч этгээдэд танилцуулна. Шалгуулагч этгээдийг төлөөлсөн эрх бүхий албан тушаалтан хяналтын хуудасны үнэлгээ, дүгнэлт, шалгуулагч этгээдэд ногдуулсан захиргааны шийтгэл, авах арга хэмжээний болон бусад саналтай танилцан шалгуулагчийн санал хүсэлтийг бичин албан тушаал, овог нэрээ бичиж, гарын үсэг зурж баталгаажуулна. • Хяналт шалгалтын баримт бичиг нь улсын байцаагч гарын үсэг зурж, тэмдэг дарж, харьяа нэгжийн дарга буюу улсын ахлах байцаагчаар хянуулж, дугаар авснаар хүчин төгөлдөр болно. Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын улсын байцаагч орон нутагт ажиллах явцад хяналт шалгалтын баримт бичиг гаргахдаа албаны болон хувийн дугаар, аймгийн индекс болон бүртгэлийн дугаарыг бичиж, 3 хувь үйлдэн, нэг хувийг шалгуулагчид өгнө. Ирснээс хойш ажлын 3 хоногт багтаан нэг хувийг бүртгүүлж, нэгдсэн дугаар авна. Нэгдсэн дугаарыг орон нутагт гаргасан хяналт шалгалтын баримт бичгийн бүртгэлийн дугаарын ард шууд залгуулан бичнэ. • Хэд хэдэн улсын байцаагч хяналт шалгалтыг хамтран хийсэн тохиолдолд шалгалтыг ахалсан улсын байцаагчийн дугаараар нэгдсэн дугаар авч ажлын хэсгийн гишүүн бүрийн албан тушаал, овог нэрийг бичиж, гарын үсэг зурж, тэмдэг дарна.

43. Шалгалтын тэмдэглэл, улсын байцаагчийн акт, албан шаардлага, торгууль, шийтгэврийн хуудас, зөрчлийн тухай тэмдэглэл, амьтан, ургамал бодис, бараа бүтээгдэхүүнийг мэргэжлийн хяналтад хамруулсан тухай мэдэгдэл, бүтээгдэхүүнээс дээж авах актыг шалгуулагч этгээдэд танилцуулж гарын үсэг зуруулна. Хэрэв шалгуулсан этгээд хяналт шалгалтын баримт бичигт гарын үсэг зурахаас татгалзсан бол энэ тухай тайлбар бичүүлнэ. Тайлбар бичихээс татгалзвал улсын байцаагч тайлбар бичнэ. • Хяналт шалгалтын баримт бичгийг хоёр хувь үйлдэх ба байгууллага иргэний гомдлоор төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалт хийсэн тохиолдолд 3 хувь үйлдэж, гомдол гаргагч, шалгуулсан этгээдэд тус бүр нэг хувийг өгөх ба нэг хувийг байгууллагын архивт объект бүрээр архивын нэгж болгон хадгална. • Баримт бичгийн баталгааны хэсэгт албан тушаал, гарын үсэг, гарын үсгийн тайлал, улсын байцаагчийн тэмдэг байна. Улсын байцаагчийн тэмдгийг албан тушаалын эхний үсгүүдийг оруулан зөв байрлуулж тэгш тод гаргацтай дарна. • Улсын байцаагч энэхүү стандарт, холбогдох хуульд заагдсанаас өөр баримт бичиг үйлдэх, гарын үсэг зурах, тэмдэг дарахыг хориглоно. • Хяналт шалгалтын баримт бичгийн бичвэрийн бүтэц нь хавсралтанд заагдсан норматив шаардлагыг бүрэн хангасан байна.

44. Гомдол гаргах • Шалгуулагч иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага улсын байцаагчийн хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа, шийдвэр, захиргааны актыг хүлээн зөвшөөрөөгүй тохиолдолд 14 хоногийн дотор хяналт шалгалт хийсэн байгууллагын удирдлагад гомдол гаргана. • Улсын байцаагчийн гаргасан захиргааны акт шийдвэр нь хууль эрх зүйд нийцэж байвал албан бичгээр хариу өгөх ба нийцээгүй тохиолдолд захиргааны актыг бүхэлд буюу хэсэгчлэн хүчингүй болгох талаар дээд шатны улсын байцаагчийн шийдвэр гаргана. • Дээд шатны улсын байцаагчийн шийдвэрийг хүлээн зөвшөөрөөгүй тохиолдолд мэргэжлийн хяналтын төв байгууллагад гомдол гаргана. • Мэргэжлийн хяналтын төв байгууллагын улсын ахлах болон улсын ерөнхий байцаагч доод шатны улсын байцаагчийн захиргааны актыг хянаж шийдвэрлэнэ. • Мэргэжлийн хяналтын төв байгууллагын шийдвэрийг хүлээн зөвшөөрөөгүй тохиолдолд шүүхэд гомдлоо гаргана. • Шалгуулагч иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага мэргэжлийн хяналтын төв болон орон нутгийн байгууллагад нэг асуудлаар зэрэг гомдол гаргасан тохиолдолд анхан шатны байгууллага гомдлыг хянан шийдвэрлэнэ.

45. Хариуцлага • Улсын байцаагч хяналт шалгалт хийх, хяналт шалгалтын баримт бичиг үйлдэхдээ энэхүү стандартыг зөрчсөн тохиолдолд холбогдох хууль, журмын дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ.

46. Бусад • Энэхүү стандартын хэрэгжилтэнд Мэргэжлийн хяналтын газар, хэлтэс, тасгийн дарга, хуулиар эрх олгогдсон улсын байцаагч ажилладаг байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтан өдөр тутмын хяналт тавьж ажиллана. • Мэргэжлийн хяналтын дотоод хяналт хариуцсан нэгж, ажилтан энэхүү стандартын хэрэгжилтийг шалгаж, улсын байцаагчдын үйл ажиллагаа, хяналт шалгалтын баримт бичигт үнэлгээ дүгнэлт өгнө.

47. ÀÍÕÀÀÐÀË ÒÀÂÜÑÀÍÄ ÁÀßÐËÀËÀÀ