Skattfé til lyfjamála -má nýta það betur?

1. Skattfé til lyfjamála-má nýta það betur? Morgunverðarfundur um sóun lyfja Rannsóknarstofnun um lyfjamál 8. október 2008 Ásta Möller, alþingismaður

2. Þróun lyfjakostnaðar • Heildarlyfjakostnaður • 2007: 16 ma kr., þ.a. TR, 7 ma. • 2006: 16.6 ma. kr. • 2005: 14.5 ma kr • Lyfjakostnaður TR skv. fjárlagafrv. 2009 9,75 ma kr. • Lyfjakostnaður TR 2008 skv. fjárlögum 7,3 ma kr, en hafði hækkað um 14% á 1. ársfjórðungi m.v. fyrra ár, m.a. v gengisþróunar og 8% aukning í neyslu lyfja.

3. Framlög til lyfjamála sem hlutfall af útgjöldum til heilbrigðismála

4. Lyfjakostnaður hlutdeild heimila/ríkisins

5. Hvað stuðlar að sóun og tæki stjórnvalda til að sporna gegn henni 1. Sókn í lyf - oftrú á gagnsemi? • Greiðsluþátttaka almennings vegna lyfjakaupa aukist á undanförnum árum. 2. Lyfjaávísanir lækna • lyfjagagnagrunnur og eftirlit landlæknis • siðareglur um lyfjakynningar 3. Lyfjaauglýsingar • Auglýsingar á lyfseðilsskyldum lyfjum bannaðar

6. Hvað stuðlar að sóun... frh 4. Greiðsluþátttökukerfi • afgreiðsla nýrra og dýrari lyfja eykur hagnað söluaðila og hefur áhrif á lyfjaval • Hlutagreiðsla sjúklings sambland af fastri upphæð og prósentu, þannig að sjúklingar greiða sama fyrir 1. og 3. mánaða skammt. • Nýtt greiðsluþátttökukerfi tekur á þessu • Afsláttarkjör til sjúklinga við afgreiðslu dýrari/stærri pakkninga • Ný lyfjalög sem tóku gildi 1. okt. 2008 banna afslætti á lyfjum og fela í sér aukna verðsamkeppni

7. Hvað stuðlar að sóun...frh. 5. Lyfjanotkun á heilbrigðisstofnunum • Bindandi lyfjalistar skv. nýjum lyfjalögum, sem stuðlar að betri nýtingu lyfja, minni útskiptingar á lyfjum 6. Meðferðarheldni • óplægður akur

8. Hvað er meðferðarheldni • "Adherence to therapy" - "patient compliance" • Meðferðarheldni felur í sér að hve miklu leyti hegðun einstaklings – lyfjataka, næring, breyting á lífsháttum, er í samræmi við ráðleggingar heilbrigðisstarfsmanns. (WHO, 2003) • “Adherence is the extent to which a person’s behaviour – taking medication, following a diet, executing lifestyle changes, corresponds with agreed recommendations from a health care provider”. (WHO, 2003)

9. "Aðgerðir til að auka meðferðarheldni sjúklinga hafa meiri áhrif á lýðheilsu en nokkur nýjung í sértækri læknisfræðilegri meðferð. " (WHO, 2003)

10. Umfang vandans • Um 50% sjúklinga með langvinna sjúkdóma í þróuðum löndum fylgja ekki ráðlagðri lyfjameðferð.* • 5-10% af innlögnum á sjúkrahús, 20-26% innlagna eldri borgara er vegna lélegrar meðferðarheldni. • Kostnaður vegnar slælegrar meðferðarheldni talinn nema 7-9 milljörðum dollara/ári í Kanada í beinum og óbeinum kostnaði** • Kostnaður í USA metinn 100-300 milljarða dollara í auknum útgjöldum og fjarvistum vegna veikinda • Talið valda dauða 125.000 manns í USA árlega • Eykur líkur á lyfjaónæmi  Afleiðingarnar eru verra heilbrigðisástand en efni standa til og aukinn heilbrigðiskostnaður * Adherencetolongtermtherapies- Evidence for action" - Skýrsla WHO útg. 2003 **Combs et al 1998

11. Meðferðarheldni einstakra sjúkdóma • Háþrýstingur 27-51% • Þunglyndi 40-70% • HIV/AIDS 37-83% • Astmi 43% (akút mf), 28% (viðhaldsmf) • Góð meðferðarheldni sjúklinga með háþrýsting leiðir til að 96% haldast innan eðlilegra marka.

12. Hvers vegna fylgja sjúklingar ekki ráðlagðri meðferð • Aukaverkanir lyfja • Þekkingarleysi um sjúkdóm og virkni lyfs • Fordómar/rangar upplýsingar frá nánum aðilum, fjölmiðlum • Lyfin eru lengi að ná virkni- missa trú á því • Gleymska • Afneitun á sjúkdómi • Vantrú á virkni lyfsins • Hafa ekki efni á að leysa út lyf • Erfiðar lyfjapakkningar, • Flókin lyfjainntaka, erfiðar tímasetningar

13. Aukin meðferðarheldni leiðir til lækkunar heilbrigðiskostnaðar, bættrar heilsu, betri lífsgæða, minni fjarvista

14. Hvað er til er ráða • Hægt að auka meðferðarheldni umtalsvert. • Skipulögð upplýsingagjöf til sjúklinga um lyf og áhrif lyfjameðferðar, aukaverkanir o.fl. • Með bréfi • Fræðslubæklingur • Með myndbandi • Beint samband í síma eða mail • Sérstök prógröm sem skipulögð eru fyrir sjúklinga, þar sem haft er beint samband við hann með fyrirfram ákveðnum hætti. • Lyfjaskömmtun • Aukin fræðsla og eftirlit meðferðaraðila • Lyfjafræðileg ráðgjöf í apótekum • Símatorg um heilbrigðismál • Upplýsingagjöf um lyfjamál fyrir almenning

15. Hagsmunaaðilar • Sjúklingar til bættrar heilsu- aukið aðhald- aukið öryggi –meiri samskipti • Heilbrigðisyfirvöld til að minnka sóun, draga úr aukningu heilbrigðiskostnaðar, bæta heilsu landsmanna • Sjúkratryggingar til að minnka útgjöld • Samfélagið til aukins heilbrigðis þjóðarinnar • Fjölskyldur vegna minna álags vegna veikinda aðstandenda. • Læknar til að auka trúverðugleika sinn og ná betri meðferðaárangri • Vinnuveitendur vegna minni fjarvista • Sjúklingafélög vegna hagsmuna félagsmanna • Lyfjabúðir til að auka þjónustu og treysta samband við viðskiptavini • Lyfjaframleiðendur til að auka sölu eigin lyfja • Viðskiptatækifæri fyrirtækja