Mikromaliyyənin təsirinin qiymətləndirilməsi

1. 4-CÜ AZƏRBAYCAN MIKROMALIYYƏ KONFRANSI “ MIKROMALIYYƏ -10 ILLIK QABAQCIL TƏCRÜBƏ” Mikromaliyyənin təsirinin qiymətləndirilməsi Ilkin Nəzərov 16-17 sentyabr, BAKI - 2008

2. Təqdimatın strukturu AMA-nın təşəbbüsləri Mikromaliyyənin təsirinin öyrənilməsi üçün metodoloji yanaşma Mikromaliyyənin təsiri sorğusunun əsas nəticələri Yekun qeydlər

3. AMA-nın TƏŞƏBBÜSLƏRİ • Mikromaliyyənin təsirinin qiymətləndirilməsi və sosial göstəricilər layihəsi (yanvar-dekabr 2008-cil il) • Komponentlər: • Mikromaliyyənin təsirinin kəmiyyət qiymətləndirilməsi (12 MMİ-nin 2006 mikromaliyyə müştərisi arasında sorğu) • Mikromaliyyənin təsirinin keyfiyyət qiymətləndirilməsi (6 regionda 10 MMİ-nin 55 mikromaliyyə müştərisi ilə müzakirələr) • MMİ-lərin sosial fəaliyyətlərinin qiymətləndirilməsi (10 MMİ arasında sorğu)

4. MƏQSƏD Mikromaliyyənin kəmiyyət və keyfiyyət təsirlərinin fərdi, ev təsərrüfatı, icma və biznes səviyyəsində qiymətləndirilməsi MMİ-lərin fəaliyyətlərinin aztəminatlıların əhatə dairəsi/ünvanlılıq, xidmətlərin uyğunluğu, sosial kapital və sosial məsuliyyət baxımından qiymətləndirilməsi

5. TƏDQİQAT YANAŞMASI • Metodlar: • Yeni və köhnə müştərilərin (18+ ay müddəti ərzində mikromaliyyə proqramında iştirak edən) fərdi, ev təsərrüfatı, icma və biznes üzrə göstəricilərinin müqayisəsi əsasında təsirin qiymətləndirilməsi: i) ölkə; ii) paytaxt, digər şəhər və kənd yerləri; iii) regional bölgü üzrə • Müzakirə metodu əsasında mikromaliyyənin keyfiyyət aspektlərinin qiymətləndirilməsi • Aztəminatlıların əhatə dairəsi/ünvanlılıq, xidmətlərin uyğunluğu, sosial kapital və sosial məsuliyyət göstəriciləri əsasında sosial fəaliyyətin qiymətləndirilməsi

6. TƏDQİQATIN ƏHATƏ DAİRƏSİ

7. SEÇMƏ METODOLOGİYASI Seçmə zamanı mərhələli klaster yanaşması əsasında təsadüfi seçmə üsulu ilə 2000 (1000 nəfər yeni və 1000 köhnə) mikromaliyyə müştərisi aşağıdakı parameterlər nəzərə alınmaqla seçilmişdir: Regional bölgü Seçilmiş təşkilatların bazarda payı Qadın kişi nisbəti Məcburi köçkünlər 20% ehtiyat siyahı

8. Sorğu zamanı araşdırılan məsələlər Sorğu zamanı müştərilərdən 14 istiqamətində 152 sual soruşulmuşdur: Evtəsərrüfati üzvləri barədə məlumat Ev təsərrüfatının pul gəlirləri Nağdsiz gəlirlər - bitkiçilik və heyvandarliq məhsulları Ev təsərrüfatının xərcləri Əmanətlər və sərmayə Mənzil-yaşayış şəraiti Əmlak Götürülmüş və verilmiş borclar Səhiyyə xidmətlərindən istifadə Təhsil Bazarlara, yollara, inzibati mərkəzlərə və digər xidmətlərə çıxış Biznes/sahibkarliq fəaliyyəti Mikromaliyyə xidmətləri Müştəri barədə məlumat

