Data delen & hergebruiken

1. Bibliotheek – Project RDM Ondersteuning Data delen& hergebruiken Basistraining voor informatiespecialisten

2. Data-archieven RDMO Data delen & hergebruiken

3. Data-archieven: soorten & maten • Institutioneel: universiteiten, instituten • Nationaal: UK Data Service, ANDS • Discipline-specifiek: Dryad, ICPSR • Algemeen: figshare RDMO Data delen & hergebruiken

4. Data-archieven: doelen • Data duurzaam opslaan • Data vindbaar publiceren RDMO Data delen & hergebruiken

5. Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) • Alle vakgebieden • Crowdsourced, review door Re3data • Trefwoorden (subject, content type, country) • 634 repository’sop 19/03/2014 RDMO Data delen & hergebruiken

6. http://service.re3data.org/search/ RDMO Data delen & hergebruiken

7. RDMO Data delen & hergebruiken

8. Purdue University Libraries (hosting) • Alle vakgebieden • Crowdsourced, goedkeuring door Databib • Gecategoriseerd per vakgebied • 624 data repository’s per 20/03/2014 RDMO Data delen & hergebruiken

9. http://databib.org/advanced_search.php http://databib.org/index.php RDMO Data delen & hergebruiken

10. RDMO Data delen & hergebruiken

11. Re3data vsDatabib http://datapub.cdlib.org/2014/03/03/finding-disciplinary-data-repositories-with-databib-and-re3data/ RDMO Data delen & hergebruiken

12. Andere registers van (data) repository’s Directory of Open Access Repositories (OpenDOAR) Registry of Open Access Repositories (ROAR) Open Access Directory (OAD) Mapping of the Eur. Research Infrastructure Landscape (MERIL) BioSharing University of Nottingham University of Southampton Simmons College, Boston European Science Foundation (ESF) University of Oxford RDMO Data delen & hergebruiken

13. Kwaliteit van repository’s • Data Seal of Approval (DSA) • TrustedRepositories Audit & Certification (TRAC) • Trusted Digital Repository (TDR) Checklist (ISO 16363) http://www.datasealofapproval.org/en/ http://www.crl.edu/archiving-preservation/digital-archives/metrics-assessing-and-certifying/other-assessment-tools RDMO Data delen & hergebruiken

14. Data delen & publiceren RDMO Data delen & hergebruiken

15. Data delen: wanneer en met wie? • tijdens onderzoek • met collega’s uit eigen onderzoeksgroep • met mensen buiten de onderzoeksgroep • bij publicatie van artikel • na afloop van onderzoek RDMO Data delen & hergebruiken

16. Data delen: hoe? niet openbaar: • netwerkschijf • externe harddisk, usb • Virtual Research Environment (VRE) (niet) openbaar: • eigen website • website tijdschrift • data repository, data-archief • data journal RDMO Data delen & hergebruiken

17. Data journals • Data(set) paper:beschrijving van dataset door de maker, peer reviewed • Dataset zelf gedeponeerd in repository • Lijst van data journals (in oprichting): http://proj.badc.rl.ac.uk/preparde/blog/DataJournalsList RDMO Data delen & hergebruiken

18. Welk data-archief? • Voorgeschreven door tijdschrift/uitgever • Voorgeschreven door onderzoeksfinancier • Repository van vakgebied • Repository van instituut • Algemeen data-archief RDMO Data delen & hergebruiken

19. RDMO Data delen & hergebruiken

20. Criteria bij keuze data-archief • Kosten • Kwaliteit van het data-archief • Vindbaarheid van de data • Mogelijkheden: persistent identifier, versiebeheer, toegangsrestricties • Eisen: bestandsformaten, metadata RDMO Data delen & hergebruiken

21. RDMO Data delen & hergebruiken

22. RDMO Data delen & hergebruiken

23. Data delen: aandachtspunten • Mag dataset gedeeld worden? (rechten, veiligheid, privacy) • Kan dataset gedeeld worden? (metadata, documentatie, anonimisering) • Hoe wordt dataset gedeeld? (repository, licentie) RDMO Data delen & hergebruiken

24. Data deponeren in data-archief: waarom? • waarde, uniciteit en/of belang van de data voor (wetenschaps)historisch onderzoek • belang van de data voor niet-wetenschappelijke doelen (bijv. cultureel erfgoed, musea etc.) • verplichting (financier, instituut, tijdschrift) RDMO Data delen & hergebruiken

25. Data deponeren in data-archief: vier scenario’s • Beschrijving en dataset openbaar • Beschrijving openbaar, dataset na embargo openbaar • Beschrijving openbaar, dataset alleen gedeeld met specifieke gebruikers • Beschrijving openbaar, dataset niet openbaar RDMO Data delen & hergebruiken

26. Data publiceren: waarom? • Verificatie van onderzoeksconclusies • Hergebruik door anderen voor onderzoek of onderwijs • Uit publieke middelen gefinancierd = resultaten openbaar • Verplichting door instituut, financier of tijdschrift RDMO Data delen & hergebruiken

27. “Ja, maar…” De UK Data Service heeft een aantal redenen op een rijtje gezet die onderzoekers aanvoeren om hun data niette delen of publiceren. Zijn dit valide argumenten? Kun je tegenargumenten of oplossingen bedenken? UK Data Archive (UK Data Service), Managing and sharing data. Training resources (2011), 9-12 http://ukdataservice.ac.uk/manage-data/training.aspx RDMO Data delen & hergebruiken

