ÇOCUKLARDA YÜKSEK ÇÜRÜK RİSKİ

1. ÇOCUKLARDA YÜKSEK ÇÜRÜK RİSKİ Sayın Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hekimi, Günümüzde dişhekimliğinin en yaygın ve en temel iki hastalığı olan diş çürükleri ve dişeti hastalıkları enfeksiyon hastalığı olarak kabul edilmekte ve genel sağlığı etkileyen önemli bir faktör olarak kabul edilmektedir.

2. Ağız Diş Hastalıkları – Genel Sağlık İlişkisi Kötü Ağız Hijyeni GENEL SAĞLIK SORUNLARI Kardiyovasküler sorunlar Osteoporoz Diyabet Endokardit Üst solunum yolları enfeksiyonları Periodontitis, Diş Çürükleri Diğer Enfeksiyonlar Metastatik enfeksiyon Metastatik doku zararı Bağışıklık sisteminde zarar

3. Bilindiği gibi, tükürükte bulunan mikroorganizmalar, dişlerin üzerine tutunarak, biyofilmle çevrili bir çok mikrokoloninin diş üzerinde birikmesine neden olur. Mikrobiyal plak olarak isimlendirilen, bu kolonilerden dişlerin görünen yüzeyinde olanlar dişleri çürüten S. Mutans ve Laktobasil gibi asidojen mikroorganizmaları içermektedir (Supragingival plak). Plak içinde üretilen asitler diş çürüklerine neden olur. Adesin S.mutans DİŞ

4. Dişle dişeti arasında biriken mikrokolonilerde ise, anaerop mikroorganizmalar bulunmakta ve bu mikroorganizmaların toksinleri (Lipopolisakkaritler), sitokin,prostoglandin ve matriks metalloproteazların salgılanmasına neden olmaktadır. Supragingival plağın da biyofilm ile çevrili olması nedeniyle, antibakteriyellerin mikrokolonilere difüzyonu mümkün olamamakta ve dişi saran periyodonsiyumun iltihaplanması sonucu periodontal hastalık oluşmaktadır. Supragingival plağın metabolik ürünleri, kemik ve bağ dokusunun haraplanmasına neden olur.

5. Ağızda bulunan ve diş çürüklerine neden olan mikroorganizmalar, tüm bireylerde benzer olmayıp, toplumdaki her yaş grubunun %15-20’sinde diğerlerine oranla daha yüksektir. Mikroorganizma sayılarının yüksekliği doğal olarak daha fazla sayıda çürükle sonuçlanmaktadır. Diş hekimleri muayenehane uygulamalarında tükürük mikroorganizma sayılarını hazır testlerle kolaylıkla saptayabilmektedir. Böylelikle çocukların dişleri çürümeden risk hakkında fikir edinerek alınacak koruyucu uygulamalarla diş çürüklerinin oluşması engellenmektedir. ÜLKEMİZDE YÜKSEK RİSK GRUBU DAĞILIMI 5 Yaş Orta Risk 3.37* Yüksek Risk 11.2* 12 Yaş Orta Risk 3.59* Yüksek Risk 7.67* * Çocuk başına düşen ortalama çürük sayısı

6. Tükürükten alınan örneklerin hazır besi yerlerine ekilerek 24-48 saat sonra üreyen mikroorganizma yoğunluğuna bakılarak risk grubu tayini yapılmaktadır.

7. ÇÜRÜK YAPICI MİKROORGANİZMALAR ÇOCUKLARA NASIL BULAŞIR Bebekler yeni doğduklarında ağızlarında çürük yapıcı mikroorganizma bulunmaz. Bu mikroorganizmalar bebeklere genellikle annelerin ya da bakıcıların kullandıkları ortak kaşıktan geçer. Bu nedenle ailede yüksek çürüklü bireyler olduğunda aileye antibakteriyel gargaralar verilmekte ve bulaşma geciktirilmektedir. Gargaranın geniş spekturumlu CHX içerikli olması ve maksimum 2 hafta kullanılması yeterli olmaktadır. Uzun süreli kullanımlarda boyanma gibi yan etkiler görülebilmektedir.

