Evaluatie time-outprojecten Bijzondere Jeugdbijstand: voornaamste bevindingen en aanbevelingen

1. Evaluatie time-outprojecten Bijzondere Jeugdbijstand: voornaamste bevindingen en aanbevelingen Prof. Dr. Vanderfaeillie Johan

2. Inhoud • Doelstellingen totale onderzoek • Onderzoeksvragen programma-evaluatie • Onderzoeksmethode • Belangrijkste resultaten: doelgroep, praktijkrealisaties, doelrealisatie, effecten • Aanbevelingen

3. Doelstellingen onderzoek • Drie doelstellingen • Grondige analyse van de time-outprojecten inzake de processtappen en de betrokkenheid van de verschillende actoren • Meten van de effectiviteit van de time-outprojecten • Koppelen van de effectiviteitgegevens aan de inzet van middelen

4. Programma-evaluatie: ondezoeksvragen • Doelgroep? • Praktijkrealisaties? • Doelrealisatie? • Outcome: uitval, probleemreductie (interpersoonlijk, intrapersoonlijk en breder sociaal functioneren) en cliënttevredenheid?

5. Programma-evaluatie: methode • Doelgroep, realisaties, doelrealisatie en uitval • Projectvragenlijst ingevuld door projectmedewerker (n=116) • Outcome • Prospectief vragenlijstenonderzoek • jongere, ouders, voorziening van herkomst (n=119) • 3 meetmomenten • Voor de start TO, 2 weken na einde TO en 3 maanden na TO • Probleemreductie en cliënttevredenheid • begeleidbaarheid, • gedrags- en emotionele problemen, • persoonlijkheidsontwikkeling, • sociaal functioneren en • cliënttevredenheid

6. Projectvragenlijsten Bovenste rij: aantal geïncludeerde jongeren Onderste rij: aantal jongeren waarvan een projectvragenlijst is verkregen

7. Doelgroep • Meeste tussen 14-17 jaar (min. 10 en max. 19) • 59% JRB en 41% CBJ • 74% residentiële voorziening, 6% semi-residentieel, 16% ambulant en 4% andere • Aanmeldingsreden • Regelovertreding ivm dagbezigheid (34%) • Agressie (34%) • Jongere nood aan rust (34%) • Wegloopgedrag (28%) • Moeilijke relatie opvoeder-jongere (21%) • Bij start time-out • 33% verblijft minder dan 6 maanden in voorziening van herkomst • 33% verblijft tussen 6 maanden en 1 jaar in voorziening van herkomst • Gemiddelde duur in verblijf voorziening van herkomst : 17m 3w

8. Praktijkrealisaties (1) • Aard: 80% individueel en 20% groep • Inhoud: stappen en werk (zorgboer, …) • Duur: gemiddeld 8 dagen met modi: 5, 7, 8 of 14 dagen • 80% onthemend karakter (20% contact met context) • Activiteiten door begeleider: • Affectieve ondersteuning: 87% waarvan gepland 48% • Gesprekken over probleem/aanleiding TO: 86% waarvan gepland 58% • Structureren: 58% waarvan gepland 64% • Confronteren: 58% waarvan gepland 53% • Bevorderen van reflecteren: 50% waarvan gepland 71%

9. Praktijkrealisaties (2) • Afrondingsgesprek • Gaat door bij 92% van de dossiers • Aanwezig: • Begeleid vz: vz (96%), jongere (98%) en time-outproject (100) en ouder (15%) • Begeleid consulent: jongere, consulent en TO-project (100%), ouder (80%) • Nabegeleiding • Niet systematisch (door 2 projecten) • 8,5% voortijdig beëindigd • 60% initiatief time-outproject

10. Doelrealisatie • Voor jongere: • Doelen worden meestal geformuleerd (voor 80%) inzake • Begeleidbaarheid (n=201) (bv. aan regels houden) • Gedrags- en emotionele problemen (n=112) (bv. gedragsproblemen verminderen) • Persoonlijkheidsontwikkeling (n=54) (neg. ZB verminderen) • Breder sociaal functioneren (n=54) (bv. schoolproblemen verbeteren) • Voor begeleider • Veel minder doelen (n=36) • Rust voor begeleider • Reflectieperiode begeleider • Voor ouders: • Veel minder (n=24) • Rustpauze, .. • Maar veel doelen worden niet geëvalueerd: • Jongere: afhankelijk aard van doel 5,6 tot 55,6% • Begeleider: 10% • Ouders: 17,6 tot 50%