9. Respondentlərin gender və status bölgüsü

11. Respondentlərin regionlar üzrə bölgüsü

12. Respondentlərin ev təsərrüfatı ilə əlaqəsi

13. Respondentlərin yaş bölgüsü

14. Respondentlərin təhsil səviyyəsi

15. Mikromaliyyə proqramlarında iştirak edən yeni və köhnə müştərilərin nikah statusu

16. Respondentlərin məşğulluq növləri üzrə bölgüsü

17. İşsizlik səviyyəsi – 12,6% İqtisadi fəal əhali – 55,6%

18. Respondentlərin fəaliyyət sahələri

19. Respondentlərin sahibkarlıq bilikləri

20. ET-nin kredit proqramında iştirak səviyyəsi

21. Mikrokreditlərin orta həcmi Kreditin orta məbləği – 1551 AZN Yenilər üçün – 1217 AZN Köhnələr üçün – 1928 AZN Kreditin 71%-i biznes gəlirləri hesabına qaytarılır (yeni-66; köhnə - 77%

22. Hazırkı kredit proqramlarıının ən böyük çatışmayan cəhətləri

23. Biznes/sahibkarlıq/özünüməşğulluq fəaliyyəti istiqamətində müştərilərin qarşılaşdıqları ən böyük çətinliklər

24. GƏLIRLƏR ÜZRƏ ƏSAS GÖSTƏRICILƏR (adambaşına aylıq, AZN-lə) CƏMİ Mean – 238,5 Meadian – 150 Minimum – 20 Maksimum – 4420 Yenimüştərilər üzrə Mean – 216,5 Median – 140 Minimum – 20 Maksimum – 3605 Köhnə müştərilər üzrə Mean – 263,4 Median – 163 Minimum – 21 Maksimum - 4420

25. GƏLİRLƏR ÜZRƏ ƏSAS GÖSTƏRİCİLƏR

26. İSTEHLAK XƏRCLƏRİ ÜZRƏ ƏSAS GÖSTƏRICILƏR (adambaşına aylıq, AZN-lə) CƏMI Mean - 145 Median - 116 Minimum – 30 Maksimum - 1061 Yenimüştərilər üzrə Mean – 138 Median – 111 Minimum – 30 Maksimum - 755 Köhnə müştərilər üzrə Mean – 145 Median - 121 Minimum - 31 Maksimum - 972

27. Ev təsərrüfatında əmanətin saxlanma forması

28. Yeni və köhnə müştərilər üzrə ev təsərrüfatında əmanətin saxlanma forması

29. Ötən 12 ay ilə müqayisədə son 12 ay ərzində ET-nün əmanətlərinin dinamikası

30. Əmanətlərdən istifadə (yeni və köhnə)

31. ET-lərdə debit kartından istifadə səviyyəsi

32. ET-lərdə kredit kartından istifadə səviyyəsi

33. Qohumlar/dostlar, dövlətqurumları, icmaüzvləri/qonşular, dinitəşkilatlar, işəgötürənlər, fərdiborcverənşəxslərdən istifadə halları çox aşağıdır - 7%.

34. Borcun istifadə məqsədi

35. Yeni və köhnə müştərilər üzrə borcun istifadə məqsədi

36. SON 12 AYDA BORC VƏ PUL BAĞIŞLAYAN ET-lər Burada köhnə ET-lər daha aktivdir

37. MƏNZİL VƏ YAŞAYIŞ ŞƏRAİTİ Respondentlərin ETÜ-lərinin 90%-dən yuxarısı şəxsi mənzilə malikdir və bu nisbət köhnə müştərilər üçün cüzi olaraq yüksəkdir. Cəmi respondentlərin 25,3%-i 2007-ci ildən bəri evlərində səthi və əsaslı təmir işləri aparmışdır: köhnə müş4% .

38. ET-lərdə son 12 ayda səhiyə xidmətlərindən istifadə edənlər

39. SƏHİYYƏ XİDMƏTLƏRİNDƏN İSTİFADƏ

40. Təhsildən yayınmanın səbəbləri və uşaq əməyi Bu hal yeni müştərilərdə nisbətən yüksəkdir

41. Illik təhsil xərcləri (orta təhsil üzrə)

42. YEKUN QEYDLƏR İlkin hesablamalar göstərir ki, mikromaliiyyə əksər göstəricilər üzrə xüsusilə yoxsulluğun azaldılmasına 5%-ə yaxın müsbət təsir edir Mikromaliyyə proqramlarına cəlb edilən müştərilərin 22%-ə yaxını yoxsulluq səviyyəsində yaşayanlardır (70 AZN-lə hesabladıqda) Mikromaliyyə müştərilərin həyat səviyyəsinin yaxşılaşmasına sürətli təsir etməsə də onların gəlirlərinin dayanaqlığını təmin edir

43. DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ TƏŞƏKKÜR EDİRƏM!