28. Data vinden,hergebruiken & citeren RDMO Data delen & hergebruiken

29. Data vinden • Verwijzing naar dataset bij artikel in tijdschrift • Data-archief zoeken via registry • Zoeken binnen data-archief • DataCite - alleen voor datasets met DOI • Data Citation Index (Thomson Reuters) RDMO Data delen & hergebruiken

30. DataCite http://search.datacite.org/ui RDMO Data delen & hergebruiken

31. Data hergebruiken • Matcht de bestaande dataset (voldoende) met de nieuwe onderzoeksvraag? • Zijn de data betrouwbaar, goed beschreven? • Mag ik de data gebruiken? RDMO Data delen & hergebruiken

32. Data citeren: doel • Controleerbaarheid van beweringen die op grond van dataset gedaan worden • Credits voor maker van dataset RDMO Data delen & hergebruiken

33. Data citeren: hoe? • Geen standaard • Citatiestijlen:APA, MLA, Chicago • Richtlijnen van data repository’s RDMO Data delen & hergebruiken

34. Verplichte elementen • Auteur(s): naam van de maker(s) van de dataset • Titel: de naam van de dataset • Publicatiedatum: de datum waarop de dataset gepubliceerd is RDMO Data delen & hergebruiken

35. Verplichte elementen • Uitgever: de naam van het archief waar de dataset bewaard wordt • Identifier: het unieke kenmerk van de dataset, bijv. een DOI RDMO Data delen & hergebruiken

36. Optionele elementen • Bestandstype: het soort bestand (bijv. dataset, codeboek, film, afbeelding, software) • Versie: het versienummer of de editie van de gebruikte dataset (indien van toepassing) RDMO Data delen & hergebruiken

37. Optionele elementen • Creatiedatum: de datum waarop de dataset is gemaakt (van belang bij ongepubliceerde dataset) • Datum van raadpleging: de datum waarop je de dataset (voor het laatst) geraadpleegd hebt RDMO Data delen & hergebruiken

38. Citatiestijlen: APA (6th ed.) Minimum: • Milberger, S. (2002). Evaluation of violenceagainstwomenwithphysicaldisabilities in Michigan, 2000-2001 (ICPSR version) [data file andcodebook]. doi:10.3886/ICPSR03414 RDMO Data delen & hergebruiken

39. Citatiestijlen: APA (6th ed.) Met optionele elementen: • Milberger, S. (2002). Evaluation of violenceagainstwomenwithphysicaldisabilities in Michigan, 2000-2001 (ICPSR version) [data file andcodebook]. Detroit: Wayne State University [producer]. Ann Arbor, MI: Inter-university Consortium forPoliticalandSocial Research [distributor]. doi:10.3886/ICPSR03414 RDMO Data delen & hergebruiken

40. Citatiestijlen: MLA (7th ed.) Minimum: • Milberger, Sharon. Evaluation of Violence Against Women With Physical Disabilities in Michigan, 2000-2001. ICPSR version. Inter-university Consortium for Political and Social Research, 2002. Web. 19 May 2011. RDMO Data delen & hergebruiken

41. Citatiestijlen: MLA (7th ed.) Met optionele elementen: • Milberger, Sharon. Evaluation of Violence Against Women With Physical Disabilities in Michigan, 2000-2001. ICPSR version. Detroit: Wayne State U [producer]. Ann Arbor, MI: Inter-university Consortium for Political and Social Research [distributor], 2002. Web. 19 May 2011. doi:10.3886/ICPSR03414 RDMO Data delen & hergebruiken

42. Citatiestijlen: Chicago (16th ed.) Bibliografie: • Milberger, Sharon. Evaluation of ViolenceAgainstWomenWithPhysicalDisabilities in Michigan, 2000-2001. ICPSR version. Detroit: Wayne State University, 2002. Distributed by Ann Arbor, MI: Inter-University Consortium forPoliticalandSocial Research, 2002. doi:10.3886/ICPSR03414. RDMO Data delen & hergebruiken

43. Citatiestijlen: Chicago (16th ed.) Author-Date: • Milberger, Sharon. 2002. Evaluation of ViolenceAgainstWomenWithPhysicalDisabilities in Michigan, 2000-2001. ICPSR version. Detroit: Wayne State University. Distributed by Ann Arbor, MI: Inter-University Consortium forPoliticalandSocial Research. doi:10.3886/ICPSR03414. RDMO Data delen & hergebruiken

44. RDMO Data delen & hergebruiken

45. RDMO Data delen & hergebruiken

46. Persistent identifiers • Digital Object Identifier (DOI) • Uniform Resource Name (URN) • Archival Resource Key (ARK) • Handle (HDL) • Persistent Uniform Resource Locator (PURL) RDMO Data delen & hergebruiken

47. Persistent identifiers • doi:10.3886/ICPSR09685.v2 • urn:nbn:nl:ui:13-19ye-al • http://ark.cdlib.org/ark:/13030/tf5p30086k • http://hdl.loc.gov/loc.rbc/jeff.16823 • http://purl.oclc.org/NET/DIGIZEIT.PPN RDMO Data delen & hergebruiken

48. RDMO Data delen & hergebruiken http://ands.org.au/guides/data_citation_poster.pdf

49. Colofon Presentatie: Mariëtte van Selm | selm@uva.nl Beeld, tenzij anders vermeld bij afbeelding: JørgenStamp | http://www.digitalbevaring.dk/ M. van Selm, RDM Ondersteuning - basistraining voor informatiespecialisten, lesmateriaal sessie 6. Maart 2014. Dit werk is gelicenseerd onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationaal RDMO Data delen & hergebruiken