11. Outcome • Methode: vragenlijstenonderzoek op 3 momenten • Begeleidbaarheid (BIV), persoonlijkheidsontwikkeling (PH), Gedragsproblemen (SDQ), sociaal functioneren (CBCL) en tevredenheid (C-toets) • Jongere, begeleider (en ouder indien relevant) op 3 tijdstippen • Onderzoeksgroep (vragenlijsten ontvangen T1)

12. Instroom samengevat • Jongeren hebben slechts “enigszins” problemen inzake begeleiding • Uit de item-analyse blijkt nog heel veel positiefs • Jongeren hebben slechts “enigszins” problemen inzake persoonlijkheidsontwikkeling • Kunnen voornamelijk slecht om met problemen (coping) • Afhankelijk van de respondent heeft 45% tot 76% ernstige gedrags- en emotionele problemen (>pc 90) • Deze problemen hebben een impact op het functioneren (57 tot 93% afhankelijk van respondent) • Afhankelijk van de respondent functioneert 44 tot 91% sociaal niet goed (<pc 10)

13. Veranderingen T2 samengevat • Na twee weken reeds 13% van jongeren uit voorziening omwille van aanhoudende problematiek (3% naar lichtere hulpverlening) • Verwaarloosbare effecten op begeleiding volgens alle respondenten • Kleine effecten op PH-ontwikkeling volgens jongere en begeleider (ES=.20 en .30) • Verwaarloosbare (jongere, ES=.16) tot kleine (begeleider, ES=.26) effecten op probleemgedrag • Slechts begeleiders rapporteren verschil in sociaal functioneren (nt jongere) • Iedereen is tevreden over de interventie (rapportcijfer ongeveer 8/10)

14. Veranderingen T3 samengevat • Na drie maanden reeds 23% van jongeren uit voorziening omwille van aanhoudende problematiek (8% naar lichtere hulpverlening) • Verwaarloosbare effecten op begeleiding volgens jongeren en begeleiders (ES=-.02 en .01) • Kleine (begeleider, ES=.30) tot middelgrote (jongere, ES=.54) effecten op PH-ontwikkeling • Verwaarloosbare (begeleider, ES=.05) tot kleine (jongere, ES=.22) effecten op probleemgedrag • Geen effecten op sociaal functioneren • Iedereen blijft tevreden over de interventie (ongeveer 8/10) over alle aspecten van de interventie (contact en bejegening en professionaliteit, informatie en vooruitgang, en doel en resultaat)

15. Aanbevelingen (1) • Doelgroep beter aflijnen met gerichte diagnostiek • Jongeren met weinig begeleidbaarheidsproblemen (weinig ruimte voor verandering) • 13,9% jongeren hebben reeds een TO gedaan • Maakt afstemming mogelijk • Inclusie- en exclusiecriteria implementeren • Wat met oneigenlijk gebruik (bij niet problematische begeleidingen)? • Meer planmatig werken • cfr. plaatsvinden van afronding; cfr. aanwezigheid gedurende afronding; cfr. activiteiten begeleider (15% geen gesprek over aanleiding, 40% niet geconfronteerd, weinig activiteiten gepland, ...); cfr. nabegeleiding inconsistent, niet systematisch en gericht op ander doelpubliek

16. Aanbevelingen (2) • Kunnen TO’s worden georganiseerd in de context van de jongere (ontheming in vraag)? • Standaardisering over verschillende doelgroepen en projecten • Doelen formuleren •  middel • = doelen evalueren en evalueerbaar formuleren • 2 niveaus van doelformulering • “Vooraf bepaalde aantallen”? • Systematische evaluatie om aldus een lerende organisatie te worden

17. DANK VOOR UW AANDACHT