8. AĞIZ DİŞ SAĞLIĞI Diş çürüklerinin oluşumunda mikropların yanı sıra besinlerin ve tükürük yapısının etkisi vardır.Özellikle içinde şekerli besinlerin bulunduğu biberonla bebeklerin uykuya yatırılması yaygın çürüklere neden olabilir.

9. DİŞHEKİMLİĞİNDE KORUYUCU UYGULAMALAR Diş hekimliği alanında, muayenehane pratiğinde kullandıkları pek çok yöntem bulunmaktadır. Bunlardan biri de dişlerin direncini arttırmak amacıyla uygulanan fluoridlerdir. Fluridler sistemik ve yüzeyel olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda yapılan araştırmalar, dişlerin sürmesinden önce alınan sitemik fluoridlerin ihmal edilebilecek bir koruyucu etkisi olduğunu göstermektedir. Zira koruyucu etkinin sağlanabilmesi, dişin yüzeyinde 1-3 mikrometre derinlikte 2500-3000 ppm fluorid biriktirilmesiyle mümkün olabilmektedir. Böyle bir birikim de ancak yüzeyel uygulamalarla oluşturulabilmektedir.Sistemik kullanımlarda da esas koruyucu etki tükürükten atılan fluoridin sürmüş diş üzerindeki yüzeyel etkisinden kaynaklanır.

10. SİSTEMİK FLUORİD KULANIMININ RİSKLERİ OLABİLİR Mİ? Bilindiği gibi, daimi dişlerin kireçlenmesi 3 yaşına kadar devam etmektedir. Bu dönemde diş matriksinin protein yapısı çözünmekte yerine kalsiyum fosfat tuzları çökelmektedir. Dişin kireçlenme aşamasında fazla alınan fluorid proteinleri çözen enzimleri inhibe etmekte ve protein yapısı fazla, kalsiyum fosfat yapısı az porözlü bir mine oluşmasına neden olmaktadır. Bunun yanı sıra dişlerde sarıdan kahverengine kadar değişen lekeler de görülmektedir. Hafif Derecede Fluorosis Orta Derecede Fluorosis

11. FLUOROSİS RİSKİ BEBEĞİN KİLOSU İLE İLGİLİ Mİ? Sistemik kullanımlarda fluorosis riski için eşik değer 0.03- 0.05 mg F/kg dır. Genellikle fluorid tablet dozları yanda görüldüğü gibi içme suyundaki fluorid düzeyine ve yaşa göre belirlenmektedir. Ancak bebeğin kilosu da önem taşımakta ve kimi zaman bireysel kullanımlarda bebeğin ağırlığına göre düzenlemeler gerekmektedir. Yaş İçme Suyu İçme Suyu < 0.3 ppm > 0.3 ppm ___________________________________ 6 ay-3 Yaş Orta Risk - - Yüksek Risk 0.25 mg - 3 Yaş + Orta Risk 0.25 mg - Yüksek Risk 0.50 mg -

12. Dişlerin üzerine sürülerek kullanılan fluoridler aynı zamanda resimlerde görüldüğü gibi henüz kavitenin oluşmadığı çürük başlangıç lezyonlarını da iyileştirir

13. Dişlerin üzerindeki mikrobiyel plağın temizlenmesinde diş fırçalamanın önemli bir etkisi vardır.Ancak çocukların fırçalama sırasında diş macununu yuttukları bilinmektedir. Bu nedenle özellikle 3 yaşın altındaki çocuklarda fluorosis riskini azaltmak amcıyla fluorid düzeyi daha düşük olan çocuk diş macunlarının tercih edilmesi ve macunun bir bezelye tanasi kadar kullanılması uygun bulunmaktadır.

14. Bu sunuda www.google.com Adresininden grafik taraması sonucu ulaşılan bazı resimler kullanılmış olup bröşür basımında orijinal web adresleri verilecektir.